بخشی از مقاله
چکیده:
ازآنجا که قیمتگذاری نامناسب مانع اقتصادی بزرگ در رسیدن بازار به حداکثر رفاه اقتصادی است، مقاله با تکیه برمبانی اقتصاد خرد که روش رمزی یک روش بهینه قیمت گذاری است به محاسبه قیمت برق به شیوه رمزی میپردازد. بدین منظور در این تحقیق اقدام به جمع آوری دادههای لازم از کلیه شرکتهای برق منطقه ای، مطالعه سرفصلهای هزینه، بررسی اقلام بهای تمام شده، و سایر طبقات هزینه در صورتهای مالی نموده، سپس به تجزیه و تحلیل ، پردازش و تبدیل آنها به اطلاعات به آزمون فرضیه مورد پرداخته شده است.
در این پژوهش با استفاده تابع رفاه اجتماعی و حداکثر کرده آن به تخمین ضرایب رگرسیونی و بیشینه کردن تابع رفاه اجتماعی ، قیمتهای بهینه به دست میآید. از آنجایی که فرض میشود تایع تقاضا به شکل کاب داگلاس است ضرایب استخراج شده همان کششهای قیمت میباشند. لذا در ضمن بحث تغییرات قیمتی بر رفتار تقاضاکننده به دست میآید.
-1 مقدمه
اقتصاد برای توسعه و پیشرفت نیازمند دریافت اطلاعات صحیح برای کمک به سرمایه گذاران در بازارهای مختلف است. تعیین قیمت اشتباه موجب ایجاد سیگنال غلط در بازار و عدم دستیابی به حداکثررفاه در سمت عرضه کننده و تقاضا کننده میشود. در راستای همین مساله این مقاله به بررسی بازار برق و با تکیه بر قیمت گذاری رمزی به ارایه قیمت مناسب برای بازار برق می پردازد.
-2 مبانی نظری
برق به عنوان کالای نهاده تولید مورد توجه است و به دلیل ارتباط با بخش های مختلف تغییرقیمت آن موجب تغییر قیمت درتولید کالاها وخدمات زیربخش میشود و به همین دلیل بررسی ساختارآن ازاهمیت ویژه به عنوان عاملی پراهمیت در فعالیت اقتصادی برخوردار است.
خصوصی روبه رو بوده است ؟ که همین غیر کارایی قیمتگذاری میتواند مانع فعالیت بهینه اقتصاد شود. در حال حاضر در کشور کالای برق با قیمتی کمتر از هزینه نهایی آن تولید و عرضه میشود که می تواند در بلندمدت سبب بدهکاری سنگین صنعت برق به بقیه صنایع و به دولت شود که در نهایت باعث عدم سرمایه گذاری و رشد مناسب این صنعت خواهد گردید. ولی با این وجود قیمت و تعرفههای برق با اقشار مختلف جامعه در ارتباط است باید قیمت و تعرفهها به گونه ای تعیین شود که رفاه جامعه و عدم زیاندهی را حداکثر کند.
تعرفه گذاری برق، علاوه بر ایجاد درآمد برای تامین هزینه های تولید، انتقال و توزیع ، ابزاری برای کنترل مصرف و جلوگیری از اسراف در مصرف است بنابراین تعیین قیمتی برای برق که ضمن داشتن سود یا عدم زیان برای بنگاه، زیان اجتماعی را نیز حداقل کند، از اهمیت ویژهای برخوردار است. این پژوهش در ضمن معرفی روش قیمتگذاری رمزی سعی در تعیین قیمت رمزی را دارد. برای این منظور ابتدا مبانی نظری قیمت گذاری برق به روش رمزی مطرح میگردد. سپس در روش رمزی به محاسبه کششهای تقاضای محصول، هزینه نهایی تولید پرداخته و هردو طرف عرضه و تقاضا را مورد تحلیل قرار داده میشود.
-3 مروری بر مطالعات گذشته
تیمور محمدی، 1386 در مقاله تحت عنوان "قیمت گذاری بهینه رمزی برای صنعت برق ایران" به بررسی قیمت رمزی برای بخشهای خانگی، تجاری و صنعت پرداخت. در این تحقیق با استفاده از مدل رمزی قیمت های بهینه برای کاربری های مختلف در دو دوره اوج مصرف و خارج آن محاسبه شده است.
سهیلی،1391 ، در"برآورد کششهای قیمتی و تولیدی تقاضا نهاده انرژی در بخش کشاورزی با استفاده از الگوی خطای خود توضیح با وقفه توزیعی "به این نتیجه رسیده است که کشش قیمتی تقاضای برق در کوتاه مدت و بلند مدت پایین است و در نتیجه سیاستهای قیمتی در کنترل نرخ رشد شتابان مصرف برق در بخش کشاورزی کارا می باشند.
بریمانی, مهدی و عبدالرزاق کعبی نژادیان، 1393، بررسی قیمت تمام شده و تعرفه خرید تضمینی برق تجدیدپذیر در ایران با محاسبه و تحلیل حساسیت هزینه های نهایی تولید واحد برق تجدیدپذیر در ایران با هدف جلب سرمایهگذار بخش خصوصی و به تبع آن افزایش سهم برق تجدیدپذیر در سبد انرژی ایران تحقق انرژی پایدار و توسعه پایدار، تعرفه های خرید تضمینی بطور مجزا برای برق تجدیدپذیر - بادی، خورشیدی و برق آبی - ارائه شده است.
بری1،2004 در مقالهای تحت عنوان" قیمت گذاری رمزی در عمل ْمطالعه موردی گذرگاههای نروژ" به قیمتگذاری بزرگراههای نروژ با استفاده از روش رمزی پرداخته است ؟در این تحقیق با استفاده ازاطلاعات 11 گذرگاه در نروژ، مدلی از کرایه-های مختلف برای عبور خودرو ها از بزرگراه، با انواع مختلف خودرو اعم از خودروهای سبک و سنگین، بدست آمده است
سائولین2،2004 در مقاله ای تحت عنوان "اثرات رفاهی الگوهای مختلف قیمت گذاری برق در فنلاند" سعی شده تا با ارائه چهار الگوی قیمت گذاری که عبارتند از ْ قیمت گذاری رمزی،قیمت گذاری هزینه نهایی، قیمت گذاری هزینه های توزیع شده و قیمت گذاری دو قسمتی بهینه،اثرات رفاهی وضع قیمتهای بدست آمده از هرروش را با هم مقایسه کند
مانوئل رولدان فرناندر ودیگر همکاران،2016 در " قیمت داوطلبانه برای مصرف کنندگان کوچک، زمان واقعی قیمت گذاری در اسپانیا ” به بررسی اصلاحاتی که در سال 2014در اسپانیا درپی بخشنامه اتحادیه اروپا در مورد صرفه جویی، پرداخته است. آنها از روش محاسبه داوطلبانه برای مصرف کنندگان کوچک VPSCپرداخته اند. این سیستم از صورتحساب روزانه قیمت مصرف کنندگان باتوجه به مصرف ساعتی و قیمت ساعتی انجام شده است.
در این پژوهش ، بر روی قیمت گذاری بهینه برق از طریق قیمت گذاری بهینه برق با روش رمزی و در این راستا مطالعه حاضر سعی دارد با استفاده از این سه روش به بهینه ترین و کارآمدترین روش برای قیمت بهینه برق دست پیدا کند.
-4 روش تحقیق
.4-1 قیمت گذاری رمزی
روش قیمت گذاری رمزی دارای مبانی نظری اقتصاد خرد می باشد که بطور سیستماتیک از حل مساله حداکثرکردن و مازاد تولید کننده - C.S - مازاد مصرف کننده - P.S - استخراج می گردد. این روش، قیمت گذاری مناسبی است که ضمن رعایت عدم زیاندهی، رفاه جامعه را حداکثر میکند. قیمتگذاری رمزی، برای انحصارات طبیعی، که برای آنها قیمتگذاری هزینه نهایی منجر به کسری میشود مناسب است. دوتابع مازاد تولید کننده - C.S - ومازاد مصرف کننده - P.S - وجود دارد:
در روابط فوق P قیمت کالا - برق - ، Q مقدار مصرف یاتولید برق ، U تابع مطلوبیت مصرف کننده ، C تابع هزینه و اندیس ، نشان دهنده گروه مختلف تقاضاکنندگان - خانگی، صنعتی، تجاری و کشاورزی - می باشد.
با استفاده ازروش لاگرانژ و با توجه به شرایط اولیه، حداکثر کردن مطلوبیت مصرف کننده نسبت به قید بودجه، مشتق تابع مطلوبیت نسبت به Q برابر P است. با توجه به رابطه MR = - 1+1/ - ، و مشتق گیری از تابع لاگرانژ نسبت به سایرمقادیر - مصرف در بخش های دیگر - خواهیم داشت:
.4-2 معرفی تابع تقاضاو عرضه درمحاسبه قیمت رمزی
انرژی برق مورد تقاضای بخش های مختلف مصرف کننده شامل بخش خانگی و عمومی، کشاورزی، تولید - صنعت و معدن“ و تجاری می باشد. در رابطه با ساختار تابع تقاضای برق در هر بخش متغیرهای مختلفی توسط محققین در نظر گرفته شده است .
در اکثر مطالعات انجام شده متغیر های قیمت - متوسط یا نهایی - برق و درآمد و - یا ارزش افزوده - و قیمت انرژی های جانشین برق به عنوان متغیر های کلیدی اصلی در نظر گرفته شده است لحاظ کردن این متغیرها جهت بررسی کشش های قیمتی و درآمدی ضروری است. دراین تحقیق تابع تقاضای برق درهر بخش از نوع کاب-داگلاس فرض شده است. دلیل انتخاب این تابع مربوط به فرم خطی آن از طریق لگاریتم گیری از دو طرف معادله میباشد که در این صورت ضرایب معنی کشش را خواهند داشت که در الگوی رمزی باید مورد استفاده قرار گیرد.
تابع تقاضا در بخش های مختلف دراین تحقیق برمبنای فرمول بیان شده بدست میباشد. در بخش دیگر محاسبات تابع عرضه برق وجود دارد که می توان آن را به شکل زیر معرفی کرد:
جهت عرضه یک kwh برق باید سه فرایند تولید، انتقال وتوزیع صورت گیرد. وقتی کل هزینه های تولیدیک kwh برق درارتباط با هریک از مراحل تولید بررسی کنیم، حدود 50 ،درصد در رابطه با تولید کمتر از13 در صد در رابطه با انتقال و حدود 37 درصد توزیع است. با این وجود پس از بررسی شکل های مختلف تابع تولید با توجه به خصوصیات صنعت برق ونتایج تحقیقات شکل تابعی کاب – داگلاس به صورت زیر انتخاب شده است:
=Q میزان تولید برحسب میلیون کیلو وات ساعت.= L تعداد نیروی کار برحسب نفر. = K سرمایه برحسب مولدهای اسمی نصب شده در نیروگاهها. = F سوخت مصرفی برحسب= U .BTU جمله خطا
از طرف دیگر میدانیم که متناظر با هر تابع تولیدی یک تابع هزینه قرار دارد که از حل همزمان 3 معادله تابع تولید، مسیر توسعه و معادله هزینه - - TC بدست می آید.
