بخشی از مقاله
چکیده
اهمیت فضای سبز در محیطهای شهری تا حدی است که به عنوان یکی از شاخصهای توسعه یافتگی جوامع مطرح میباشد. اکسیژن تولیدی یک هکتار فضای سبز، در سال 2500-3000کیلو است که به طور متوسط نیاز اکسیژن 03نفر انسان را در طی سال تامین نماید بام سبز یکی از رویدادهای مهم و نوین شهرسازی به شمار می اید. که می تواند زندگی انسانها را به شرایط طبیعی نزدیک تر کند. بامهای سبز می توانند در بالا بردن کیفیت هوا و کاهش دمای متوسط شهرها موثر باشند.
بام سبز در راستای معماری پایدار قرار دارد که می توان به این موارد اشاره کرد: کاهش مصرف انرژی-ذخیره انرژی- کاهش مصرف انرژی های فسیلی از دیگر موارد کاربرد : سکونتگاه حیات وحش- زیبا سازی فضای شهری- تامین بخشی از نیاز غذایی و... اما مهم ترین تاثیر ان در جلوگیری یا کاهش تغییر اقلیم می باشد .
هدف از این تحقیق شناسایی انواع بام سبز و فواید بام سبز و کاربرد ان در معماری می باشد . روش تحقیق استفاده شده از نوع تاریخی و توصیفی بوده و از روش جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است.نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان دهنده ی کاربرد و تزرکیب معماری بیونیک در معماری ایرانی میباشد و می توان استفاده های زیادی از بام های ساختمان ها کرد.
مقدمه
تاثیرات نامطلوب - بدکردن هوا، بالارفتن دما و جزیره های گرمایی - را میتوان توسط افزایش سبزه ها و گیاهان در سطح شهر درسقف ساختمانها کاهش داد. بعلاوه گیاهان و بوته های استفاده شده بر روی سقفها، میتوانند تا حد زیادی از تبادل حرارت اتاقها با محیط بیرون جلوگیری کنند شهرهای امروزی علیه ساکنان و نابودی محیط زیست بشر به پیش می روند. بناهای کم ارتفاع همراه باغچه، جای خود را به بناهای چند طبقه و برج ها ی قارچ گونه ی بدون نمودی از طبیعت داده اند و نواحی مجاور بناها نیز، به کاربری هایی مانند جاده ها و یا پارکینگ ها اختصاص داده می شوند.
از سوی دیگر برای کاهش هزینه ها و بدست آوردن سود بیشتر در ساخت بناها، درصد اختصاصی به محیط های سبز به شیوه های مختلف به زیربنای کل بنا افزوده می شود .کیفیت هوا در سطح شهرهای بزرگ بالا نیست، این عامل ناشی از افزایش دما در طی تابستان، زیاد شدن جمعیت، ترافیکهای سنگین، افزایش صنعتی شدن، افزایش ساختمانها، کاهش فضای سبز و... است.
در نتیجه انرژی بیشتری برای خنک کردن در تابستان و حتی انرژی الکتریکی بیشتری برای روشنایی احتیاج است .بنابراین کاشت سبزیها، بوته ها و حتی درختان کوچک بر روی بامها و یا روی دیوارها میتوانند در زیبا کردن و بهتر نمودن هوای شهرها مفید واقع شوند.این مقاله به بررسی روشهای ساخت بامهای سبز، اجزای تشکیل دهنده یک بام سبز،بام سبز در ایران، مزایا و هزینه های مورد استفاده برای ساخت، نگهداری و پرورش این گیاهان بر روی سقفها و دیوارها میپردازد.
بام سبز چیست
بام سبز یک سیستم سبک وزن مهندسی ساز است که رشد گیاه را در بام میسر می سازد. و در عین حال از بام محافظت می کند. بام سبز شامل رشد و پرورش گیاهان در بالای بامها می باشد. یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود. لفظ بام سبز همچنین می تواند برای بامهایی که مفاهیم "معماری سبز" را مد نظر قرار می دهند، نظیر پانلهای خورشیدی و یا صفحات فتوولتائیک، بکار رود
پیشینه بام سبز
بام سبز پیشینه ای هزاران ساله دارد که در شواهد تاریخی نشان میدهد از زمانی که انسان شهرنشینی را تجربه کرد با کاشت باغ ها و گیاهان خواست خود را به محیط طبیعی نزدیک تر کند.درختچه های استفاده شده در زیگورات که مربوط به 2100 قبل از میلاد و باغ های معلق بابل نشان گر این مسئله میباشد. همچنین انسانها هزاران سال پیش به این نکته پی بردند که گیاهان عایق حوبی می باشند.
همچنین معماران مدرن از جمله لوکوربوزیه و رایت فواید بام باغ ها را ترویج دادند اما گذر بام سبز سنتی به مدرن در آلمان رخ داد.
بامهای سبز می توانند در انواع 'متمرکز و فشرده'، 'نیمه متمرکز ' و 'گسترده یا وسیع' بسته به عمق کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه بندی شوند. بامهای سنتی سبز که نیازمند عمق نسبی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی می باشند، به عنوان بام های سبز متمرکز مطرحند. این نوع بامها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبتها می باشند.
در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهای خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، شاید تنها یکبار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بامهای سبز می توانند در لایه بسیار نازکی از 'خاک' - اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده می شود - ، قرار گیرند. بدین ترتیب بام های متمرکز، محیط کشت عمیقی دارند و در دسترس هستند - می توانند به عنوان یک فضای باز در نظر گرفته شوند - . مثالی از یک بام سبز متمرکز، بام مرکز Manulifeاست که در بالای یک پارکینگ قرار گرفته است. بام سبز 25 ساله ای که در جای مناسبی با درختان بالغ و تنومندش، مستقر شده است.
مزایای بام سبز
-1تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان - به دلیل قراردادن حیاط و پاسیو، امکان پرورش میوه جات، سبزیجات و گلها
-2کاهش بار گرمایش - با افزودن توده و لایه عایق حرارتی - و سرمایش بنا - از طریق سرمایش تبخیری - - بویژه اگر بصورت شیشه ای بوده و بعنوان گلخانه و یا سیستم گرمایش غیرفعال خورشیدی عمل نماید. بر اساس پژوهشی که در سال 2005 توسط Brad Bassاز دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بامهای سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
-3کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
-4افزایش محدوده زندگی : بامهای سبز می توانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرارگیرند
-5تصفیه هوا و کاهش CO2 هوا
-6افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی
-7بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن یک فضای سبز زیبا و بالا بردن طول عمر غشای بام - دو یا سه بار بیشتر - با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوایی
-8افزایش ارزش ملک
معایب بامهای سبز
برخی پیامدهای منفی استفاده از بامهای سبز به شرح زیر است: در برخی موارد، تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی منطقه کاری دشوار است.
بامهای سبز همچنین نیازمند معیارهای سازه ای قابل قبول هستند. بسیاری از بامهای موجود، بدلیل بار وزن ملزومات خاک و گیاهان برای دارابودن بام سبز مناسب نیستند. در این بین یک دال
فواید بام سبز
-1تعدیل اثرات جزایر حرارتی شهرها
-2مناطق شهری یکی از مهمترین منابع انتشار گازهای گلخانه ایی و ایجاد جزایر حراراتی می باشند که از علل اصلی آن سهم رو به تزاید بام ها، راه ها و فضاهای پارکینگ با سطوح سخت مانند بتن و فقدان درختان و سایر گیاهان و عدم توجه به ساختار محیط زیست می باشد که سبب می شود گرمای خورشید در طول روز ذخیره شده و در شب با آزاد سازی و انتشار حجم زیادی از این بتنی در تبدیل به بام سبز بسیار کاراتر از دالهای چوبی یا فلزی است.
بامهای سبز می توانند در انواع “متمرکز و فشرده”، “نیمه متمرکز ” و “گسترده یا وسیع” بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه بندی شوند. بامهای سنتی سبز که نیازمند عمق متعارفی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی می باشند، به عنوان بام های سبز متمرکز مطرحند. این نوع بامها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبتها می باشند.
بدین ترتیب بام های متمرکز، محیط کشت ژرف و عمیقی دارند و در دسترس هستند - می توانند به عنوان یک فضای باز در نظر گرفته شوند - . مثالی از یک بام سبز متمرکز، بام مرکز Manulife است که در بالای یک پارکینگ قرار گرفته است. بام سبز 25 ساله ای که در جای مناسبی با درختان بالغ و تنومندش، مستقر شده است. در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهای خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، شاید تنها یکبار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بامهای سبز می توانند در لایه بسیار نازکی از “خاک” - اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده می شود - ، قرار گیرند.
اجرای تشکیل دهنده بامهای سبز
بطور کلی اجزا عمده تشکیل دهنده یک بام سبز را می توان مطابق شکل زیر نشان داد:
گرما در مناطق شهری از سطوح سنگ، آسفالت و بتن به طور مداوم در حال تکرار باشد.
هزینه های اجرای بام سبز
هزینه های اولیه برای یک بام سبز بطور قابل ملاحظه ای به نوع سیستم نصب شده، اندازه بام، ضخامت خاک بکاربرده شده، نوع گیاهان و یا بوته هایی بکار رفته و سیستمهای آبیاری بکار رفته وابسته است. و همچنین بستگی به نوع روش بکار رفته در ساختن بامها - روشهای فشرده، گسترده و نیمه گسترده - دارد.
