بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر باهدف بررسی مقایسه ای کفایت اجتماعی کودکان دارای خواهر یا بردادر اتیستیک انجام شده است. این پژوهش از نوع علی - مقایسه ای است. جامعه آماری، شامل دو گروه کودکان عادی با و بدون خواهر یا برادر اتیستیک می باشند. گروه کودکان دارای خواهر یا برادر اتیستیک شامل کلیه کودکان دارای خواهر وبرادر اتیستیک که در سال 1394 به مراکز توانبخشی ویژه اتیسم شهر تهران مراجعه کرده بودند و گروه کودکان بدون خواهر و برادر اتی ستیک, کودکانی که در منطقه سکونت گروه کودکان دارای خواهر و برادر اتیستیک بودند.
تعداد 148 کودک - 74 اتیسم و 74 عادی - به تفکیک جنسیت عنوان نمونه آماری به روش خو شه ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از آزمون چهار بعدی کفایت اجتماعی فنلر1 و همکاران - - 1990، استفاده شد. اعتبار آزمون با روش آلفای کرونباخ برابر 0/88 و روایی آن نیز در سطح 99 درصد گزارش شده است. برای نتیجه گیری و تحلیل داده ها، از روش های آماری t مستقل و رگر سیون ا ستفاده شده ا ست.
نتایج بد ست آمده ن شان داد که کودکان دارای خواهر یا برادر اتی ستیک نسبت به کودکان بدون خواهر وبرادر اتیستیک در همه مولفه های کفایت اجتماعی - یعنی؛ مهارتهای رفتاری، آمایه های انگیزشی، مهارتهای شناختی و مهارتهای هیجانی - بطور معنادرای - درسطح - 000/1وضعیت نامطلوبی داشتند.
مقدمه
کفایت اجتماعی، قابلیت درک دیدگاه دیگران نسبت به یک موضوع، یادگیری از تجربیات گذشته و استفاده از آن تجربیات متناسب با موقعیتهای اجتماعی، توانایی واکنش شایسته همراه با سازش یافتگی، به منظور مدیریت چالشهای اجتماعی توصیف میشود. توانایی اجتماعی، بستری است که بر مبنای آن، انتظارات و چشم انداز فرد، از چگونگی تعامل با دیگران درآینده ساخته میشود و برمبنای همان انتظارات، کودکان درک خود را از رفتارشان ارتقاع میدهند
مفهوم کفایت اجتماعی، غالبا شامل مولفههایی مانند مهارتهای اجتماعی، ارتباطات اجتماعی و ارتباطات بین فردی میشود و مستلزم درک درست از تعاملات اجتماعی نیز است - رضایی, . - 1394 شواهد تجربی نشان میدهند که بین کفایت اجتماعی و سلامت جسمی-روانی رابطه وجود دارند - اشپیزبرگ1،. - 2010 رابطه بین محدودیت اجتماعی و برخی اختلالها مثل، اضطراب، مشکلات قلبی/ عروقی، بزهکاری و سوء مصرف مواد با مشتقات مختلف آن و.. معلوم شده است
بررسیها نشان دادهاند که بین 7 تا 10 درصد از افراد که در مهارتهای مربوط به تعاملات اجتماعی مشکل دارند، احتمالا ناشی از کفایت اجتماعی آنها است - ویتچین2 و همکاران،. - 2013 در یک بررسی آسیب شناختی، نتایج نشان داد که تقریبا یک پنجم افرادی که دچار نقص کفایت اجتماعی هستند، دارای نشانههای احساس تنهایی، اضطراب و کمرویی هستند
کفایت اجتماعی متکی بر پایههای روابط کودک با والدین و سایر اعضای خانواده میباشد و کیفیت این روابط بر رشد رفتارهای اجتماعی بعدی بسیار مهم است - اشپیلتز3،. - 1999 داج - 1986؛ نقل از رضایی, - 1393، کفایت اجتماعی را تعامل بین محیط و مجموعهای از قابلیتهای زیستی از قبل تعیین شده میداند. میزان توانایی فرد در مهارتهای اجتماعی به طور مستقیم به رشد اجتماعی فرد و کمیت و کیفیت رفتارهای اجتماعی مطلوبی که از خود نشان میدهد، مربوط میشود توانایی فرد از نظر کنار آمدن با دیگران و انجام رفتارهای اجتماعی مطلوب، میزان محبوبیت او را میان اعضای خانواده, همسالان, معلمان و دیگر بزرگسالان مشخص میکند
کودکانی که مهارتهای اجتماعی لازم را کسب کرده است، کودکانی است که میتواند به خوبی با محیطش سازش کند و یا اینکه میتواند از طریق برقرار کردن ارتباط با دیگران از موقعیتهای تعارضآمیز کلامی و فیزیکی اجتناب کند. اینگونه کودکان، رفتارهایی از خود نشان میدهند که منجر به پیامدهای مثبت روانی-اجتماعی، نظیر پذیرش توسط همسالان و رابطه موثر با دیگران میشود.
اختلال اتیسم به عنوان، ناتوانی عصب تحولی که به طور معناداری برکم و کیف ارتباطات کلامی-غیر کلامی و نیز تعاملات اجتماعی آنها، تاثیر میگذارد و معمولا قبل از سه سالگی رخ میدهد و عملکرد فرد را در زمینه های مختلف متاثر میسازد
نقایص اجتماعی شدن، منبع بزرگ از اختلال بدون توجه به توانایی شناختی یا زبانی برای افراد با اختلال طیف اتی سم می با شد - کلاین2 و همکاران،. - 2006 کودکان با اختلال اتیسم، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از اثرات نقایص مربوط به تعاملات اجتماعی رنج می برند
نقایص مربوط به مهارت های اجتماعی ممکن است پیش در آمد مشکلات خلقی و اضطرابی در روند تحولی فرد باشد. ناتوانی اجتماعی در کودکان با اختلال اتیسم، میتواند به شکل مختلف از جمله؛ مشکلات گفتاری، زبان شناختی و تعاملات بین فردی و مشکلات که مربوط به؛ عملکرد های اجتماعی - مثل رعایت نوبت در گفتگو ها، توانایی درک دیدگاه مخاطبان و همراهی با آنان در طی مکالمه - ، فقر قواعد و صنایع ادبی در گفتار - مثل، افت و خیز زیر و بمی صدا و.. - ، تمایل داشتن به موضوعات خاص، مشکل در فهم و بیان عواطف و هیجانات و نقص در تف سیر و تعبیر زبان غیر ر سمی و تلویحی از قبیل ا ستعاره و کنایه
معمولا واکنش های اولیه و قابل پیشبینی خانواده ها در برابر تولد کودکی با ناتوانی ذهنی، ضربه روحی ا ست که با اح ساس ناامیدی، غمگینی یا اف سردگی، تنهایی، ترس، خ شم، ناکامی، ناباوری، تباهی، بهت زدگی، تردید و احساس در تله افتادن مشخص می شود. همه مادران و پدران داشتن اینگونه موارد یا اح ساس های م شابه را به صورت تکراری در طول عمر فرزند شان گزارش کرده اند
واکنش هم شیرها در برابر خواهر و یا برادر معلول خود متفاوت است همشیر ها پس از آگاهی از این امر که خواهر یا برادر آنها معلول است، بارها سرشار از انواع نگرانی هایی می شوند.
