بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور استفاده از مقادیر مختلف کودهای استارتر خاکی، سوپر پتاسیم هفت سولفاته و کود رشد خاکی شرکت بهسان نوپا در مقایسه با کاربرد روش مرسوم مصرف کود شیمیایی در شالیزار آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 94 در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان آمل به اجرا درآمد. تیمارهای مختلف یک تا هشت از منابع مختلف کودی رایج منطقه و کودهای تولیدی شرکت بهسان نوپا انتخاب شدند.
نتایج نشان داد که استفاده از تیمار کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد نتایج مثبت و معنیداری را به همراه داشته است. بیشترین تعداد دانه پر 109/20 - عدد دانه - در تیمار شش با مصرف استارتر خاکی kg 200، سوپر پتاسیم7 سولفاته 100 kg، کود رشد خاکی kg 100 و محلول پاشی سیلیکات پتاسیم بدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه نیز در تیمار شش با میانگین 4973/3 کیلوگرم در هکتار بدست آمد.
مقدمه
گیاه برنج با سطح زیر کشت 163 میلیون هکتار و تولید کل 719 میلیون تن با متوسط عملکرد 4410 کیلوگرم در هکتار مهمترین محصول زراعی و غذای عمده بیش از نیمی از جمعیت جهان است - . - Anonymous, 2012 سطح زیر کشت انواع واریته های شلتوک در کشور حدود 565 هزار هکتار برآورد شده که در سال زراعی 92 معادل 4/7 درصد کل سطح برداشت محصولات زراعی و 6/4 درصد از کل سطح برداشت غلات می باشد
علیرغم آنکه استفاده از کودهای شیمیایی در سه دهه گذشته موفقیتهای چشمگیریرا در افزایش محصولات کشاورزی مخصوصاً برنج داشته ولی به دلیل عدم رعایت مصرف بهینه کود و نیز عدم توجه به مسائل زیستمحیطی، تداوم مصرف نامتعادل کودها اثرات تخریبی بر جای گذاشتهاند که از جمله این اثرات سوء، تجمع نیترات در آبهای زیرزمینی و تجمع کادمیم در خاک شالیزارها و دانه برنج میباشد
مصرف بیرویه کود فسفره، کمبود عنصر ریزمغذی روی - Zn - را شدت بخشیده و موجب کاهش عملکرد میشود - فلاحی و سعادتی، . - 1391 نتایج پژوهشها نشان داده کاربرد پتاسیم به طور معنیداری ماده خشک کاه و عملکرد دانه را در مقایسه با شاهد در برنج افزایش میدهد. همچنین کاربرد کود پتاسیم تأثیر معنیداری بر میزان جذب عناصر غذایی در کاه و دانه داشته - بروحی و همکاران، - 2000 و عملکرد دانه برنج را افزایش میدهد
محمد و همکاران - 2002 - طی پژوهش حود نشان دادند با افزایش میزان روی در خاک، تعداد پنجه بارور در برنج افزایش یافت. بهعلاوه استفاده از کودهای سولفاته نیز می تواند بهبود شرایط جذب عناصر را برای برنج فراهم نماید، بهطوریکه مصرف 100 کیلوگرم کود سوپرپتاسیم پنج سولفاته بصورت پایه در مقایسه با عدم مصرف این کود عملکرد را به میزان 80/31 درصد افزایش میدهد
مواد و روشها
بهمنظور استفاده از مقادیر مختلف کودهای استارتر خاکی، سوپر پتاسیم هفت سولفاته و کود رشد خاکی شرکت بهسان نوپا در مقایسه با کاربرد روش مرسوم مصرف کود شمیایی در شالیزار آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 94 در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان آمل به مرحله اجرا درآمد. تیمارها شامل:
-1 اوره kg50، سوپرفسفات تریپلkg 100، سولفات پتاسیمkg50، -2 استارتر خاکی kg 200، سوپر پتاسیم 7 سولفاته 100 kg، کود رشد خاکی kg 100 و -3 استارتر خاکی kg 150، سوپر پتاسیم7 سولفاته kg 50 ، کود رشد خاکی kg 100، -4 استارتر خاکی kg 150، پتاسیم روی 50 kg، کود رشد خاکی -5 100 kg اوره kg100، سوپر فسفات تریپلkg 100، سولفات پتاسیمkg50، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم -6 استارتر خاکی kg 200، سوپر پتاسیم 7 سولفاته 100 kg، کود رشد خاکی kg 100، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم -7 استارتر خاکی kg 150، سوپر پتاسیم 7 سولفاته 50 kg ، کود رشد خاکی kg 100، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم -8 استارتر خاکی kg 150، پتاسیم روی 50 kg، کود رشد خاکی 100 kg ، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم میباشند. خزانه گیری، بذرپاشی و آمادهسازی مزرعه در اواخر اسفند و اجرای نقشه طرح و نشاکاری در اوایل اردیبهشت انجام شد.
اعمال تیمارهای کودی و زمان مصرف براساس زمان تعریف شده در مرحله آمادهسازی مزرعه و محلولپاشی در ابتدای ظهور خوشه صورت گرفت. سایر مراحل داشت شامل آبیاری، وجین، مبارزه با آفات و بیماریها مطابق توصیه فنی و مرسوم منطقه در شرایط یکسان زارع انجام شد. در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک بهمنظور بررسی اجزاء عملکرد 10 خوشه به صورت تصادفی از هر تیمار پس از حذف حاشیه برداشت و صفات تعداد دانه پر، تعداد دانه پوک، وزن هزار دانه، تعداد کل دانه و طول خوشه مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تعیین شاخص برداشت نیز دو بوته از محل تیمار در هر کرت کف بر و پس از خشک شدن توزین و سپس توسط دستگاه تک بوته زن دانه از کاه جدا و براساس فرمول موجود محاسبه شد. برای برآورد عملکرد نیز مساحت یک مترمربع بعد از رسیدگی کامل برداشت و پس از خرمنکوبی براساس رطوبت 14 درصد بهعنوان عملکرد در نظر گرفته شد. بهمنظور تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SAS استفاده شد.
نتایج و بحث
نتایج بدست آمده نشان داد که استفاده از تیمارهای مختلف کودی تاثیر مثبت و معنیداری - P<0/01 - بر صفات تعداد دانه پر و عملکرد اقتصادی و همچنین نتایج معنیداری - P<0/05 - بر صفات طول خوشه، تعداد کل دانه، تعداد دانه پوک و شاخص برداشت داشته است. عملکرد بیولوژیک تحت تاثیر تیمار کودی قرار نگرفت
جدول - 1 تجزیه واریانس برای صفات اندازهگیری شده تحت تیمارهای مختلف کودی
بیشترین تعداد دانه پر در تیمارهای 6 و 7 با استفاده از استارتر خاکی 150 kg، سوپر پتاسیم7 سولفاته 50 kg، کود رشد خاکی 100 kg، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم بدست آمد - شکل . - 1 بیشترین تعداد کل دانه و کمترین تعداد دانه پوک در تیمار 7 مشاهده شد. بهبود اجزای عملکرد با استفاده از کودهای سولفاته در تحقیق نیک نژاد - 1393 - گزارش شده است.
شکل - 1 استفاده از تیمارهای مختلف کودی بر صفت تعداد دانه پر
همچنین نتایج بدست آمده - شکل - 2 نشان داد که استفاده از تیمار 6 با کاربرد استارتر خاکی kg 200، سوپر پتاسیم 7 سولفاته 100 kg، کود رشد خاکی kg 100، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم ضمن دارا بودن بالاترین عملکرد - 4973/3 - با تیمار 7 و 8 در یک سطح آماری قرار دارند. تیمارهای یک تا پنج نیز از نظر آماری در یک سطح قرار داشتند. بنابراین استفاده از تیمارهای محلولپاشی سیلیکات پتاسیم نتایج مطلوبتری نسبت به عدممصرف داشته است. از اینرو کاربرد کودهای استارتر خاکی که محتوای فسفر آن بالا است، بههمراه کودهای هفت سولفاته و کود رشدی خاکی میتواند تولید عملکرد مطلوبتری را نسبت به سایر شیوههای مصرف داشته باشد بهطوریکه عملکرد تا 11 درصدی افزایش یافت.
