بخشی از مقاله
چکیده
پسته محصول استراتژیک در صادرات ایران در مقایسه با سایر کشورها بوده وبه منظور ارتقاء خواص کمی وکیفی این محصول آزمایشی در سالهای 1395B1394 انجام گردید.تاثیر نیازهای تغذیه ی گیاه به منظور جلوگیری از سرمازدگی بهاره در درختان رقم اکبری ،در قالب یک طرح بلوکهای کاملا تصادفی با پنج تکرار بررسی گردید.این آزمایش شامل:
تیمارهای شاهد,کلسیم, پتاسیم, روی, بور در دو سطح کامل در زمان تورم جوانه ها - اواخر اسفند ماه - اعمال شده اند.به منظور بررسی مقاومت درختان به سرمازدگی , جوانه های گل را از درختان تیمار شده تهیه جمع آوری و در دمای - -4 - درجه ی سانتی گراد قرار گرفتند بدین منظور پس از گذشت 24 ساعت نشت یونی - EC - و pH نمونه ها قرائت شدند.نتایج نشان میدهد که تمامی تیمارهای اعمال شده به طور معنی داری مقاومت درختان پسته را با سرمازدگی افزایش داده اند ,به طور کلی کم ترین میزان نشت یونی وpH در تیمارهای کلسیم وپتاسیم حاصل شد.
مقدمه
پسته یکی از محصولات مهم باغی در ایران است که بیشترین سطح زیر کشت و صادرات را در جهان داردبر اساس آخرین آمار منتشر شده سازمان در سال 2007 میلادی سطح زیر کشت بارور پسته در دنیا برابر با 609 هکتار بوده است که کشور ایران با - FAO - خوار بار وکشاورزی اختصاص 440 هزار هکتار از سطح زیر کشت حدود 72 درصد این سطح را به خود اختصاص داده است. انواع تنشهای موثر بر رشد درخت پسته شامل تنش اقلیمی ،تنش حیاتی، تنش شیمیایی - محیط زیست - می باشند. تحت شرایط ویژه تنش، به تأمین عناصر غذایی برای گیاهان از نظر کمیت و کیفیت نیاز خاصی احساس می شود.
در این گونه موارد جهت بهبود وضعیت غذایی می توان با یک یا چند عنصر دیگر، مقاومت را در برابر تنش خاصی افزایش داد به طوریکه به گیاه امکان داده شود تا خطر را در این مرحله به طور نسبی یا کامل پشت سربگذارد. گیاهان می توانند در موقعیت تنش های کوتاه یا بلند مدت کاهش محصول داشته باشند. در این وضعیت کوددهی به طور کامل مقاومت را افزایش نمی دهد، بلکه هدف بهبود کمبود عناصر غذایی است.
تحمل طبیعی در مقابل تأثیرات فیزیکی- شیمیایی و حیاتی را مقاومت گویند. شرایط سخت اقلیمی می توانند برای گیاهان از جنبه های مختلف مانند خشکی، گرما، سرما، تابش نورخورشید و فشارهای مکانیکی تنش مهمی تلقی شوند - . - 1یکی از مهمترین تنش های اقلیمی موثر بر تولید پسته تنش سرمایی می باشد.امروز تغییرات اقلیمی توزیع گونه ها را در بسیاری از نقاط جهان تحت تاثیر قرار داده و تاثیرات بیشتری نیز در آینده ,مورد انتظار است .
تولید وعملکرد پسته به طور اساسی به علت محصول متناوب وخسارت سرمازدگی در استان کرمان در طی سالهای 1997 تا 2001 تغییر کرده است. - . - 4در استرالیا نیز تولید پسته حدود 25درصد فروش این کشور است و در قسمتهای جنوبی این کشور سرمای زود رس ویا سرمای بعد از باز شدن جوانه ها به میزان شدید محصول پسته را کاهش میدهد .مهمترین مشکل صنعت تولید پسته این کشور وقوع سرمای زود رس در بعضی از سالها است که منجر به کمبود محصول در این بخشها میگردد. - - 7در کالیفرنیا سرمای ناکافی در زمستان به همراه بهار سرد و مرطوب باعث کاهش شدید محصول سال 2006 شد به طوری که بجای حدود 300 میلیون پوند, 200B250 میلیون پوند محصول برداشت شد.
در ترکیه نیز در درختان پسته که اقلیم گرم را میپسندند در شرایط اکولوژیکی سرد قرار گرفته اند که امکان دارد گلهای آنها در معرض خطر سرمای بهاری قرار گیرد .مسائل تغذیه ای پسته خصوصا در خاکهای شور استان کرمان که بیش از 92 درصد از پسته کشور در آنجا تولید می شود, بسیار مهم هستند, این تحقیق به منظور بررسی اثرات کاربرد پتاسیم,کلسیم,روی,بور بر میزان مقاومت به سرمازدگی در درختان انتخاب شده باتوجه به پیچیدگی های تغییرات عناصر غذایی با توجه به خسارت بیش از اندازه ی سرما زدگی در سالهای اخیر که باعث کاهش کیفیت و تولید پسته شده هزینه ها وخسارتهای جبران ناپذیری را بر کشاورزان تحمیل کرده است.بررسی عوامل ایجاد تنش و ارائه راهکارهایی درجهت کاهش اثرات زیانبار آن ضروری بنظر می رسد.
با توجه به خسارات بیش از اندازه سرمازدگی در سالهای اخیر که باعث کاهش کیفیت و تولید پسته شده و هزینه ها و خسارات جبران ناپذیری را بر کشاورزان تحمیل کرده است، بررسی عوامل ایجاد تنش سرمایی و ارائه راهکارهایی در جهت کاهش اثرات زیانبار آن ضروری به نظر می رسد. سرما می تواند به صورتهای مختلف به گیاهان خسارت وارد نماید و در شرایط خاص آنها را از بین ببرد.
خسارت سرما به شدت با تشکیل یخ در سلولها مرتبط است. کلیه عملیات کوددهی که حرکت آب را از جداره سلولهای گیاهی کاهش دهد، تأثیر مثبتی بر مقاومت به سرما دارند. تأمین بهینه پتاسیم و فسفر در زمستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است در صورتی که ازدیاد کودهای نیتروژن تأثیر منفی خواهد داشت - به طور معمول و در حد مطلوب تأثیر مثبت دارد - . علاوه بر عناصر ضروری پرمصرف، عناصر ضروری کم مصرف مانند منگنز و مس در رابطه با کاهش اثرات منفی تنش سرما نقش به سزایی را ایفا می کنند - . - 1تنش سرما که شامل آسیب سرما در دماهای کمتر از 20 درجه و آسیب یخ زدگی در دماهای کمتر از صفر درجه می باشد، یکی از مهمترین تنشهای محیطی در محصولات کشاورزی است که عملکرد و رشد گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد
مواد و روشها
این تحقیق در سالهای 1394تا 1395در باغات پسته شهرستان انار - استان کرمان - انجام شد .این باغ در طول وعرض جغرافیایی 18/55 و 30/53 و ارتفاع از سطح دریا 1400 متر اجرا گردید. از درختان تیمار شده نمونه های جوانه گل جمع آوری وبه ازمایشگاه منتقل شد.سپس نمونه ها جمع آوری شده را با آب مقطر شستشو شده.این ازمایش از نظر شرایط نگه داری و ابیاری تقریبا یکسان بوده و از یک حلقه چاه ابیاری میشدند انتخاب شده اند.جمعا 60 اصله درخت بارور رقم اکبری که روی پایه بذری - بادامی - پیوند خورده بودند با متوسط سن 20 سال مورد استفاده قرار گرفتند پس از انتخاب و پلاک گذاری درختان , 12 تیمار ذکر شده به صورت محلول پاشی در زمان تورم جوانه ها - اواخر اسفند ماه - اعمال شد.
تیمارها شامل
.1شاهد ،.2کلسیم 1 درصد 3،.کلسیم3 درصد ، .4 پتاسیم 5درصد ، .5 پتاسیم 10درصد ، .6 روی ./1 درصد
.7 روی ./2 درصد ،.8 روی ./5 درصد 9،. بور ./1 درصد ،.10بور ./3 درصد ،11 تیمار کامل - Ca-K-Zn-B - به
نسبت - 12 - 1B5B./1B ./1،.تیمار کامل - Ca-K-Zn-B - به نسبت - - 3B10B./2B./3 .سپس جوانه ها را در داخل ظرفهای که حاوی 20cc آب مقطر دو بار تقطیر - دایوناز - بودند قرار داده .ودر دماهای -4 درجه سانتی گراد قرار داد. وبعداز 24 ساعت میزان PH,Ec مطابق باروش - 8 - استفاده شد .ودر نهایت با استفاده از نرم افزار آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایچ وبحث
تاثیر سوء سرما بر سلولها در نتیجه ی تشکیل کریستالهای یخ داخل بافت گیاهی است. تشکیل کریستالهای یخ آب را به خارج سلول کشانده و آنها را دهیدراته می کند، که سبب تخریب سلول می شود. مطالعات نشان داده که پتاسیم کافی در گیاه مقاومت را در برابر سرما افزایش می دهد. پتاسیم نقش مهمی در افزایش توانایی گیاه در برابر دماهای سرد و گرم ناگهانی ایفا می کند. اثرات مفید پتاسیم ناشی از نقش مهم آن در تنظیم آب گیاه و انتقال آن، تنظیم فشار سلولی و باز و بسته شدن روزنه ها می باشد. اگر گیاه بتواند از طریق تعرق، فقدان آب را تنظیم کند، این کاهش در کمبود رطوبت توسط گیاه، سطح تورم سلول را بالا برده و به گیاه کمک می کند که از دوره های یخ زدگی نجات یابد.
