بخشی از مقاله
چکیده
در سال 1394 با مشاهده سطح خسارت سوسک شاخک بلند رزاسه در شهر اراک، میزبانهای گیاهی آلوده مورد بررسی قرارگرفت. این سوسک از روی تیرههای گیاهی خانواده Rosaceae و Ulmaceae جمعآوری شد. از بین درختان غالب فضای سبز کلانشهر اراک - زبانگنجشک، اقاقیا و نارون - ، درخت نارون عموما توسط آفت خسارت دید و این خسارت در برخی از نقاط شهر بسیار شدید بود.
کل سرشاخههای 16 درخت نارون پیوندی آلوده به لاروهای زمستانگذران آفت در نیمه آذرماه مورد بررسی کامل قرارگرفت. میانگین تعداد لارو زمستانگذران در سرشاخهها برابر 26 /81 7/14 عدد، میانگین بن تنه درخت برابر 105 /81 9/57 سانتیمتر و سن درختان دارای بیشترین آلودگی، حدود 30 سال بود. در بین گونههای گیاهی موجود در فضای سبز شهر اراک، بیشترین سطح خسارت به ترتیب در درختان نارون و گل رز - بویژه نسترن سفید - وجود دارد.
.1 مقدمه
سوسک شاخک بلند رزاسه ، یک آفت مهم اقتصادی درختان میوه در نواحی سردسیری ایران، ترکیه و سوریه است. این سوسک به همه درختان میوه هستهدار و دانهدار متعلق به تیره گلسرخیان1 حمله میکند. حشره بالغ از اواخر تا اواسط فعال است. حشره ماده سرشاخههای جدید - بهاره - را برای تخمریزی ترجیح میدهد. مادههای بالغ یک تخم منفرد روی بخش بالایی سرشاخه میگذارند. هر حشره ماده در طول عمر خود، 75 - 30 و بطور میانگین 52 عدد تخم میگذارد. لاروها پس از خروج از تخم، از کامبیوم و چوب سخت تغذیه میکنندد. برای تکمیل رشد خود، لاروها به 11 ماه و شفیرهها به 24-22 روز نیازمند دارند.[5] با توجه به خسارت گسترده آفت روی درختان نارون در فضای سبز شهری، آگاهی از سطح جمعیت آفت روی درخت ضرورت دارد.
.2مواد و روشها
در سال 1394 میزبانهای گیاهی آلوده به سوسک شاخک بلند رزاسه مورد بررسی و شناسایی قرارگرفت. با بررسی میدانی در سطح فضای سبز شهری، بیشترین گونههای گیاهی خسارتدیده مشخص شد. با مشاهده بیشترین سطح خسارت در درخت نارون پیوندی، کل سرشاخههای 16 درخت نارون آلوده به لاروهای زمستانگذران آفت در نیمه آذرماه مورد بررسی کامل قرارگرفت تا بیشترین تراکم جمعیت، لاروهای زمستانگذران آفت در آلودهترین نقطه مشخص شود. سپس میانگین تعداد لاروهای جمعآوری شده از هر درخت، بن درخت و سن درختان محاسبه و تعیین شد.
.3نتایج و بحث
نمونههای مطالعه شده: روی سیب و بادام، بوستان کلاله، ;1394/05/01 روی زردآلو و به، 5 کیلومتری بزرگراه اراک-قم، ;1394/05/10 روی بادام، به و گل رز، بلوار 55 متری واشقانی فراهانی، ;1394/05/14 روی رز، بلوار امام خمینی، ;1394/05/14 روی نارون، بوستان خیبر، ;1394/05/18 روی زردآلو و زالزالک، خیابان هپکو، ;1394/05/20 روی نارون، بلوار آیتاله اراکی، ;1394/05/21 روی گل رز، بوستان ملت، ;1394/06/14 روی پیروکانتا، خیابان هپکو، .1394/10/01 سایر میزبانهای گیاهی: روی گلی از خانواده Asteraceae، استان کرمان، خرداد ;1389 روی گلی از خانواده Asteraceae، استان سمنان، خرداد ;[2] 1389 روی درخت زردآلو در ناحیه ابرکوه استان یزد ;[3] روی هلو، روی رز در پارک ملی گیاهشناسی در موسسه تحقیقات جنگل و منابع طبیعی کرج ;[1] روی میزبانهای گیاهی بید، نارون، زیتون و درختچه بهژاپنی هم گزارششد
پراکنش: جنس Osphranteria در پالئارکتیک یا بخشهای آناتولی تورانی1 - پاکستان و افغانستان تا ترکیه و عراق - گسترش دارد[4] ;گونه O. coerulescens در ناحیه پالئارکتیک از ایران، عراق، پاکستان [2] ، سوریه [5] و از بخشهای جنوب شرقی و شرقی آناتولی - ترکیه آسیایی - 2 گزارش شد.
در سال 1394 سوسک شاخک بلند رزاسه در شهر اراک از روی تیرههای گیاهی خانواده Rosaceae و Ulmaceae جمعآوری شد. از بین درختان غالب فضای سبز کلانشهر اراک - زبانگنجشک، اقاقیا و نارون - ، درخت نارون عموما توسط آفت خسارت دید و این خسارت در برخی از نقاط شهر بسیار شدید بود - شکل . - 1 کل سرشاخههای 16 درخت نارون پیوندی آلوده به لاروهای زمستانگذران آفت در نیمه آذرماه مورد بررسی کامل قرارگرفت. میانگین تعداد لارو زمستانگذران در سرشاخهها برابر 326 /81 7/14 عدد، میانگین بن تنه درخت برابر 105 /81 9/57 سانتیمتر و سن درختان دارای بیشترین آلودگی، حدود 30 سال بود
طی مشاهدات میدانی درختان نارون پیوندی، بیشتر از درختان نارون وحشی مورد خسارت آفت قرارگرفتند. از بین تنوع رز-های موجود در سطح فضای سبز، نسترنهای سفید نسبت به رزهای هفت رنگ بیشتر مورد حمله آفت قرارگرفتند. از بین گونههای گیاهی موجود در فضای سبز شهر اراک، بیشترین سطح خسارت به ترتیب در درختان نارون و گل رز مشاهده شد.
این حشره به شدت به گلهای سفید جلب میگردد و به تعداد زیاد روی گلهای سفید رنگ به شکل گروهی دیده شده است. به نظر میرسد، تراکم بالای جمعیت لاروهای خسارتزای آفت روی نسترنهای سفید، در بلوارهایی که هم نسترن سفید و هم رز هفت رنگ وجود دارد به علت رنگ مورد علاقه حشره بالغ و اثر جلبکنندگی رنگ گل باشد.
شکل: 1 تصویر راست. لاروهای زمستانگذران آفت، تصویر چپ. سرشاخههای آلوده
.4نتیجه گیری
در سال 1394 سوسک شاخک بلند رزاسه در شهر اراک از روی تیرههای گیاهی خانواده Rosaceae و Ulmaceae جمعآوری شد. از بین درختان غالب فضای سبز کلانشهر اراک - زبانگنجشک، اقاقیا و نارون - ، درخت نارون عموما توسط آفت خسارت دید و این خسارت در برخی از نقاط شهر بسیار شدید بود. کل سرشاخههای 16 درخت نارون پیوندی آلوده به لاروهای زمستانگذران آفت در نیمه آذرماه مورد بررسی کامل قرارگرفت. میانگین تعداد لارو زمستانگذران در سرشاخهها برابر 26 /81 7/14 عدد، میانگین بن تنه درخت برابر 105 /81 9/57 سانتیمتر و سن درختان دارای بیشترین آلودگی، حدود 30 سال بود. با مشاهدات میدانی به نظر میرسد، در بین گونههای گیاهی موجود در فضای سبز شهر اراک، بیشترین سطح خسارت به ترتیب در درختان نارون و گل رز وجود دارد.
