بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر کنترلی عصاره آبی قارچ صدفی خوراکی بر نماتد مرکباتTylenchulus semipenetrans، عصاره از کارپوفور قارچ صدفی تازه با دو غلظت 2 به 1 و 4 به 1 آب و کارپوفور تهیه گردید. سپس به مدت 72 ساعت جهت انجام عمل فرمنتاسیون در انکوباتور قرار گرفت.
استخراج نماتد از نمونه خاک آلوده به نماتد مرکبات به روش سینی اجرا گردید و ارزیابی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تیمار و 3 تکرار انجام شد و تعداد لارو زنده مرکبات قبل از آزمایش و پس از 24 ساعت از شروع طرح مورد شمارش قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره قارچ صدفی می تواند جمعیت نماتدهای مرکبات را به طرز معنی داری کاهش دهد و افزایش غلظت عصاره تا دو برابر تاثیری در میزان مرگ و میر نماتدها نداشت.
مقدمه و هدف
نماتد مرکبات Tylenchulus semipenetrans از جمله نماتدهای مهم است که به طور وسیعی در باغهای مرکبات دنیا گسترش داشته و باعث زوال تدریجی درختان و تقلیل محصول می شود . این نماتد اولین بار در سال1912 توسط یک بازرس اداره باغبانی کالیفرنیا به نام R.Hdges در یکی از باغات لس آنجلس مشاهده شد. اولین نمونه برداری در ایران درشیراز انجام شد. نماتد درفسا، جهرم، کازرون، برازجان، اندیمشک، اهواز، آبادان نیزنمونه برداری شده است. بر اثر حمله نماتد به ریشه مرکبات،درختان به تدریج روبه زوال می روند. برگها کم پشت وسبز مایل به خاکستری وکدر می شوند.
سرشاخه ها خشک شده میوه ها کوچک و کم بوده و اغلب می ریزند. این نماتد علاوه بر مرکبات به ریشه ی درخت زیتون,خرمالو,مو و یاس بنفش نیز حمله میکند و باعث خسارت می شود - کوهن، . - 1972 استفاده بهینه و درست از منابع پایه در عرصه کشاورزی و رعایت ملاحظات زیست محیطی، نه تنها به تولید محصول سالم کمک می کند بلکه کشاورزی پایدار را نیز در یر دارد. برنامه ریزی جهت کاربری مطلوب منابع خاک و آب و از طرف دیگر مصرف متعادل و به اندازه از انواع کود ها و سم ها به وسیله ی مدیران و برنامه ریزان و محققان در عرصه کشاورزی یک اصل مهم و اساسی است.
استفاده روز افزون از انواع آفت کشها و سم ها و زیان های غیر قابل جبران آن سبب پر رنگ تر شدن کنترل بیولوژیک برای از بین بردن آفات گیاهی گردید. کنترل بیولوژیکی یا مهار زیستی، به بکار گیری عوامل زنده مفید علیه موجود زنده زیان آور - آفات - گفته می شود. با اعمال این روش کنترل ، موجود زنده زیان آوربه صورت موضعی حذف می شود ویا اینکه جمعیت آن به اندازه ای کاهش می یابد که خسارت تغذیه ای آن اقتصادی نبوده و دیگر آفت محسوب نمی شود. موجودات زنده حشره خوار، شکارگر ها،پارازیتوئید ها و عوامل بیماری زا مهمترین عامل کنترل کننده آفات می باشند. پناهگاه و زیستگاه مناسب جهت کنترل بیولوژیک آفات مسئله ای مهم در این زمینه می باشد که باید مورد توجه قرار گیرد
عدم آلودگی محیط زیست، انتخابی بودن، کنترل پایدار آفت در اکوسیستم و در چرخه مواد و آب اثر زیان باری ندارد از محاسن استفاده از عوامل بیولوژیکی می باشد. از معایب آن می توان ، تحت تأثیر قرار ندادن تمام آفات، مشکلات نگه داری طولانی مدت آن و طولانی بودن زمان استفاده از این روش را نام برد. یکی از بهترین روش های کنترل نماتد مرکبات، مبارزه بیولوژیک می باشد که در سال های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. کنترل بیولوژیک این بیمارگر از طریق گونه های انتاگونیستی چون قارچ ها، باکتری ها و.... صورت می پذیرد
مرکبات یکی از با صرفه ترین میوه ها برای تولیدکنندگان آن می باشد و تا آنجائی که شرایط آب وهوا اجازه میدهد معمولا غیر از مرکبات محصول دیگری قابل رقابت با مرکبات نبوده و در اولویت نمی باشد. کشت مرکبات امروزه در جهان جنبه صنعتی بسیار مهمی داشته و منبع پردرآمدی برای کشورهای تولیدکننده آن می باشد - چاوشی و همکاران، . - 1391 کشت اقتصادی مرکبات در ایران از 300 سال پیش در شمال کشور آغاز شده و به جنوب کشور رفته است.
تولید مرکبات در جهان امروز از اهمیت بسزائی برخوردار است یکی از منابع بسیار مهم تولید ثروت ، مبادلات تجاری و اشتغال بکار ساکنین حدود125 کشور مرکبات خیز جهان شده است. هدف از این طرح در راستای تحقق اهداف کشاورزی پایدار و در نظر گرفتن کنترل بیولوژیک به عنوان یکی از اجزای غیر قابل انکار در مدیریت تلفیقی نماتد ها بوده و تحقیق حاضر به منظور بررسی قابلیت قارچ صدفی در کنترل نماتد مرکبات در استان مازندران انجام گرفت تا علاوه بر کنترل بیولوژیک و با نگاه به توسعه پایدار و حفظ محیط زیست و کاهش خطرات استفاده از سموم، به عنوان روشی به مراتب اقتصادی تر از کنترل شیمیایی مورد توجه قرار گیرد و پس از انجام این پروژه امکان تولید فرآورده های بیولوزیک چهت این هدف فراهم شود
مواد و روش ها
این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تیمار و 3 تکرار در آزمایشگاه موسسه تحقیقات مرکبات کشور در شهرستان رامسر در سال 1392 اجرا گردید. جهت تهیه عصاره قارچ صدفی کارپوفور سالم از قارچ صدفی گونه فلوریدا تهیه شده و توسط خردکن کاملا خرد و خمیری شده و سپس در داخل محلول آب و الکل به نسبت 5 درصد حجمی به مدت 72 ساعت خیسانده و تخمیر شد و سپس از صافی گذرانیده و مورد استفاده قرار گرفت و این عملیات در دو غلظت انجام گردید و در مجموع 3 تیمار به شرح ذیل در 3 تکرار تهیه شد:
تیمار 1 - شاهد - حاوی آب و الکل با نسبت %5 حجمی ، تیمار 2 حاوی عصاره قارچ صدفی تهیه شده از 100 گرم قارچ در 200 سی سی محلول آب و الکل - عصاره غلیظ - . تیمار 3 عصاره قارچ صدفی تهیه شده از 100 گرم قارچ در 400 سی سی محلول آب و الکل %5 - عصاره رقیق - . زمان 72 ساعت عصاره گیری به منظور فرمنتاسیون و خروج آنزیم ها و توکسین های مورد نیاز از قارچ جهت کنترل نماتد در نظر گرفته شده است.
نماتدهای مرکبات از خاک آلوده به روش سینی جدا شده و سپس 1 سی سی آب حاوی نماتد در پتری دیش ها در 3 ستون و 3 تکرار جمعا 9 پتری دیش ریخته شد و بعد از آن مورد شمارش لارو زنده قرار گرفت. همچنین مجددا 1 سی سی عصاره رقیق در 3 تکرار و 1 سی سی عصاره غلیظ در 3 تکرار به پتری دیش ها اضافه شدند و 24 ساعت بعد 9 پتری دیش از نظر تعداد لارو زنده نماتد مورد شمارش قرار گرفتند تا اثر انزیم ها و توکسین های عصاره قارچ در کنترل نماتد مرکبات از طریق مکانیسم اثر روی پوشش نماتد ها و در نهایت مرگ آن ها مورد ارزیابی قرار گیرد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از تجزیه داده ها نشان داد که بین تیمارها - شاهد و عصاره رقیق و غلیظ - اختلاف آماری معنی داری در سطح %1 وجود دارد. نتایج حاصل از تجزیه دانکن نشان داد که تیمار شاهد با میانگین 88/88 در گروه a قرار گرفته است. تیمار عصاره رقیق با میانگین 5/20 و عصاره غلیظ با میانگین 5/95 در گروه b قرار گرفتند.
جدول - - 1 تجزیه واریانس درصد لارو زنده بعد از آزمایش
جدول - 2 - مقایسه میانگین درصد لارو زنده بعد از آزمایش
