بخشی از مقاله
چکیده:
موجودات زنده برای رشد ونمو، بقا وتولید مثل به مواد غذایی و انرژی نیاز دارند. تامین کوتاه مدت غذا امری امکان پذیر است اما در دراز مدت افزایش تقاضا برای غذا، کشاورزی پایدار را می طلبد. کشاورزی، محیط زیست را به مخاطره می اندازد و آثار محیط زیستی و اقتصادی نامطلوبی به جای می گذارد. از مخاطرات کشاورزی، می توان به خسارات ناشی از شیوع آفات، فرسایش خاک، بهره برداری بی رویه از منابع آب و از بین رفتن تنوع ژنتیکی اشاره کرد.
این تحقیق در نظر دارد عوامل تهدید کننده زیست محیطی خاکهای کشاورزی را شناسایی کند و نقش کشاورزی پایدار را برای پایش و حذف این آلاینده ها مورد بررسی قرار دهد. استفاده از کود سبز بجای کود شیمیایی، رعایت تناوب زراعی، سیستم کشت مخلوط بجای تک کشتی، مبارزه بیولوژیکی علیه آفات ، علفهای هرز و بیماریها از فعالیت های است که در کشاورزی پایدار صورت می گیرد.
مقدمه:
برای تعریف کشاورزی پایدار توجه به دو اصل از اهمیت ویژه ای برخوردار است .اصل اول در ابتدای دهه 1980 با ظهور مفاهیم کشاورزی قابل تجدید و کشاورزی پایدار تکامل یافت و در واقع مفهوم آن بر اساس اصل »اثر متقابل اکولوژیکی« قابل توضیح است .اصل دوم نیز از سال 1987 شروع شد و اینکه کشاورزی پایدار در مقیاس جهانی را دربر دارد
لغت پایدار بر شرایط یکنواخت و با ثبات دلالت دارد. عدم شناخت و اطلاعات کافی و فقدان تفاهم در مورد منابع، آب و هوای جهانی و تنوع آن، تکنولوژی های آینده، نقش مردم در کشاورزی و رابطه کشاورزی با محیط باعث شده است که پیشگیری در رابطه با آینده کشاورزی در جهان مشکل باشد
به هر حال کشاورزی پایدار نوعی کشاورزی است که در جهت منافع انسان بوده، کارایی بیشتری در استفاده از منابع دارد و با محیط در توازن است. این تعریف با عوامل در حال تغییر اجتماعی و سیاسی در توسعه کشاورزی هماهنگی دارد. کشاورزی پایدار از اهدافی است که باید هر چه سریع تر به آن دست یافت. در دهه1970 ، پایداری کشاورزی چندان مورد توجه نبود، زیرا به نظر نمی رسید منابع تولید غذا حتی با توجه به میزان مصرف زیاد آنها، مورد تهدید باشد. در دهه 1960 جلوگیری از گرسنگی از اهداف اصلی بوده کما این که هدف از انقلاب سبز، تولید مواد غذایی زیاد به خصوص گندم و برنج از طریق کشت متراکم گیاهان زراعی بود. در این دو دهه حفاظت منابع طبیعی اهمیت نداشت
امروزه کشاورزی پایدار در ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورهای توسعه یافته اهمیت زیادی پیدا کرده است. در حال حاضر قریب به 40 درصد از زمینهای زراعی ایالات متحده، مشکلهایی از شخم کاهش یافته، اعمال می شود. زمانی که قیمت سوخت افزایش یافت، کشاورزان متوجه شدند که کار با تراکتور چندین برابر گران تر است. و لذا راههای دیگری مورد بررسی قرار گرفت. کشاورزان دریافتند که می توانند به جای کنترل علفهای هرز، از طریق عملیات متعدد شخم زنی، از علف کش استفاده کنند و بدین ترتیب فرسایش خاک و رواناب در مزرعه کاهش یافت
برای پایداری در کشاورزی سه موضوع اهمیت زیادی دارد. اولین موضوع درآمد کافی به خصوص در بین افراد کم درآمد است. دومین موضوع افزایش قابلیت دسترسی به غذا و مصرف آن است. این به این معنی است که باید از طریق افزایش تولید و بهبود بازاریابی، غذای بیشتر و قابل دسترسی تولید شود. موضوع سوم حفاظت و بهبود منابع طبیعی است
-1 مواد و روشها:
کشاورزی پایدار باید شامل مدیریت موفق منابع برای کشاورزی باشد تا بتواند نیازهای متغیر انسانی را برطرف کند. از طرف دیگر کشاورزی پایدار باید بتواند خصوصیات کیفی محیط زیست را حفظ کرده یا افزایش دهد و از منابع طبیعی محافظت کند. پایداری شامل اثرات متقابل و پیچیده عوامل بیولوژیکی، فیزیکی و اجتماعی - اقتصادی است و نیاز به روشی جامع برای تحقیقات دارد تا سیستمهای موجود را بهبود بخشد.
- 1-1 تعابیر مختلف از کشاورزی پایدار:
تعابیر مختلفی که از کشاورزی پایدار وجود دارد را میتوان بشرح زیر خلاصه کرد:
.1 پایداری در تولید 2 -پایداری از نظر اقتصادی -3 حفظ محیط زیست ناشی از مصرف زیاد کود
4. جلوگیری از بهره برداری نامناسب از منابع طبیعی بخصوص منابع تجدید شونده
5. پایداری از نظر بعد زمانی، منابع طبیعی و سوختهای فسیلی محدود بوده و بتدریج تخلیه می شوند.
6. بعد اجتماعی و تامین سلامت جامعه.
تعاریف مختلف از کشاورزی پایدار:
1. کشاورزی پایدار نظامی است که بتواند از نظراکولوژیِکی سازگار، از نظر اقتصادی پویا و از نظر اجتماعی پذیرفتنی باشد.
2. پایداری در کشاورزی در حقیقت نوعی مدیریت صحیح در کشاورزی مثل انتخاب صحیح ارقام، حاصلخیزی خاک، روش مناسب شخم، رعایت تناوب زراعی در جهت کاهش هزینه های مربوط به مصرف نهاده ها، کاهش اثرات سوء زیست محیطی، تامین پایداری در تولید و سودآوری می باشد.
3. کشاورزی پایدار را نوعی فرآیند بهینه سازی - Optimization - می دانند که با استفاده بهینه از منابع طبیعی بتواند نیاز غذایی بشر را تامین کرده و کیفیت محیط زیست را بالا ببرد. به عبارتی کشاورزی پایدار تلفیقی از دانش و مدیریت است.
4. نظامی است که در آن ضمن استفاده بهینه از منابع موجود و حفظ محیط زیست، نیاز غذایی بشر را تامین کرده و باعث ارتقاء کیفیت زندگی جوامع بشری می گردد.
5. کشاورزی پایدار تلاشی است برای دست یابی به حداکثر عملکرد اقتصادی، زیرا در آن از منابع موجود حداکثر بهره وری شده و لذا هزینه تولید هر واحد محصول کاهش می یابد که به تبع آن عملکرد اقتصادی افزایش می یابد.
6. کشاورزی پایدار سیستمی است که در آن مصرف نهاده را کاهش می یابد و نظام متداول پرمصرف نهاده امروزی به نظام ارگانیک مصرف کم نهاده تبدیل می گرد که برای تغییراین نظام اجرای 4 روش زیر را لازم می دانند:
تلفیق کشاورزی با دام پروری- تناوب زراعی - مصرف بیشتر کودهای دامی بجای شیمیایی - کنترل بیولوژیکی آفات
- 1-2 اهداف کشاورزی پایدار:
1. استفاده از کود سبز بجای کود شیمیایی
2. رعایت تناوب زراعی که فوائد زیر را خواهد داشت:
الف - در این روش سیستم ریشه گیاه مختلف بوده و بنابراین گیاه از تمام عناصر موجود در خاک استفاده می نماید.
ب - آفات، بیماری و علفهای هرز گیاه خاص در یک منطقه از بین می روند.
ج - علفکش یا آفت کش یا قارچ کشی که برای گیاه خاصی بکار رفته بود در سال بعد با کشت گیاه جدید، علفکش یا قارچ کش و یا آفت کش دیگری استفاده می شود و لذا گیاه به آن مقاوم نمی شود و اگر مقاوم هم شود بایستی علفکش یا قارچ کش و یا آفت کش بیشتری استفاده شود.
د - تناوب زراعی باعث بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاه می شود مثلا با کشت بقولات و سپس غلات، عملکرد کمی افزایش یافته و باعث جذب دیگر عناصر توسط غلات نیز می شود که در نتیجه کیفیت گیاه بالا می رود
