بخشی از مقاله
چکیده
مهندسی ارزش به عنوان یکی از راهکارهای مناسب در شناسایی فرصتهای بهبود طراحی و اجرای پروژههای تونلزنی شهری است. طی مراحل حفاری با استفاده از مشاهدات میدانی، نتایج رفتارنگاری و ابزاربندی و بررسی مدلهای زمینشناسی، رفتار و طبقهبندی زمین مورد بررسی و بازبینی مجدد قرار گرفت و عملیات حفاری با کاربست مهندسی ارزش ادامه یافت
هدف از ارائه رویکرد مهندسی ارزش در این پروژه را حصول به هزینههای کمینه بدون کمترین میزان کاهش در کیفیت، رضایتمندی کارفرما با حداقل ریسک، بهرهگیری از خلاقیت و بهبود جنبههای عملیاتی و اجرایی در پروژههای تونلسازی شهری دانست که همگی آنها به نحوهی مناسبی تامین شد. پیادهسازی مهندسی ارزش در مرحله حفاری تونل حکیم باعث شد که در هزینههای ساخت حدود 10 درصد صرفهجویی شود و عملیات حفاری تونل با حداقل چالش و مخاطرات و کیفیت مطلوب به اتمام برسد.
.1 مقدمه
تونل حکیم در امتداد بزرگراه حکیم در منطقه 22 شهرداری تهران به روش تونلزنی جدید اتریشی و به طول کلی 3256 متر در حال ساخت است. این تونل در تپههای پارک جنگلی چیتگر به صورت دو تونل موازی - تونلهای رفت و برگشت - در یک امتداد شرقی - غربی قرار دارد.
در مرحله اولیه طراحی با توجه به نتایج مطالعات زمینشناسی و ژئوتکنیکی، روباره تونل و تحلیلهای عددی، یک کلاس حفاری و نگهداری برای ساخت تونل پیشنهاد شد. با توجه این که در روش تونلزنی جدید اتریشی مشاهدات حین حفاری و رفتارنگاری حین اجرا تاثیر بسزایی در انتخاب کلاس حفاری و نگهداری دارد، طی عملیات اجرایی با استفاده از این دادهها و و کاربست آنها در تحلیلهای عددی، مطابق با اصول مهندسی ارزش به تشخیص هزینههای غیرضروری در مراحل اجرایی و عملیاتی پرداخته شد و با بررسی گزینههای مختلف و حذف یا اصلاح عناصری که برای کارکردهای مورد نیاز ضروری نبود، به یک رهیافت منطقی در ایجاد ارتباط بین عوامل و پارامترهای تاثیرگذار در هزینههای تونلزنی پرداخته شد و با جمعبندی آنها، کلاس حفاری و نگهداری بهینهسازی شد.
بنابراین میتوان گفت که مهندسی ارزش در مرحله حفاری پروژه تونل حکیم، آزمون سیستماتیک عوامل موثر بر بهای تمام شده در جهت دستیابی به هدف، کیفیت و عملکرد مطلوب با حداقل ریسک، بالاترین ایمنی و کاهش مخاطرات همراه با کمترین هزینه در طول دوره حفاری بود. دستاورد مهندسی ارزش در تونل حکیم، ارائه راهکارهای مدیریتی و دیدگاهی خلاق به منظور یافتن بهترین موازنه بین هزینه و کیفیت بود که باعثشد در هزینههای مرحله حفاری حدود 10 درصد صرفهجویی شود.
.2 معرفی پروژه
بزرگراه حکیم یکی از بزرگراههای اصلی کلانشهر تهران است که به موازات بزرگراه همت از محدوده شرق به غرب امتداد پیدا کرده است. در محدوده منطقه 22 حدفاصل بزرگراه آزادگان تا تقاطع ایران خودرو امتداد بزرگراه از جنوب دریاچه مصنوعی خلیج فارس عبور نموده و با گذر از اراضی پارک جنگلی چیتگر به بزرگراه لشگری متصل میشود
با توجه به اهمیت کاربری تفریحی- رفاهی پارک جنگلی چیتگر از یک سو و پیش بینی کاربریهای دیگر از جمله دریاچه مصنوعی خلیج فارس و کاربریهای اطراف آن و شهربازی واقع در شمال پارک چیتگر، لازم است تا بزرگراه حکیم در این محدوده، علاوه بر تسهیل دسترسی به مراکز مذکور حداقل اثرات اجتماعی و زیست محیطی را در منطقه ایجاد نماید. به این منظور تونل دوقلوی حکیم در امتداد بزرگراه حکیم در محدوده عبور از پارک چیتگر در حال ساخت است. در شکل 2 مشخصات کلی تونل حکیم نشان داده شده است.
شکل -1 موقعیت تونل حکیم شکل -2 مشخصات کلی تونل
.3 مهندسی ارزش
.1.3 معرفی و تاریخچه
مهندسی ارزشٌ روشی سیستماتیک، نظامیافته و مبتنی بر خلاقیتٍ و کارگروهیَ برای حل مسأله، کاهش هزینه و بهبود عملکردُ و کیفیت پروژهها، محصولات و فرآیندها است. مهندسی ارزش به کمک گستره وسیعی از دانش و تجربیات متخصصین و با تمرکز بر کارکردهایِ پروژه، محصول یا فرآیند نتایج قابل اجرا برای بهبود را به سرعت ارایه میکند.
بر اساس تعریف مؤسسه بینالمللی مدیریت پروژهّ، مهندسی ارزش نگرشی خلاق به منظور بهینهسازی هزینههای چرخه عمر، صرفهجویی در زمان، افزایش سود، بهبود کیفیت، افزایش سهم بازار، حل مشکلات و استفاده بهینه از منابع است.
بر اساس تعریف سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، مهندسی ارزش کاربرد سازمان یافته فنون شناخته شدهای است که برای بررسی عملکرد یک محصول یا خدمت، مورد استفاده قرار میگیرد و با استفاده از فکر خلاق به منظور تأمین کارکرد مورد نیاز برای تحقق اهداف طرح به طور مطمئن و با کمترین هزینه دوران عمر و با حفظ و ارتقای کیفیت و حفظ ایمنی و ویژگیهای زیستمحیطی است
مهندسی ارزش در جهان سابقهای بیش از نیم قرن و در ایران سابقهای بیش از یک دهه دارد. این تکنیک مدیریتی در ابتدا توسط کارشناسان شرکت جنرال الکتریک ابداع شد و چندین سال مورد استفاده قرار گرفت. دستاوردهای استفاده از مهندسی ارزش موجب آن شد تا وزارت دفاع و بخش حملونقل ایالات متحده آمریکا بکارگیری مهندسی ارزش را در دستور کار خود قرار دهند و اولین انجمن مهندسی ارزش در سال 1960 در واشنگتن تاسیس شد. در کشورهای انگلستان، ژاپن، استرالیا، کانادا و اسکاندیناوی این رویکرد به سرعت توسعه یافت و کنفرانسهای زیادی برگزار شد
