بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با توجه به گسترش شهر نشینی و صنعتی شدن جوامع بشري و تمرکز بیش از اندازه انسانها در اماکن سربسته و شلوغ ، پیچیدگی کارها و خستگی جسمی و روحی ناشی از زندگی پرنشیب و فراز صنعتی ، نقش و اهمیت توسعه صنعت جهانگردي بسیار آشکار تر از گذشته نمود پیدا کرده است . در این تحقیق، ابتدا استان تهران جهت بررسی انتخاب گردید.سپس با استفاده از مطالعات کتابخانه اي، تفسیر عکسهاي هوایی، تصاویر ماهواره اي و مطالعا ت گسترده میدانی، مهمترین مراکز گردشگري استان تهران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی - - GIS مشخص و معرفی گردیدند.
همچنین متغیرهایی مانند محیط جغرافیایی و جهانگردي ، اهداف توسعه و نوع توریسم، خدمات و نیازمندیهاي بخش جهانگردي و مناطق مستعد توسعه صنعت گردشگري در استان مورد بررسی قرار گرفتند.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استان تهران بدلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ویژه خود جزء مناطق جاذب جهانگرد در ایران به حساب می آید. وجود واحدهاي ژئومورفولوژیکی و چشم اندازهاي جغرافیایی به همراه میراث فرهنگی غنی این خطه از کشور ، داشتن مرکزیت سیاسی و تصمیم گیري کشور و غیره همگی حکایت از گردشگر پذیر بودن این پهنه می نماید .
بنابراین برنامه ریزي در جهت توسعه توریسم به آن معنا که به آن مسافرت هدفمند و برنامه ریزي شده می گویند در جهت توازن بخشی به وضعیت اقتصادي ، اجتماعی و فرهنگی همه مناطق بویژه مناطق روستایی و شهرهاي کوچک و استفاده از جاذبه هاي محیطی امري ضروري به نظر می رسد که باید مورد توجه برنامه ریزان کلان کشور قرار گیرد
مقدمه
ضرورت برنامه ریزي براي داشتن گردشگري نظام یافته و هدفدار بدون تخریب محیط زیست و نابودي فرهنگ انسانی ، امري اجتناب ناپذیر است .یکی از فواید مهم جهانگردي این است که اگر براساس مفهوم پایداري ، بدرستی توسعه یابد می تواند تا اندازه زیادي به نگهداري منابع طبیعی و فرهنگی یک منطقه کمک نماید . بنابراین جهانگردي می تواند علاوه بر تفریح و گذران اوقات فراغت به شکل هاي مختلف و انواع گوناگون توریسم ، ابرازي مهم براي حفاظت از محیط زیست باشد
گوهریان و همکار - 1384 - توجه به گردشگري خارجی بدلیل ماهیت ارز آوري آن ، می تواند بسیاري از مشکلات اقتصادي جامعه را بویژه در نواحی عقب افتاده حل نماید اما بخاطر ضعف ساختارهاي فرهنگی جامعه سنتی ، روند گردشگري خارجی مشکلات اقتصادي اجتماعی و زیست محیطی گسترده اي براي کشورهاي در حال توسعه به دنبال خواهد داشت.
سینایی - - 1382 از شاخص هاي مهم در ارزیابی توسعه جهانگردي رشد ظرفیت تاسیسات اقامتی و تعداد دفترهاي خدمات گردشگري است. بطور طبیعی رشد حجم این تاسیسات با رشد جهانگردي اعم از داخلی و بین المللی نسبت مستقیم دارد . از سوي دیگر ایجاد و گسترش این امکانات بویژه واحدهاي اقامتی که نیازمند سرمایه گذاري قابل توجهند تنها زمانی اقتصادي و سود آور خواهد بود که تعداد جهانگردان ورودي و ضریب اشغال مراکز اقامتی روبه افزایش باشد.
رنجبریان و زاهدي - 1379 - گذشته از جاذبه هاي تاریخی و فرهنگی ویژه تهران که نقش زیادي در جلب گردشگران داخلی و خارجی خواهد داشت ، مناطق مستعد براي توسعه بخش جهانگردي در استان تهران ، جایگاه بالقوه اي را دارا می باشد . بنابراین تدوین قوانین و مقررات خاص براي توسعه مدیریت توریسم به منظور تعیین نواحی توریستی در هر منطقه و کنترل کاربري زمین و اعمال استانداردهاي توسعه در نواحی مورد نظر ضرورت می یابد که بطور کلی باید به همراه قوانین ارزیابی زیست محیطی - EAT - مورد بررسی قرار گیرد.
مواد و روشها
استان تهران با وسعتی در حدود 19 هزار کیلومتر مربع بین مدار 34 درجه و 52 دقیقه تا 36 درجه و 21 دقیقه عرض شمالی و میان نصف النهار 50 درجه و 10 دقیقه تا 53 درجه و 10 دقیقه طول شرقی قراردارد و داراي 40 شهر ، 77 دهستان و 1894 آبادي می باشد. از نظر موقعیت طبیعی ، در ناحیه مرتفع دامنه هاي جنوبی البرز واقع شده و بخشی از فلات ایران را در بر می گیرد .
سراسر بخش شمالی آن را رشته کوههاي مرتفع البرز فرا گرفته که قله دماوند به عنوان بلندترین قله آن می باشد.ارتفاعات کندوان و طالقان در قسمت شمال غربی واقع شده و رشته هاي فیروزکوه و سواد کوه نیز در گوشه شمال شرقی استان استقرار یافته اند
بلندیهاي شمیران با قله معروف توچال به ارتفاع 3933 متر و کوه کهار که معمولا بیشتر مردم و گردشگران داخلی با آن آشنایی دارند در قسمت شمال شهر تهران و در بخش مرکزي رشته کوه البرز واقع شده اند. از جمله رشته کوههاي پراکنده که در قسمت جنوب شرقی تهران قرار دارند، می توان از کوههاي حسن آباد ، قصر فیروزه ، القادر و بی بی شهربانو را نام برد که درویش زاده و محمدي - 1374 - از آن به عنوان آنتی البرز یاد می کنند.
شکل - : - 1محدوده استان تهران و موقعیت شهرستانها
شیب تند کوهها با توجه اقلیم خشک و نیمه خشک حاکم بر منطقه و وجود پوشش گیاهی استپی ضعیف آن باعث فرسایش شدید دامنه و انتقال رسوب به طرف پایکوهها شده که از گذشته تا کنون در مناطق خشک زمینه هاي استقرار جوامع انسانی را بدلیل وجود خاك رسوبی مناسب و آب نسبتا فراوان فراهم آورده است . شهر تهران نیز بر روي یک دشت سر تراکمی قرار گرفته که از کنیک یا محل اتصال دشت به کوه از شیب و ارتفاع آن به طرف پایین کاسته می شود.
روش تحقیق در ابتدا با بررسی هاي اسنادي و کتابخانه اي:شامل جمع آوري آمار واطلاعات از منابع معتبر داخلی و بهره گیري از منابع اینترنتی - دانشگاهها،دستگاههاي اجرایی و تحقیقاتی - آغاز شد.سپس متغیرهایی مانند محیط جغرافیایی و جهانگردي ، اهداف توسعه و نوع توریسم، خدمات و نیازمندیهاي بخش جهانگردي و مناطق مستعد توسعه صنعت گردشگري در استان مورد بررسی قرار گرفتند و سرانجام اقدام به نتیجه گیري و پیشنهادات گردید.
