بخشی از مقاله
چکیدهْ
بسیاری ازتحقیقات نشان داده اند که سیستم کشاورزی متداول یا مرسوم با کاربرد بی رویه نهاده های شیمیایی، نه تنها منابع طبیعی را دچار تحلیل کرده بلکه پس ماندهای ناشی از آن باعث نابودی محیط زیست می شود .تاکنون راهبردهای متفاوتی برای حل مسایل کشاورزی متداول مطرح شده است که ازآن جمله می توان به کشاورزی ارگانیک ”زیستی“ اشاره کرد.
کشاورزی زیستی ” ارگانیک “، یک سیستم تولید است که از مصرف کودهای معدنی مصنوعی، مواد شیمیایی، تنظیم کننده های رشد و افزودنی های خوراک دام اجتناب می ورزد و ازروش هایی همانند تناوب زراعی، استفاده از بقایایی گیاهی و کودهای دامی، تناوب با بقولات، پسمانده های آلی و کنترل بیولوژیک برای حذف و تعادل استفاده می کند ؟این نوع کشاورزی دلالت بر زنده بودن دارد و مزرعه را به عنوان موجودی زنده تلقی می کند که در آن تمام اجزای تشکیل دهنده ی آن بر یکدیگر اثر متقابل می گذارند ؟ هدف اصلی این روش ایجاد نظام تولیدی است که بین خاک، گیاه، حیوان و انسان یک تعامل مناسب و سازنده ایجاد نماید.
کشاورزی ارگانیک به دنبال عملیاتی است که استفاده از مواد شیمیایی را به صفر تقلیل دهد و در آن همه عملیات کشاورزی با پیش فرض عدم استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی بنا نهاده شده است ؟هدف از این مقاله مروری بر تبیین و تحلیل نظام کشاورزی زیستی ” ارگانیک“ و بررسی رابطه آن با کشاورزی پایدار و تاثیر آن بر سلامت محیط زیست می باشد ؟ نتایج بررسی منابع مورد استفاده نشان می دهد که کشاورزی زیستی در جهت پایداری و سلامت محیط زیست حرکت کرده و زمینه های لازم را برای رسیدن به توسعه پایدار کشاورزی فراهم می کند؟
مقدمه :
یکی از بزرگترین چالشهای روبروی جامعه بشری ، در دهه های اخیر ،مسئله امنیت و سلامت غذا ی جمیعت رو به افزایش دنیا است .بحران جمعیت از یک طرف و محدودیت منابع اولیه تولید از طرف دیگر ،باعث حرکت کشاورزی سنتی به سمت کشاورزی صنعتی و تکنولوژی با عنوان انقلاب سبز کشاورزی در دهه پنجاه میلادی گردید.انقلاب سبز در کشاورزی با ورود تکنولوری هایی نظیر نهاده های شیمیایی ، ارقام پر بازده ، روشهای نوین آبیاری و ماشین آلات جدید و غیره همراه گردید.
اهداف مورد انتظار از انقلاب سبز ، تولید بالای محصولات کشاورزی با هدف تامین غذای مردم دنیا بود. اما تنها کمتر از دو دهه از ورود نهاده های شیمیایی در فرایند تولید محصولات کشاورزی ،به دلیل کاربرد بی رویه و نامناسب نهاده های شیمیایی و برخی تکنولوری های دیگر ، فرایند تولید با مشکلات و بحرانهای جدیدی مواجه شد که تبعات آن خیلی بیشتر و حادتر از شرایط عدم دسترسی به تکنولوژی بوده است.
در این میان جبهه جدیدی متشکل از حامیان کشاورزی مدرن قرار دارند که راه رسیدن به کشاورزی پایدار وحذف نهاده های شیمیایی مصنوعی را کشاورزی مدرن می دانند.آنهادر مقالات علمی واز طریق رسانه های مختلف عنوان می کنند که کشاورزی ارگانیک ، پایدار نیست وتولیدات آن به مراتب از کشاورزی مدرن پایین تر است واز این طریق فشار را برای کار برد محصولات ترا ریخته ،اشعه دادن وپرتوافکنی ومواد سنتز شده را افزایش داده وکاربردآن را به جای استفاده از مواد شیمیایی که مخاطرات آن را پذیرفته اند، توجیه می نمایند.
در حال حاضر مخاطرات و بحرانهای حاصل از ورود نهاده های شیمیایی به بخش کشاورزی علاوه بر سلامت تولید ،کمیت و میزان تولید را نیز با مشکل مواجه کرده است .بروز این مشکلات سبب شد که در دهه های اخیر به ویژه از دهه هشتاد ،حرکت به سمت کشاورزی ارگانیک مورد توجه قرار بگیرد و تحقیقات متخصصان کشاورزی متوجه این فرایند گردد .
نتایج و بحث :
تعریف کشاورزی ارگانیک
کشاورزی زیستی ” ارگانیک “، یک سیستم تولید است که ازمصرف کودهای معدنی مصنوعی، مواد شیمیایی، تنظیم کننده های رشد و افزودنی های خوراک دام اجتناب می ورزد و از روش های همانند تناوب زراعی، استفاده از بقایایی گیاهی و کودهای دامی، تناوب با بقولات، پسمانده های آلی و کنترل بیولوژیک برای حذف تعادل استفاده می کند ؟این نوع کشاورزی دلالت بر زنده بودن دارد و مزرعه را به عنوان موجودی زنده تلقی می کند که در آن تمام اجزای تشکیل دهنده ی آن بر یکدیگر اثر متقابل می گذارند ؟کشاورزی ارگانیک به دنبال عملیاتی است که استفاده از مواد شیمیایی را به صفر تقلیل دهد و در آن همه عملیات کشاورزی با پیش فرض عدم استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی بنا نهاده شده است.
اهداف مهم کشاورزی ارگانیک
کشاورزی ارگانیک دارای اهداف متعددی است که مهم ترین آنها به شرح زیر می باشد: تولید غذا باکیفیت و کمیت مناسب حفظ و ارتقای سطح حاصخیزی خاک در درازمدت کاهش انواع آلودگی ها در آب، خاک و هوا بهره برداری صحیح و اصولی از منابع طبیعی و حفظ محیط زیست حفظ سلامتی کشاورزان و تولیدکنندگان از طریق ایجاد اکوسیستم سالم تولید منسوجات بادوام و کیفیت بالا صیانت از تنوع ژنتیکی در نظام های تولیدی و پیرامون آن افزایش درآمد کشاورزان و تولیدکنندگان و کاهش هزینه های تولید در مناطق کم بازده
ویژگی های عمده کشاورزی ارگانیک
کشاورزی ارگانیک، تولید غذا را به عنوان یک فرایند زنده در نظر می گیرد که در آن توجه به سلامت خاک، از اهمیت بالایی برخوردار است.
کشاورزی ارگانیک برای اکوسیستم ها ارزش ویژه ای قایل می گردددر این روش از کودهای شیمیایی، آفت کش ها و علف کش ها استفاده نمی شود و به جای آن برای کاهش خسارت آفات و بیماری ها از دشمنان طبیعی آنها و روش های غیرشیمیایی و برای مبارزه با علف های هرز از مبارزه مکانیکی و سایر روش های غیرشیمیایی استفاده می شود. کشاورزی ارگانیک در جهت بالا بردن تنوع زیستی تلاش می کند تا گونه های بومی را حفظ کند.
کشاورزی ارگانیک به حفظ سلامت و افزایش درآمد جوامع روستایی کمک می کند. محصولات ارگانیگ سالم تر و لذیذتر و دارای استانداردهای بالاتری نسبت به محصولات تولیدی در روش های متعارف بوده و خطر بیماری ها را کاهش می دهد و در عین حال محصولات کشاورزی تولید شده از این طریق گرانتار از سایر محصولات می باشد. در کشاورزی ارگانیک، تاکید فراوانی بر روی سلامت منابع آبی وجود دارد و تمامی تاسیسات آبرسانی و در تماس مستقیم با آب، عاری از سرب، مواد عقیم کننده و مضر برای حیوانات، انسان و محیط زیست است
در تولید محصولات زراعی و باغی ارگانیک از مواد طبیعی نظیر کودهای آلی و کمپوست برای تقویت خاک و گیاه استفاده می شود و در مورد گوشت و محصولات لبنی نیز تغذیه حیونات با محصولاتکاملاً طبیعی صورت می گیرد؟ در این روش مزرعه به نحوی مدیریت می شود تا حداکثر استفاده از مواد غذایی به عمل آمده و کمترین ضایعات به جا ماند.
سیر تاریخی مفاهیم ارگانیک در کشاورزی
برای اولین بار کشاورزی ارگانیک و مفاهیم کشاورزی تلفیقی ، غیر متمرکز و عاری از مواد شیمیایی ، بوسیله » نورث برن« در سال 1940 مطرح گردید. - جدول یک. سیر تاریخی مفاهیم ارگانیک -
در اواخر دهه 1960 و ابتدای دهه 1970 ، بحران های ناشی ا ز انقلاب سبز ضرورت های حرکت به سمت کشاورزی ارگانیک را شتاب بخشید
دهه 1980 و 90 ، اصول و مباحث و سیر عملیاتی توسعه کشاورزی ارگانیک در دنیا جهش پیدا کرد
جدول یک، سیر تاریخی مفاهیم ارگانیک
1913 تعریف فلسفی بر اساس علم زیست شناسی توسط رودلف استیمن
1940 تبدیل کشاورزی ارگانیک به یک جریان فکری/ تحت عنوان The Soil Association
1950 مبارزه با فراگیری و تسلط مواد شیمیایی در امور زراعت و مواد غذایی
1950 دوره مدیریت تخصصی و کاربردی کشاورزی ارگانیک
1960 گسترش کاربردهای علمی
1970 شکل گیری نهضت فراگیر ارگانیک در دنیا
1980 جهش توسعه کشاورزی ارگانیک در تولید و بازار خاص
