بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه مدل سازی اطلاعات ساختمان کاربرد گسترده ای از طراحی و ساخت تا بهره برداری و حتی مرحله تخریب ساختمان ها پیدا کرده است.این فناوری با نمایش دیجیتال خصوصیات ساختمان مدیر پروژه و ذینفعان را در هرمرحله برای تصمیم گیری درست یاری میکند. مقاله پیشرو با توجه به این گستردگی و همچنین کاربردهای متعدد این فناوری به بررسی کاربردها و مزایای این فناوری در صنعت ساخت پرداخته است.
مقدمه
باپیشرفت صنعت ساخت و نیاز روز افزون به به تسهیل ارتباطات و اشتراک مفاهیم بین ذینفعان و سایر اعضای تیم پروژه نیاز به نرم افزارهای کنترل پروژه، نرم افزارهای رسم کامپیوتری و...بیشتر شد امروزه مفهوم مدل سازی اطلاعات ساختمان به عنوان راهکاری جامع برای جایگزینی این ابزارها مطرح شده است.
سالهای دهه 1950 به عنوان شروع مدیریت پروژه جدید شناخته شده است. در آمریکا در اوایل سال 1950 پروژهها غالبا به طور خاص براساس گانت چارت و با روشها و ابزارهای غیر رسمی مدیریت میشدند. درآن زمان دو مدل ریاضی برای جدول زمان بندی وجود داشت:
الف- فن ارزیابی و بازنگری برنامه یاPERT :که توسط Booz-Alen وHamilton ابداع شد.
ب- روش مسیر بحرانی CPM - Critical Path Method - و مدل ریاضی برای جدول زمان بندی
قبل از دهه 1970 میلادی نقشههای ساختمانی با مداد، جوهر و کاغذ ترسیم میشدند. اصلاح اشتباهات نقشهها بسیار مشکل بوده و مخصوصا اگر اشتباهات، روی نقشههای وابسته دیگری اثر میگذاشت، نتیجه کار وحشتناک بود. در دهه فوق، روش های ترسیم کامپیوتری CAD ابداع شدند که تنها روی پایانههای گرافیکی کامپیوترهای مرکزی قابل اجرا بودند.
از دهه 1980 به بعد با ابداع کامپیوترهای خانگی، استفاده از برنامههای CAD در دفاتر مهندسی رواج بیشتری یافت. با این ابزار الکترونیک ترسیم، اصلاح و انتقال نقشهها بسیار راحت شد، سرعت کار بالا رفته و ترسیم اشکال پیچیده و سه بعدی وارد مرحله جدیدی شد. توانایی هایCAD نسبت به روشهای دستی عالی بود، ولی با وجود توانایی سه بعدی سازی، هنوز قابلیتهای مدل سازی اطلاعات ساختمان - BIM - را نداشت
تعاریف
استاندارد ملی مدل سازی اطلاعات ساختمان - NBIMS - کمیته USA BIM به شرح زیر تعریف می کند: "مدل سازی اطلاعات ساختمان - BIM - یک مرکزنمایش دیجیتال از ویژگی های فیزیکی و عملکردی است.BIM یک منبع دانش به اشتراک گذاشته شده برای یک مرکز اطلاعات در مورد تشکیل یک مبنای قابل اعتماد برای تصمیم گیری در طول چرخه حیات خود است. فرض اولیه BIM به عنوان یک مفهوم ،بروزرسانی اطلاعات ومراحل مختلف چرخه حیات برای منعکس کردن نقش و همکاری ذینفعان پروژه است
انجمن پیمانکاران عمومی امریکا “AGC”× BIM به عنوان درک: "مدل سازی اطلاعات ساختمان توسعه و استفاده از مدل نرم افزار های کامپیوتری برای شبیه سازی ساخت و ساز و بهره برداری از یک پروژه می باشد. مدل نتیجه، یک مدل اطلاعاتی ساختمان، غنی از داده ها ، هوشمند و پارامتریک مرکز نمایش دیجیتال ، که از آن دیدگاه ها و اطلاعات مناسب با نیازهای کاربران مختلف می توان استخراج کرد که از تولید این اطلاعات می توان برای تجزیه و تحلیل در تصمیم گیری و بهبود روند ارائه تسهیلات استفاده شود.
تمایز با کدCAD
تفاوت عمده مدل BIM با یک مدل سه بعدی متعارف CADدر ذخیره اطلاعات مهم کل فرایند ساخت با تمام اجزاء میباشد . این اطلاعات شامل مواردی از قبیل مشخصات مصالح - وزن، رنگ، اندازه، میزان مقاومت در برابر حریق و... - ، راهنمای نصب و مونتاژ، خدمات گارانتی محصولات، الزامات نگهداری و تعمیرات، اطلاعات قیمت اجزاء و.... خواهد بود
کاربردها BIM
•ترسیمات مناسب ساخت: تولید نقشههای اجرایی برای سیستمهای متنوع ساختمان مثلا شیتهای نقشهی ساخت کانالهای فلزی ساختمان که میتوان به سرعت و درست پس از تکمیل شدن BIM تولید گردد.
•بازبینی استانداردها: این امکان وجود دارد که آتشنشانی و دیگر ادارات بتوانند برای بازبینی و بررسی مقررات خود از این مدل استفاده کنند.
•مدیریت امکانات: گروههای مدیریت امکانات میتوانند از BIM برای نوسازی، برنامهریزی فضایی، پشتیبانی و نگهداری بنا استفاده کنند.
•تخمین هزینهها: نرمافزارهای BIM در درون خود به صورت پیشفرض ویژگی تخمین هزینهها را دارند. مقادیر مصالح به صورت خودکار و حساس به هر تغییر هرچند اندک، قابل استخراج و تغییر میباشند.
•ترتیب ساخت: مدل BIM میتواند به صورت موثر به منظور کنترل توالی ورود مصالح، ساخت و زمانبندی دریافت اجزای ساختمان بهکارگرفته شود.
•تشخیص درگیری، تداخل و تصادم: به دلیل آنکه مدل BIM با مقیاس و به صورت سهبعدی ساخته شدهاست، عمدهی سیستم های ساختمانی به صورت بصری قابل مشاهده هستند و در نتیجه تداخلات سیستمهای ساختمانی به سهولت قابل مشاهده است. مثلا این فرآیند توانایی بررسی آن را دارد که آیا لولهکشی ها با سازه فلزی و دیوارها و داکتها تداخل دارند با خیر؟!
