بخشی از مقاله
چکیده
چمنها به عنوان مهمترین گیاهان پوششی، بخش عمده فضای سبز شهری را شامل میشوند. برای حفظ و نگهداری چمن نیاز به هزینههای بسیار بالایی است، بنابراین مدیریت چمن با روشهای کارآمد و نوینی مثل استفاده از کند کنندههای رشد میتواند هزینههای نگهداری چمن را کاهش و بر بهروهوری آبیاری و شاخصهای کیفی چمن بیفزاید و چمن را به انواع تنشهای زیستی و غیر زیستی مقاوم کند.
به دنبال استفاده از ترینگزاپک اتیل موجب کاهش مصرف کربوهیدرات میشود و به مواد فتوسنتزی اجازه میدهد که برای استفادههای بعدی ذخیره شوند که این امر باعث میشود چمن در برابر تنشهای خشکی، شوری و یخبندان مقاومت بیشتری پیدا کنند.
کند کنندههای رشد علاوه بر کاهش غلظت جیبرلین باعث افزایش غلظت کل کلروفیل b میگردد و همین افزایش میزان کلروفیل سبب کارآمدی دریافت انرژی نور خورشید و افزایش CO2 تثبیت شده و افزایش تولید کربوهیدراتهای غیر ساختاری میگردد، همچنین کند کنندههای رشد با انتقال کربوهیدراتهای غیر ساختاری از برگ به ساقه و ریزوم چمن موجب مقاومت چمن به انواع تنشهای غیر زیستی سرما، خشکی و گرما میگردد.
مقدمه
استفاده از چمن در احداث زمینهای ورزشی و بازی، فضای سبز پارکها و نواحی مسکونی، کاشت در حاشیه بزرگراهها، برای دفع مواد سمی حاصل از سوختها فسیلی، جلوگیری از فرسایش خاک و تبخیر شدید آب از سطح زمین و تولید اکسیژن و تهویه هوا اهمیت دارد .[1] چمنها از گیاهانی هستند که نیاز به حفظ و نگهداری فراوان دارند و هزینه حفظ و نگهداری آنها بسیار بالا است [2] و از طرفی مصرف مقدار زیاد آب توسط چمن و میزان مصرف آب خیلی بیشتر از دیگر گیاهان موجود در فضای سبز برای حفظ کیفیت چمن یک نیاز اساسی است؛ بنابراین مدیریت چمن با روشهای کارآمد و نوین مثل استفاده از کند کنندههای رشد میتواند هزینههای نگهداری چمن را کاهش و بهرهوری آبیاری و سایر عملیات بهزراعی بالا برد و همچنین به شاخصهای کیفی چمن بیفزاید. امروزه کند کنندههای رشد گیاهی میتوانند نقش مناسبی در برنامههای مدیریتی چمن ایفا مینمایند و کاربردهای فراوانی در مدیریت چمن دارند
اولین موفقیت کند کنندههای رشد در سال 1948 گزارش شد .[5] از کند کنندههای رشد گیاهی در مورد چمن حدود 50 سال پیش استفاده شده است. شرایط موفقیت استفاده از کند کنندههای رشد وابسته به غلظت محلولپاشی، تعداد دفعات محلولپاشی، نوع کند کننده رشد، زمان محلول پاشی، شرایط غالب محیطی محل برای محلولپاشی، جنس و گونه چمن است.
پاکلوبوترازول
کاربرد پاکلوبوترازول به شکلهای متفاوت و همچنین نحوه انتقال آن به طریقهای مختلفی است. پاکلوبوترازول میتواند به صورت تزریق در گیاه، الحاق در خاک، محلولپاشی، خیساندن بذر، استفاده در آب آبیاری و در ترکیب با کود مورد استفاده قرار گیرد. پاکلوبوترازول به طور عمده از راه ریشه جذب شده و سپس به کمک آوند چوبی به سمت بالا منتقل و در آنجا تجزیه و مصرف میشود
پاکلوبوترازول همچون دیگر تریآزولها از راه ممانعت از بیوسنتز GA3 میشود و رشد رویشی را کاهش میدهد. پاکلوبوترازول با ممانعت از اکسیداسیون کائورن از تولید جیبرلین جلوگیری میکند .[7] پاکلوبوترازول در ابتدای مسیر بیوسنتز جیبرلین، تبدیل انت کائورن به انت کائورنیک اسید را متوقف میسازد
اهمیت مدیریت مصرف بهینه آب در نگهداری چمن
تامین آب در شهرهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک جهت نگهداری فضای سبز روز به روز مشکلتر میشود. بنابراین تنش خشکی یکی از عوامل محدود کننده چمن بوده و بسیاری از گونههای چمن مورد استفاده در فضای سبز جهت حفظ کیفیت به میزان بالایی آب نیاز دارند .[9] تنش خشکی معمولا سبب کاهش اندازه برگ، کاهش تراکم، رنگ پریدگی، پژمردگی، خشکی برگها و سر انجام کاهش کیفیت در انواع چمن حتی در چمنهای با نیاز آبی متوسط مثل چمن چچم - Lolium perenne - گردد
کاربرد کندکنندههای رشد در مقاومت چمن به کم آبی و تنش خشکی
کند کنندههای رشد مقاومت در برابر تنشهای خشکی را افزایش میدهد .[11] با استفاده پاکلوبوترازول میتوان تنش خشکی و شوری را در چمن مدیریت کرد و تعداد دفعات آبیاری را در چمن کاهش داد و بقا چمن را در شرایط نا مطلوب تضمین کرد
پاکلوبوترازول با کاهش توسعه بخش هوایی و کاهش تعرق از سطح پوشش گیاهی و افزایش مقاومت گیاه نسبت به شرایط نامساعد محیطی مخصوصا تنش خشکی میتواند 12] و [13 به عنوان ابزار مدیریتی مناسبی جهت نگهداری چمن در شرایط کمبود آب محسوب شود
ترینگزاپک اتیل با مکانیسم اثر گذاری بر تنظیم اسمزی [16] و کاهش تخلیه آب از خاک و کاهش میزان تبخیر [17] و حفظ آب نسبی - RWC - به میزان بالایی و [18] و افزایش تجمع قندهای محلول و یونهای معدنی - کلسیم و پتاسیم - در برگهای گیاه باعث افزایش تحمل به خشکی و افزایش بقا گیاه و کاهش مصرف آب می شود
ترینگراپیک اتیل باعث افزایش پنچهزی و تراکم چمن میگردد که همین افزایش تراکم به نوبت خود باعث کاهش تبخیر آب از خاک شده و به این ترتیب میزان آبیاری چمن را کاهش میدهد. مطالعات اخیر نشان داده که ترینگزاپک اتیل مانع طویل شدن برگ و موجب افزایش رشد ریشه، افزایش میزان فتوسنتز و کربوهیدارتها مخصوصا در شرایط نوری کم میگردد. به دنبال استفاده از ترینگزاپک اتیل کربوهیدرات محلول افزایش مییابد اما موجب کاهش مصرف کربوهیدرات میشود و در نتیجه باعث کاهش رشد میگردد و به مواد فتوسنتزی اجازه میدهد که برای استفادههای بعدی ذخیره شوند که این امر باعث میشود که چمنهای تیمار شده با ترینگزاپک اتیل در برابر تنشهای خشکی، شوری و یخبندان مقاومت بیشتری پیدا کنند.
ترینگزاپک اتیل با حفظ آب و افزایش تنظیم اسمزی و کاهش تبخیر و تعرق در چمن، چمن را نسبت به تنشهای خشکی و گرما مقاومت میکند
کند کنندههای رشد فعال کردن مکانیسم توزیع مناسب کربوهیدارتهای غیر ساختاری مثل گلوکز، فروکتوز، ساکارز و آمیدها 22] و [23 در چمن و مخصوصا انتقال این کربوهیدراتهای ساختاری از سایر اندامهای هوایی مثل برگ به ساقه و ریزوم چمن موجب مقاومت چمن به انواع تنشهای غیر زیستی سرما، خشکی و گرما میگردد و جوانهزنی چمن را پس از سربرداری بهبود میبخشد
همچنین کند کنندههای رشد علاوه بر کاهش غلظت جیبرلین باعث افزایش غلظت کل کلروفیل b تا دو هفته پس از محلولپاشی میگردد و همین افزایش میزان کلروفیل سبب کارآمدی دریافت انرژی نور خورشید و افزایش CO2 تثبیت شده و افزایش تولید کربوهیدراتهای غیر ساختاری میگردد که در نهایت مقاومت چمن به انواع تنشهای غیر زیستی سرما، گرما و مخصوصا تنش خشکی میگردد و بهبود جوانهزنی چمن را پس از سربرداری در پی دارد
اهمیت چمن
استفاده از چمن در احداث زمینهای ورزشی و بازی، فضای سبز پارکها و نواحی مسکونی، کاشت در حاشیه بزرگراهها، برای دفع مواد سمی حاصل از سوختها فسیلی، جلوگیری از فرسایش خاک و تبخیر شدید آب از سطح زمین و تولید اکسیژن و تهویه هوا اهمیت دارد
چمن، مهمترین گیاه پوششی و از اساسیترین گیاهان در طراحی فضای سبز است که از آن به عنوان زمینه طرحها استفاده میشود. این گیاهان ظریف همراه با تلطیف و پالایش هوا، چشم وجان انسان را نیز به آرامش فرا میخوانند. کاشت چمن در حاشیه بزرگراهها برای دفع مواد سمی حاصل از کاربرد سوختهای فسیلی و افزایش ایمنی در توقفهای غیرمنتظره اتومبیلها، کاهش گرد و خاک در باند فرودگاهها، پیشگیری از فرسایش خاک و تبخیر شدید آب از سطح زمین، تولید اکسیژن و تهویه هوا پر اهمیت است. همچنین چمن ها به همراه گیاهان دیگر با تولید اکسیژن و جذب گازهای مضر و گرد و غبار، در تصفیه هوا و در نتیجه سلامتی انسان نقش دارند. یک چمن 15 در 15 متری به اندازه کافی برای یک خانواده 4 نفری اکسیژن آزاد میکند و این در حالی است که گازهای سمی را نیز جذب می کند
اهمیت کندکنندههای رشد در مدیریت و نگهداری چمن و دیگر سبز فرشها
مدیریت چمن با کند کنندههای رشد به عنوان ابزاری کارآمد و نو میتوانند در جهت کاهش رشد رویشی، کاهش عملیات سربرداری مخصوصا در فصلهای بهار و تابستان و به طور غیر مستقیم کاهش هزینههای نیروی کار و سوخت و تجهیزات و استهلاک و همچنین هزینههای حمل و انتقال ضایعات چمن، افزایش رشد ریشه، افزایش تولید اندامهای جانبی، افزایش پنجهزنی و تراکم، بهبود کیفیت رنگ، ایجاد نمای بهتر از سطح پوشش، افزایش میزان فتوسنتز، کاهش میزان تنفس، افزایش مقاومت به انواع تنشهای غیر زیستی و زیستی مخصوصا تنشهای خشکی، کاهش نیاز به آبیاری، افزایش راندمان استفاده از قارچکشها، افزایش مقاومت به بیماریهای قارچی و تا حدودی باکتریایی به کار آید
کند کنندههای رشدی گیاهی مثل پاکلوبوترازول و ترینگراپیکاتیل به علت هم جنس بودن با طبیعت و ترکیبات بیوشیمیایی طبیعی، بدون کوچکترین مخاطره زیست محیطی برای انسان، حیوانات، حشرات و گیاهان با تغییر و بهبود مکانسیمها و فیزیولوژی گیاهانی مانند چمن علاوه بر دهها مزایای ذکر شده به طور چشمگیری از نیاز آبی گیاهان میکاهد و گیاهان - مخصوصا چمن - را نسبت به تنشهای شدید خشکی مقاوم مینماید و میزان مصرف آب آبیاری فضای سبز را به طور چشمگیری کاهش میدهد.
نتیجهگیری
علیرقم این که چمن جزء جدایی ناپذیر فضای سبز شهری هست و یکی از عناصر اصلی طراحی فضای سبز محسوب میگردد و علاوه بر استفاده گسترده در طراحی و احداث فضای سبز، به همراه گیاهان دیگر با تولید اکسیژن و جذب گازهای سمی و تصفیه هوا در شهرهای بزرگ و سلامتی انسان نقش دارند 26] و [28، اما چمنها از گیاهانی هستند که نیاز به حفظ و نگهداری فراوان دارند و هزینه حفظ و نگهداری آنها بسیار بالا است و از طرفی با توجه به نیاز آبی بالای چمن، مقدار زیاد آب توسط چمن مصرف شده و این میزان مصرف آب خیلی بیشتر از دیگر گیاهان موجود در فضای سبز است که برای حفظ کیفیت چمن یک نیاز اساسی است [2]؛ بنابراین مدیریت چمن با روشهای کارآمد و نوین مثل استفاده از کند کنندههای رشد میتواند هزینههای نگهداری چمن را کاهش و بهرهوری سایر عملیات بهزراعی بالا برد و همچنین به شاخصهای کیفی چمن بیفزاید و از تمام این موارد مهمتر دور آبیاری کاهش و بهرهوری مصرف آب آبیاری بالا ببرد و چمن را به تنشهای شدید خشکی مقاوم نماید.
