بخشی از مقاله
چکیده
کانسار مس رنگرز در 20کیلومتری شمال شهر ساوه و در بخش میانی کمان ماگمایی ارومیه - دختر قرار دارد. واحدهای سنگی منطقه عمدتا توف های آندزیتی - داسیتی همراه با سنگ های آتشفشانی ائوسن و همچنین توده های نفوذی نیمه ژرف کوارتزمونزودیوریت است. مهم ترین دگرسانیهای مرتبط با کانی سازی در منطقه آرژیلیک، سیلیسی شدن ، سرسیتی و کلریتی هستند. در منطقه رنگرز شش بخشکانیسازی شناسایی شده است. ساخت و بافت ماده معدنی به صورت رگه -رگچه ای، جانشینی، دانه پراکنده و پرکننده فضای خالی است.
کانیهای اولیه شامل پیریت، کالکوپیریت، اسپیکولاریت، مگنتیت، بورنیت و کولیت است. مالاکیت، آزوریت، کالکوسیت، کولیت ، دیژنیت، تنوریت، کوپریت، گوتیت و پیرولوزیت کانی های ثانویه منطقه را تشکیل داده اند. همچنین مطالعات مقاطع صیقلی بیانگر رخداد کانی سازیها در پهنههای اکسیدان - شسته شده - پهنه انتقالی، پهنه سوپرژن - غنی شدگی ثانویه - وپهنه هیپوژن - کانی سازی اولیه - است. بر اساس شواهد کانی شناسی و دگرسانی کانی سازی منطقه رنگرز ماهیت مشابه با کانسارهای IOCG زیر رده هماتیتی دارد.
مقدمه
منطقه ی معدنی رنگرز با مساحت 7/1 کیلومترمربع در 20 کیلومتری شمال ساوه بین طول های جغرافیایی شرقی 24ًَ50 39تا ً38َ50 27و عرض های جغرافیایی شمالی ً34َ35 11تا ً39َ35 09 قرار گرفته است. راه دسترسی به این محدوده از طریق بزرگراه تهران- ساوه - تا خروجی بزرگراه ساوه- همدان - و پس از آن با طی مسافتی در حدود 3/5 کیلومتر در جاده قدیم تهران- ساوه - به سمت سه راه رنگرز - و سپس با طی مسافتی در حدود 1/5 کیلومتر جاده خاکی به سمت شرق قابل دسترسی است - شکل . - 1 بر اساس تقسیم بندیهای ساختاری ایران - آقانباتی ، - 1383 این منطقه در بخش میانی پهنه فرورانش ارومیه - دختر قرار گرفته و بخشی از ورقه 1:100000 ساوه است.
واحدهای آتشفشانی ائوسن با روند شمال غربی - جنوب شرقی در بردارنده این منطقه هستند. آثار کنده کاری های شدادی و سرباره های ذوب مس در منطقه بیانگر قدمت فعالیت های معدنی در این منطقه است. این منطقه با آثار کانی سازی های اقتصادی آهن، مس و بعضا منگنز متعلق به گروه معدنی زرمش میباشد و تاکنون 12 گمانه به متراژ کلی 600 متر در آن حفاری شده است. مطالعات پیشین انجام شده در این منطقه - گروه معدنی زرمش، - 1393 بیشتر جنبه اکتشافی و معدنی داشته است. در این پژوهش به منظور بررسی ماهیت کانه زاییها در منطقهی رنگرز مطالعات زمین- شناسی، سنگشناسی ودگرسانی انجام شده است.
روش مطالعه
پس از انجام عملیات صحرایی و کنترل واحدهای سنگی موجود در نقشه زمینشناسی و همچنین بخش های کانه دار، نمونه برداری به صورت سیستماتیک و تصادفی از قسمت های سطحی و مغزه های حفاری صورت گرفت. برای انجام مطالعات سنگشناسی و دگرسانیها در منطقه 50 مقطع نازک و برای مطالعات کانهنگاری 55 بلوک صیقلی تهیه و مورد مطالعات پتروگرافی و مینرالوگرافی قرار گرفت.
زمین شناسی
بر اساس نقشه 1:20000 منطقه - زمین جویان پارس ، - 1393گستردهترین واحدهای سنگشناختی محدودهی مورد مطالعه را مجموعه ای از سنگهای آذرآواری شامل انواع توف، برش، توف آندزیتی و داسیتی همراه با سنگهای آتشفشانی آندزیت، آندزیت پورفیری، تراکیت- تراکی آندزیت، لاتیت- لاتیت آندزیت، آندزیت- لاتیت آندزیت، آندزیت بازالت وداسیت تشکیل میدهد - شکل - 2 که در نتیجه فعالیتهای ماگمایی و سیالات گرمابی مشتق از تزریق تودههای ساب ولکانیک با ترکیب کوارتز مونزودیوریت، دیوریت و مونزونیت و دایکهایی با ترکیب حدواسط و بازیک موجبات دگرسانی و کانهزایی را در این محدوده فراهم نمودهاست.
دگرسانی و کانه زایی
برا اساس مطالعات صحرایی و پتروگرافی تیغه های نازک تهیه شده از واحدهای مختلف سنگی در منطقه مورد مطالعه حضور دگرسانی های پروپلتیک، آرژیلیک، سیلیسی شدن و ا کسید و هیدروکسیدهای آهن به اثبات رسیده است. سرسیتی شدن واحدهای سنگی به صورت انتخابی از گسترش خوبی در منطقه برخوردار است. شدت و پراکندگی هر یک از این دگرسانی ها بسته به شرایط و ترکیب سنگ های میزبان متفاوت است.
در منطقه رنگرز 6 زون کانی سازی شده وجود دارد، در - جدول - 1 مشخصات کلی این زون ها ارائه شده است. کانی سازی مس اکثرا در زون های B2 -B1-A2- A1 رخ داده و در زون های C1 و C2 کانی سازی آهن و منگنز چیرگی بیشتری دارد. امتداد کلی این زون ها اکثرا NE-SW است. سنگ میزبان بخش های کانی سازی شده طیفی از توف های آندزیتی- ریوداسیتی تا برش های ولکانیک، آندزیت سیلیسی شده، لاتیت - آندزیت و ریوداسیت را شامل می شود. شکل کانی سازیها عمدتا به صورت رگه -رگچه ای ، افشان و ندرتا برش هیدروترمالی است.
بارزترین رخداد دگرسانی در این زون ها سیلیسی شدن و آرژیلیک است و همچنین سرسیتی شدن به صورت انتخابی در کانی هاست. وقوع کانیسازیها در منطقه ارتباط تنگاتنگی با گسلهای با راستای شمال شرقی- جنوب غربی و شکستگی های کششی دارد به نحوی که در اطراف بخش های گسل خورده تراکم رگچه ها افزایش یافته است.
بر اساس مطالعات مینرالوگرافی و روابط پاراژنزی کالکوپیریت، اسپیکولاریت، بورنیت، مگنتیت، پیریت، کولیت، مس نیتیو، روتیل مهم ترین کانی های اولیه و کالکوسیت، کولیت ، دیژنیت، مالاکیت، آزوریت، کوپریت، تنوریت، فیروزه و اکسید و هیدروکسیدهای آهن و منگنز کانی های ثانویه منطقه را تشکیل می دهند. همچنین مطالعات مقاطع صیقلی بیانگر رخداد کانی سازیها در پهنههای اکسیدان - شسته شده - پهنه انتقالی، پهنه سوپرژن - غنی شدگی ثانویه - وپهنه هیپوژن - کانی سازی اولیه - رخ داده است.
