بخشی از مقاله
چکیده
سازند آغاجاري درجنوب و باختر استان هرمزگان رخنمون هاي وسیعی دارد. ترکیب سنگ شناسی این سازند عبارت است از: مارن، ماسه سنگ آهکی، سیلتستون و سنگ آهک. براي مطالعه ترکیب کانی شناسی مارن هاي سازند آغاجاري 15 نمونه از بخش هاي تحتانی، میانی و فوقانی برش سورو در باختر بندرعباس برداشت و به روش XRD مورد آزمون قرار گرفتند.
یافته ها نشان می دهند که کلسیت، دولومیت، هالیت، کوارتز و آلبیت کانی هاي اصلی و ایلیت، مونت موریلونیت، ژیپس، کلریت و ارتوکلاز کانی هاي فرعی موجود در این نهشته ها می باشند. این ترکیب کانی شناسی نشانگر آن است که مارن هاي آهکی سازند آغاجاري در بخش هاي کرانه پوششی و کانال هاي غیرفعال یک دشت سیلابی رودخانه پرپیچ و خم واقع در دشت ساحلی مجاور دریا با اقلیم گرم و خشک در باختر بندرعباس از اواخر میوسن میانی تا پلیوسن میانی ته نشین شده اند.
مقدمه
مارن ها سنگ هاي رسوبی با ترکیب حدواسط بین رس سنگها و سنگهاي کربناته می باشند . - Selly,2000 - کانی هاي غالب در این دسته از سنگ هاي رسوبی؛ کانی هاي رسی و کانی هاي کربناته بوده که 35 تا 65 درصد ترکیب عمومی مارن ها را شامل می شود . - Boggs,2009 - مارن ها بر اساس میزان رس و کلسیت به دو دسته مارن هاي رسی و مارن هاي آهکی طبقه بندي می شوند
از مهمترین کانی هاي رسی موجود در مارن ها می توان به ایلیت، کلریت، مونت موریلونیت و کائولینیت اشاره کرد که هر یک از این کانی ها معرف شرایط ته نشینی و دیاژنتیکی خاصی براي این نهشته ها هستند . - Selley, 2000 - کانی ایلیت از کانی هاي عمده در مارن ها محسوب شده - Meunier,2005 - و این کانی رسی غالب در سنگ هاي رسوبی است که از هوازدگی سنگ هاي آذرین غنی از فلدسپات و مسکویت بوجود آمده است
کلریت ها معمولا از دگرسانی ذرات ولکانی کلاستیک از قبیل بیوتیت و آمفیبول تشکیل می شوند و ممکن است به صورت درجازا، انتقالی یا دگرگونی نیز وجود داشته باشند و جز اصلی مارن ها می باشند. فلدسپات ها درجازا ممکن است در فشار و حرارت پایین بعد از مدفون شدن رسوبات و حتی در سطح تماس رسوب و آب ایجاد شوند، شرایط قلیایی و شور بهترین شرایط براي این نهشته ها می باشد - . - Nichols,2009 در این تحقیق، تلاش بر آن است که با استفاده از روش مذکور، ترکیب کانی شناسی مارن هاي موجود در سازند آغاجاري را در باختر بندرعباس - برش سورو - مورد بحث و بررسی قرار دهید.
روش مطالعه
با انجام پیشینه سنجی مناسب پیرامون سازند آغاجاري و بر اساس نقشه 1:250000 بندرعباس، رخنمون مناسبی از این سازند در محدوده باختر بندرعباس براي نمونه برداري انتخاب گردید. این برش در هسته تاقدیس سورو با مختصات جغرافیایی 56° 10´- 56° 13´ خاوري و 27° 15´ - 27° 17´ شمالی قرار داشته و 15 نمونه از نهشته هاي مارنی آن برداشته و با دستگاه پراکنش D5000 با دقت ±5 درصد مورد آزمون XRD قرار گرفته اند. به منظور آماده سازي نمونه ها براي جداسازي کربنات ها از روش جکسون Jackson,1979 و براي جداسازي مواد آلی از روش مهرا و جکسون Mehra and Jackson, 1960 استفاده شده است.
بحث
ویژگی هاي جغرافیایی
گستره مورد مطالعه در باختر بندرعباس در استان هرمزگان قرار دارد. این گستره از توپوگرافی ملایم در قالب دشت ساحلی و تپه ماهورهاي کم ارتفاع برخوردار می باشد. از ویژگی هاي جغرافیایی عمومی این محدوده می توان به موارد زیر اشاره کرد: میانگین دماي سالیانه 26/6 درجه سانتیگراد، متوسط بارندگی سالیانه 213/2 میلیمتر، میانگین رطوبت سالیانه 67/5 درصد و پوشش گیاهی عمدتأ شورپسند
ویژگی هاي زمین شناسی
محدوده مورد بحث درمنتهی الیه جنوب خاوري واحد رسوبی- ساختاري زاگرس چین خورده واقع گردیده و بخشی از پس خشکی بندرعباس می باشد - آقانباتی، . - 1385 در باختر شهر بندرعباس، سازندهاي گروه فارس به ویژه دو سازند میشان و آغاجاري همراه نهشته هاي عهد حاضر، بیشترین رخنمون را دارند. سري هرمز - پرکامبرین پسین-کامبرین پیشین - در قالب پدیده دیاپیریسم به شکل گنبدهاي نمکی در این گستره دیده می شوند. چین خوردگی ها و گسل هاي عمده موجود در منطقه تحت تأثیر این پدیده از روند جنوب باختري- شمال خاوري و خاوري- باختري پیروي می کنند. نقشه زمین شناسی باختر شهر بندرعباس و برش مورد مطالعه - A-B - از سازندآغاجاري در شکل 1 دیده می شود.
شکل - 1 نقشه زمین شناسی باختر بندرعباس - برش سورو - از نقشه 1:250000 بندرعباس
ویژگی هاي سنگ چینه نگاري
واحد هاي رسوبی غالب در منطقه مورد مطالعه از قدیم به جدید عبارتند از:.1 سري هرمز - پرکامبرین پسین- کامبرین پیشین - .2سازند میشان - میوسن میانی- پسین - .3 سازند آغاجاري - میوسن پسین- پلیوسن - .4 سازند بختیاري - پلیوسن پسین - و . 5 رسوبات کواترنري. سازند آغاجاري، سن اواخر میوسن میانی- پلیوسن میانی Serravalian- - - Placenzian - آقانباتی و رضائی، - 1388 با ستبراي 310/3 متر در برش سورو با مرزهایی مشخص و از نوع ناپیوستگی فرسایشی بر روي سازند میشان و در زیر سازند بختیاري قرار دارد و در این برش - شکل - 2، سازند آغاجاري شامل مارن 182/6 - متر و 58/5 درصد - ، ماسه سنگ آهکی 117/4 - متر و 37/83 درصد - ، سیلتستون 10 - متر و 3/22 درصد - و سنگ آهک 0/3 - متر و 0/1 درصد - است. در این توالی از قاعده به راس به میزان مارن افزوده و از مقدار ماسه سنگ کاسته می شود.
