بخشی از مقاله
چکیده
پیشرفت هر جامعه ای به چگونگی کیفیت آموزش و پرورش آن جامعه بستگی دارد . آموزش و پرورش اگر راه دموکراسی و روش علمی پیش گیرد زمینه ی ایجاد جامعه ای پیشرفته را مهیا می سازد . امروزه هدف از تدریس فقط انتقال دانش موجود به دانش آموزان نبوده بلکه شامل آموزش شیوه هایی است که به دانش آموزان یاد داده می شود چگونه یاد بگیرند . ایجاد و حفظ محیط مناسب برای فعالیت هایاددهی و یادگیری ایجاب می کند که معلمان از ویژگی های کلاس درس ُ موانع بازدارنده و مخل یاددهی - یادگیری و راه کارها غلبه بر آن ها آگاهی کافی داشته باشند . در این مقاله ما ابتدا به تعریف مدریت کلاس پرداخته سپس موانع مخل اداره ی اثر بخش کلاس را بیان کرده و سپس راهبردهای مدیریت موثر کلاس را ارائه می نمائیم.
واژگان کلیدی: پیشرفت،موانع،جامعه،کلاس،یاددهی و یادگیری
مقدمه
آموزش و پرورش علاوه بر این که در دسته بندی مشاغل در رده بالایی قرار دارد.از نظر پیچیدگی نیز جزء پیچیده ترین حرفه های تخصصی دسته بندی می گردد. - علاقه بند، - 1375اشراف معلم بر موضوعات درسی ، مسائل یادگیری ، الگوه ، مهارت ها ، روش ها، راهبرده ، و فنون تدریس، از عوامل عمده ی اثر بخشی رفتار و مدیریت کلاسی می باشد . دررفتارکلاسی و ارتباط معلم با دانش آموزان با توجه به این که مدرسه و کلاس سازمان های اجتماعی آموزش تربیتی می باشد . از نظر یه های سازمانی استفاده می گردد. کلاس درس یک سازمان اجتماعی آموزش است ،سازمان های اجتماعی ، آموزشی – تربیتی ، بدون پیروی محض از ارتباطات رسمی در جهت پویایی پیش می روند .
وجود نظم و انضباط در کلاس و یا به عبارتی مدیریت کلاسی ، جهت اثر بخشی و کارآیی و در نهایت بهره وری کار یک معلم بسیار مؤثر می باشد . بنابراین لازم است در این خصوص فنون و ویژگیهای مورد نیاز مدیریت کلاس شناسایی و تبیین گردد، تا مورد استفاده ی همه ی کسانی که با آموزش و پرورش سر و کار دارند ، قرار گیرد .تحقیقات بیشماری نشان داده است که بسیاری از مشکلات اخلاقی و اجتماعی نوجوانان ما حاکی از جذاب نبودن محیط مدرسه و کشمکش های اینگونه ی دانش آموزان با معلمان و افت تحصیلی آنان بوده است. و لذا وجود مدیریت کار آمد معلمان و ایجاد شرایط لازم برای تسهیل در امر یادگیری در کلاس که مطابق نیاز ها و ویژگی های فراگیران باشد لازمه ی جامعه ی امروزی و راه گشای بسیاری از مشکلات نوجوانان می باشد .
اینکه در فضای آموزش فعلی به جای اینکه به دانش اموزان توصیه ی نظمو انضباط شود ُ باید به معلمان یادآوری گردد که در اداره ی کلاسشان از روش های مدیریتی نوین استفاده گردد . و معلمان با توانمندی مدیریتی خود می توانند پایگاه و منزلت واقعی خود را حفظ کنند. مدیریت کلاس اولین سطح مدیریت آموزشی است . و پایه ی سطوح بالاتر مدیریت ُ یعنی مدیریت مدرسهُ مدیریت ناحیه و مدیریت کل نظام آموزش و پرورش محسوب می شود و در شکل دادن به ساختار آموزش و فرآیند تدریس و ساخت شخصیت و روند ذهنی ُ عاطفی ُ آموزش و تربیت دانش آموز نقش اساسی دارد .گرچه کار معلم بر اساس نگرش نیات و شخصیت از یک سو و همه جانبه بودن او بر اساس مهارت در توانمند سازی دانش آموزان از سوی دیگر سنگ بنای مدیریت کلاس درس است اما معلم به مهارت ها و فنون سازمان دهنده نیاز دارد تا شرایط بهینه ای را برای تحقق یادگیری خلق کند .
بی تردید در کلاس نیز مانند طب بایدبه پیشگیری پیش از اصلاح اهمیت داد . و جای امید واری است که در حوزه ی پژوهش توجه فزاینده ای به روش هایی می شود که معلمان می توانند با آن ها از بروز مشکلات انظباطی پیشگیری کنند . شاید مهم ترین یافته این پژوهشها که شگفت آور هم نیست آن است که میزان نظم کلاس خیلی بیشتر از آنکه به بسامد و پافشاری اعمال معلم برای حفظ و بازگرداندن نظم بستگی داشته باشد ُ به ماهیت جاری در کلاس بستگی دارد به زبان رایج کنونی در مدیریت کلاس قوت بردار اصلی جریان اصلی فعالیت ها در برقراری و حفظ نظم بیشترین تاثیر را دارد .تعریف مدیریت پرداختچی - 1372 - مدیریت را کار کردن با افراد و به وسیله ی افراد و گروه ها برای تحقق اهداف سازمانی بیان می کند .
او همچنین مدیریت را مجموعه ی فرآیندهایی می داند که از طریق آن ها منابع انسانی و مادی مناسب و مورد نیاز فراهم می گردد و از طریق نفوذ به رفتار و افراد در جهت تحقق اهداف سازمان اثر بخش می گردد.مدیریت کلاس دارای تعاریف گوناگونی می باشد اما معمولا شامل اقداماتی است که معلم برای ایجاد نظم ُ درگیر کردن دانش آموزان یا جلب مشارکت آنان انجام می دهد .صفوی مدیدت کلاس درس را رهبری کردن امور کلاس درس از طریق تنظیم برنامه ی درسیُ سازمان دهی مراحل و کار و منابع سازمان دهی محیط به منظور بالا بردن کارآیی نظارت بر پیشرفت دانش آموز و پیش بینی مسائل بالقوه می داند . دوک - 1979 - مدیدیت کلاس را عبارت از مقررات و روش های ضروری ایجاد و حفظ محیط می داند که در آن آموزش و یادگیری بتواند اتفاق بافتد .
دویل می گوید :اقداماتی و راهبردهایی که معلمان برای حل مسئله ی نظم در کلاس به کار می برند.اما علت پیچیدگی مدیریت کلاس از نظر جکسون ناشی از چندین خاصیت تدریس در کلاس استُ که عبارتند از : چند بعد گرایی - رویدادها و افراد گوناگون - همزمانی - رویدادهای زیاد در یک زمان رخ می دهد - فوریت - سرعت رویداد ها موجب محدودیت فکر کردن می شود - عدم قابلیت پیش بینی رویدادها وپیامدها ُ عمومیت - رویدادها اغلب در حضور اکثر یا همه ی دانش آموزان رخ می دهد - و تاریخ - اقدامات و رویدادها دارای گذشته و آینده هستند - جونز با تعیین پنج ویژگی عمده بر ماهیت جامع مدیریت کلاس تاکید می کند .
.1درک پژوهش و نظریه های رایج در مدیریت کلاس و نیازهای روان شناختی و یادگیری دانش آموزان
.2 ایجاد و روابط مثبت دانش آموزان - معلم و همکاران
.3 استفاده از روش های مدیریت گروهی و سازمانی که رفتار ضمن کار را به حداکثر برسانند .
.4استفاده از روش های آموزش که یادگیری مطلوب را با پاسخ به نیاز های تحصیلی تک تک دانش آموزان و گروه کلاس تسهیل کند .
.5توانایی استاده ی گسترده از روش های رفتاری و مشاوره ای برای کمک به دانش آموزان که مشکلات رفتاری جدی از خود بروز می دهند .
با توجه به مطالب بالا و تعریف مدیریت کلاس درس گستره ی وسیعی از عملیات و کارها را در بر می گیرد و بیشتر محققین تلاش کرده اند راهبرد ها و رفتارهای معلم را به گونه ای تعیین کنند که یک یا اهداف بیشتری ازمدیریت را به حد مطلوب
برسانند .
تعریف مدیریت کلاس
مدیریت کلاس درس عبارت ازرهبری کردن امور کلاس درس از طریق : تنظیم برنامه درسی ،سازماندهی مراحل کار و منابع ، سازماندهی محیط به منظور بالا بردن کار نظارت بر پیشرفت دانش آموزان و پیش بینی مسائل با لقوه است . - صفوی،. - 1372 تعریف دیگری از سازماندهی و مدیریت کلاس وجود دارد که میتوان از آنها در رهبری کلاس درس ، با تکیه بر بعد انسانی آن چنین تعریف کرد : مدیریت کلاسی عبارت است ، از هنر به کار بردن دانش تخصصی و بهره گیری ازمهارت های کلاس داری در هدایت دانش آموزان به سوی اهداف مورد نیاز و جامعه .
اهداف مدیریت کلاس
هدف های عمده ی مدیریت کلاس شامل موارد زیر است:
الف - برنامه ریزی درسی بر پایه ی آمیزه ای از تنوع و هدف
ب - ارائه ی دستورالعمل های شفاف به دانش آموزان در مورد فعالیت های درسی
