بخشی از مقاله
چکیده
سازمانهاي ملی تهیه نقشه واطلاعات جغرافیایی مانند سازمان نقشه برداري کشور، در کنار ته یه و تولی د داده هاي مکانی وظیفه تولید نقشه هاي استاندارد و حرفه اي را از داده هاي مختلف برعهده دارد.
با توجه به حجم گسترده اطلاعات مکانی در سطح کشور، نیاز مبرم برا ي مدیریت تهی ه نقشه ها ي پایه کارتوگرافی در سطح کشور وبروز رسانی آنها با استفاده از تکنولوژي روز، امري ضروري می باشد.
در سیستم هاي سنتی نقش نقشه جهت نمایش اطلاعات مکانی مطرح است. از اینرو از شیوه هاي ساده اي که صرفاً براي نمایش داده هاي مکانی می باشد استفاده می شود. هم چنین امکان تجزیه و تحلیل توام داده هاي مکانی و اطلاعات توصیفی در این سیستم ها محدود بوده و ایجاد ارتباط با پایگاه هاي داده موجود امکان پذیر نیست. در حالی که در سیستم هاي جدید تهیه نقشه هاي کارتوگرافی ، امکانات بسیارزیادي در رابطه نحوه نمایش اطلاعات و ارتباط با پایگاه داده به صورت مجزا یا مرتبط با هم فراهم شده است . ArcGIS ، بهترین محیط و ابزارها را براي تولید محصولات کارتوگرافی در یک Geodatabase ارائه می دهد. این مقاله مروري است بر قابلیت هاي نرم افزار ArcGIS در تولید محصولات پیشرفته کارتوگرافی که اطلاعات پایگاه داده هاي مکانی را بهمراه دارند.
مقدمه
کارتوگرافی علم و هنر تهیه نقشه می باشد.
جهت ایجاد کارتوگرافی نوین و با کیفیت بالا نیازمند استفاده از تکنولوژي مناسب و خاصی هستیم، که اطلاعات هاي مکانی و ارتباط بین آنها را به شکل خوانا و زیبا ارائه دهد و زمینه را براي رشد خلاقیت هاي انسان در طراحی نقشه ها فراهم سازد.
شرکت Esri پیشینه اي تاریخی در تکنولوژي سیستم هاي اطلاعات جغرافیایی - GIS - ، مدلسازي داده هاي مکانی و آنالیز داده ها وتهیه دارد.به کمک نرم افزار ArcGIS که رنج وسیعی از امکانات کارتوگرافی در آن تعبیه شده است، تولید نقشه هاي با کیفیت بالا ، به آسانی صورت میگیرد.
ArcGIS از دانش قوي در جهت تهیه بهترین محصول و با رعایت قوانین کارتوگرافی برخورداراست و کارتوگراف ها را از انجام عملیات تکراري رها می کند تا بدینوسیله آنها را بر روي بکار بستن توانایی هایشان براي طراحی هاي بهتر نقشه ها، متمرکز کند.
کارتوگرافی در ArcGIS ، در محیط Geodatabase با ایجاد ساختاري که داده ها را براي محصول کارتوگرافی و قوانین نمایش آنها نگهداري می کند، صورت می گیرد.
-1 سامانه اطلاعات جغرافیایی و سامانه اطلاعات کارتوگرافی
سیستم هاي اطلاعات مکانی - GIS - به عنوان یکی از فناوري هاي نوین در زمینه مدیریت جامع اطلاعات مکانی بهصورت سیستمی سازمان یافته و متشکل از سخت افزار و نرم افزار، اطلاعات جغرافیایی را جمع آوري، ذخیره، بازیابی، پردازش و مدل سازي می نماید و نقشه هاي GIS بعنوان وسیله اي براي نمایش بصري گزارشات داده ها و تجزیه و تحلیل هاي انجام شده می باشد.اما در بحث کارتوگرافی نقشه بعنوان وسیله ارتباطی است که کاربران نمایش داده هاي جغرافیایی و ارتباط بین آنها را به خواناترین شکل ممکن در اختیار داشته باشند.
بنابر این در نمایش داده هاي جغرافیایی دو مدل خواهیم داشت :
1- DLM - Digital Landscape Model - 2- DCM - Digital Cartographic Model -
DLM مربوط می شود به مدلی که داده هاي گرد آوري شده از زمین را با موقعیت برداشت شده دقیق - X,Y,Z - نمایش می دهد. در DLM همه عوارض در محل صحیح خود قرار دارند و همه چیز با دنیاي واقعی مطابقت دارد.
اما در DCM، نمایش داده هاي مکانی بوسیله سمبل ها، جز مفاهیم اولیه می باشد و نیازي نیست که نمایش واقعی از زمین داشته باشیم. مهم این است که بدانیم هر عارضه نسبت به دیگر عوارض چگونه قرار گرفته است، که سمبل ها این منظور را براي ما فراهم می کنند. اما باعث می شوند که شکل و محل عوارض بمنظور خواناتر شدن نقشه و نمایش صحیح ارتباط بین عوارض نسبت به دنیاي واقعی متفاوت شوند.
شکل Digital Landscape Model .1 شکل Digital Cartographic Model .2
بمنظور ایجاد سامانه اطلاعات جغرافیایی که هر دو هدف را در برداشته باشد، یعنی در کنار دسترسی به اطلاعات دقیق و واقعی، نمایشی زیبا و صحیح از داده ها را داشته باشیم ، لازم است DCM را از دل DLM استخراج کنیم.
در ArcGIS این امکان وجود دارد که DCM را از درون DLM ایجاد کنیم تا بتوانیم نمایش صحیح هندسی عوارض را در کنار شکل و مشخصات نمایشی آنها داشته باشیم.
ساختاري که این مدل را در آن ایجاد می کنیم، Representation نامیده می شود.
representation Feature Class
در ادامه ابتدا نیازها و انتظارات مان از یک سامانه اطلاعات کارتوگراف را بیان کرده و سپس چگونگی تحقق یافتن آنها با استفاده از ساختار Representation شرح داده می شود.
-2 قابلیت هاي یک سامانه کارتوگرافی در نرم افزار ArcGIS
- ذخیره داده هاي جغرافیایی ، به فرم رقومی در یک پایگاه داده.
- به روز کردن اطلاعات جهت دستیابی به اهداف گوناگون.
- بیشترین استفاده از روشهاي اتوماتیک براي پایین آوردن هزینه هاي تولید.
- استخراج نقشه هاي کاغذي و محصولات دیجیتال از داده هاي پایه .
- امکان ایجاد ذخیره محصولات به شکل نقشه در پایگاه داده .
- امکان مداخله کارتوگراف در پردازشهاي پایانی تا اطمینان حاصل شود محصول نهایی از ظرافت ، زیبایی، وضوح وخوانایی لازم برخوردار است.
Representation -3
Representation ساختاري است که به کمک آن می توانیم داده هاي جغرافیایی را با قابلیت انعطاف بسیار بالایی با استفاده از مجموعه اي از قوانینی - - Rules که در کنار Database ذخیره می شوند ، سمبگذاري کنیم.
به کمک Representation به همان اندازه که در طراحی سمبل ها و نمایش داده ها آزادي عمل وجود دارد، می توانیم کنترل و دقت بیشتري بر روي ترسیم عوارض داشته باشیم. به عبارت دیگر کارتوگرافی با Representation امکان یک ترسیم پیشرفته را براي لایه هاي نقشه فراهم می کند.
Representation -4 چگونه ذخیره می شود ؟
Representation در Geodatabase ساخته می شود و بعنوان یک لایه در سطح Feature Class ها اضافه می شود.
براي هر Feature Class که در Geodatabase وجود دارد. باید یک Representation ایجاد شود که نامیده می شود .
ایجاد representation Feature Class در ArcGIS به آسانی صورت می گیرد.
هنگامیکه Representation ایجاد می شود ، Rule ها که اطلاعات مربوط به سمبل گذاري عوارض را نگهداري می کنند، در جداول Dadatabase ذخیره می شود.
پس از ایجاد Representation ، دو فیلد به جداول Feature Class ها اضافه میشود. یک فیلد براي اختصاص دادن Rule به عارضه و دیگري براي ذخیره کردن تغییراتی که در آن Rule ممکن است براي بعضی از عوارض ایجاد شود.
