بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق کارورزی شاه بیت دانشگاه فرهنگیان میباشد. این تحقیق به روش مروری و کتابخانهای است. در میان تحولات فرهنگی و اجتماعی سالهای اخیر، آموزش و پرورش به دلیل تاثیری که بر توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع داشته، در برنامه ریزیها از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. از آنجایی که دانستن توانستن نیست و اعمال نتایجی که از بحثهای نظری حاصل شده است مستلزم کوشش اضافه ایست که همواره با خطاهای بزرگ و کوچک همراه است عبور از مرحله دانشجو معلم به معلم یا مربی باید با احتیاط صورت گیرد و اعطای جواز معلمی یا مربیگری به دانشجو معلم باید به زمان موکول شود که از خودکفایی او به عنوان معلم و مربی اطمینان نسبی حاصل شده باشد.
از این رو در این تحقیق به بررسی اهمیت و ضرورت درس تمرین معلمی، مهمترین اهداف کارورزی، شرح وظایف ستادتمرین معلمی، اعضا شورای معلمی، وظایف شورای تمرین معلمی، میزان همکاری عوامل عوامل آموزشی در برنامهی تمرین معلمی، ویژگی های مدرسان کارورزی، مراحل کارورزی، ضوابط گزیش معلمان راهنما، وظایف معلمان راهنما، مدیران مدارس و ... پرداخته شده است.
مقدمه
در میان تحولات فرهنگی و اجتماعی سالهای اخیر، آموزش و پرورش به دلیل تاثیری که بر توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع داشته، در برنامه ریزیها از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. تجربه نیمه دوم قرن بیستم به جامعه بشری آموخته است که برای دستیابی به سعادت واقعی، جوامع نیازمند توجه بیشتر به آموزش و پرورش و تربیت معلم به عنوان یک حوزه تخصصی هستند؛ به گونه ای که همه معلمان توانایی تحقق اهداف توسعه و پاسخ دادن به نیازها و ضرورتهای جامعه امروزی را دارا باشند.
به این منظور برنامه درسی تربیت معلم باید بتواند این توانایی را در معلمان تقویت کند که از تفاوتهای فردی،علایق و روش های یادگیری دانش آموزان، و نیز تاثیرات بافت و زمینه اجتماعی بر یادگیری آنان آگاه بوده و نسبت به ایجاد فرصتهای یادگیری که موفقیت آنها را تضمین مینماید، احساس تعهد کنند.
این امر مستلزم آن است که معلمان در طول دوره آموزشی خود در جریان یک تدریس پویا قرار گرفته و از طریق تامل مستمر بر عمل تدریس، ایده پردازی کنند و بین تجربه تدریس و نسبت آن با موقعیتهای جدید، تصمیم گیری نمایند. قرار گرفتن در چنین فرآیندی به معلمان اجازه میدهد تا به هنگام مواجهه با موقعیتهای مبهم، آن را به صورت همه جانبه بررسی نموده، نسبت به نیازهای حرفه ای خود آگاهی پیدا کنند و تلاش نمایند تا از طریق ارتباط با همکاران و یا کارشناسان، توانمندیهای حرفه ای خود را برای پاسخ به نیاز های دانش آموزان توسعه دهند.
طراحی - برنامه درسی ملی تربیت معلم - با رویکرد شایستگی محور، مستلزم قرار گرفتن کارورزی در کانون عمل تربیتی و بسط آن به تمامی دروس و تکالیف یادگیری است. تحقیق شایستگیهای پیش بینی شده در - برنامه درسی ملی تربیت معلم - در گرو اجرای برنامه کارورزی است و این امر نیازمند آماده سازی معلمان و مدرسان برای مشارکت اثربخش در این فرآیند است. هدف این طرح، توسعه تسهیل رابطه میان دانشگاه فرهنگیا و مدارس به عنوان موثرترین مولفه در تربیت حرفه ای دانشجو معلمان است؛ که کانون آن برنامه کارورزی قلمداد میشود.
تمرین معلمی به سلسه فعالیتهای کاربردی و سازمان یافته اتلاق میشود که جریان آمادگی دانشجو معلمان را از دورهی آگاهی های نظری به مرحله اجرای فعالیتهای علمی- کاربردی حرفهای معلمی تسهیل و ممکن میسازد. دانشجو معلمان ضمن گذر فعال و مراقبت شده از این مراحل الی الاصول باید بتوانند دانشهای نظری و اندوختههتی آموزشی خود را با اطمینان و به شیوه ماهرانه در میدان عمل کلاس درس و آموزشگاه مورد استفاده قرار دهند.
از زمانهایی که موضوع - تربیت معلم - برای تامین نیروی انسانی واجد صلاحیت مطرح شده است و موسسات و نهادهای مسئولیت آن را به عهده گرفته اند، برنامه - تمرین معلمی - نیز با عناوین مشابه در آنها سازمان داشته است بعضی از این عناوین که در اسناد، کتب و برنامه های تربیت معلم مترادف با - تمرین معلمی - به کار رفته است عبارتند از : تدریس علمی، آموزش علمی تدریس، ورزش آموزگاری و دبیری، کارآموزی و کارورزی.
اولین اقدام برای تربیت معلم در ایران در مدرسه دارالفنون به سال 1290 هجری شمسی صورت گرفت و درسی تحت عنوان " اصول تعلیم" در برنامه آن قرار گرفت و اولین برنامه تدریس عملی در دارالمعلمین اجرا گردید.
"تدریس عملی" عبارتست از " کاربرد عملی اصول و تئوریهای تعلیم و تربیت در جریان آموزش به منظور کسب مهارتهای عملی تدریس و اخذ کفایت و شایستگی معلمی"
سالهاست برنامهی تمرین معلمی با عناوین مشابه و مترادف آن در موسسات، مراکز و دانشکدههای تربیت معلم برای آمادهسازی داوطلبان حرفهی معلمی متناسب با شرایط، امکانات و سایر عوامل موثر بر آن اجرا میشود. مطالعه تاریخچه تربیت معلم و آثار باقیمانده بیانگر توجه اندیشمندان، صاحبنظران، برنامهریزان و کلیه دست اندرکاران تربیت معلم به ضرورت و کارایی برنامه تمرین معلمی است.در جزوه طرح آموزش عملی تدریس یا کارورزی که از سال 1362 تاکنون در مراکز تربیت معلم تدریس میگردد نیز آن را چنین توصیف میکند. - مشفق آرانی، - 1393 "کارورزی" تدابیری است که برای حصول اطمینان از جریان آمادگی، در دورهی انتقال از نظر به عمل اتخاذ شذه است.
برنامهی اجرایی تربیت معلمی دو نیمسال تحصیلی پیوسته را در طول یکسال تحصیلی کامل در بر دارد. این برنامه شامل مراحل و گامهای هدفمند و مدونی از ابتدای سال تحصیلی تا انتهای آنست که رعایت سلسله مراتب آن همراه با نظارت و هدایت استاد درس از اهمیت شایانی برخوردار است. در واقع عبور از مراحل پیش بینی شده متناسب با توانایی های مرحلهای کسب شده میسر و نتیجه بخش خواهد بود. این برنامه شامل سه دوره کلی از فعالیتهای اساسی تمرین معلمی است:
-1 دورهی فعالیتهای مقدماتی
-2 دوره فعالیت های عملی و میدانی
-3 دوره فعالیتهای پایانی
اهمیت و ضرورت درس تمرین معلمی
"حضرت علی - ع - : ای مردم: بدانید کمال ، همانا آموختن علم و عمل به آن است."
" علم، راهبر انسان برای عمل و رفتار است و رفتار انسان از علم او الهام گرفته و پایه پای هم پیش میروند. نیک بختان از علم استمداد میجویند و عملا ار آن بهرهمند می گردند.
در دین مبین اسلام کسب فضیلت و دانش و عمل به آن از ارزش والایی برخوردار است و توجه و توصیه در عمل به علم را در سخنان انبیاء، ائمه معصومین، بزرگان دین، و دانشمندان تعلیم و تربیت و سایر اعلام ملاحظه میکنیم.
برای پذیرش مسئولیت خطیر"معلمی" در معنای وسیع و نوین آن لازم است پس از کسب معارف، فضایل و علوم و فنون مربوط به تعلیم و تربیت، تلاش برای کسب " مهارت و عمل" بدان آغاز گردد و درجات مهارت و توانایی تا حد کسب شایستگی و صلاحیتهای معلمی ادامه داشته باشد.
از آنجایی که دانستن توانستن نیست و اعمال نتایجی که از بحثهای نظری حاصل شده است مستلزم کوشش اضافه ایست که همواره با خطاهای بزرگ و کوچک همراه است عبور از مرحله دانشجو معلم به معلم یا مربی باید با احتیاط صورت گیرد و اعطای جواز معلمی یا مربیگری به دانشجو معلم باید به زمان موکول شود که از خودکفایی او به عنوان معلم و مربی اطمینان نسبی حاصل شده باشد.
از آنجا که یادگیری کامل منوط به توسعه آموختهها در سه حیطه شناختی، عاطفی و حرکتی است، دستیابی به سلسله مهارتهای حرکتی وقتی ممکن میشود که میان آموخته های شناختی و عاطفی تعامل حاصل شود و این تعامل زمانی حاصل میشود که شرایط بروز رفتارهای مهارتی و حرکتی فراهم باشد. از اینرو در راستای کسب شایستگی های معلمی پس از آموزشهای نظری در دانشکده ها و مراکز تربیت معلم لازم است دانشجو معلمان برای توسعه مهارتهای عملی به مدارس روانه شوند و طی یک سلسله برنامه مدون زیر نظر استاد راهنما و معلم راهنما در محیط واقعی مدرسه به تمرین و توسعه مهارت های حرفه ی معلمی بپردازند. بنابراین برنامه ی تمرین معلمی بر آنست که از این موقعیت استفاده کرده و قبل از هدایت کارآموزان در مدارس، با برنامه ای منظم و حساب شده آنان را به مدارس و کلاسهای درس بفرستند تا اوضاع و احوال مدارس را مورد مشاهده قرار دهند، شیوه برخورد و حل مسائل آموزشی و تربیتی توسط کارکنان مدرسه را از نزدیک مشاهده کنند
