بخشی از مقاله
بررسی کشت مخلوط یونجه و اسپرس و اثر بخشی بر کیفیت علوفه
چکیده
به منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط یونجه و اسپرس بر کیفیت علوفه آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در
مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی در سال 1390 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش به شرح زیر بود: تک کشتی یونجه، تک کشتی اسپرس، ،50٪ یونجه50 +٪ اسپرس به صورت یک در میان، ،50٪ یونجه50 +٪ اسپرس به صورت دو در میان ، 75٪یونجه 25+٪اسپرس، 25٪یونجه +75٪ اسپرس، 10٪اسپرس 100+٪ یونجه، 20٪اسپرس 100+٪ یونجه، 30٪اسپرس 100+٪ یونجه. نتایج نشان داد که کیفیت علوفه متاثر از تیمارهای کشت مخلوط بود. به طوری که بیشترین میزان ماده قابل هضم((DMD مربوط به اسپرس خالص و کمترین مقدار فیبرهای غیرمحلول در شوینده اسیدی((ADF مربوطه به تیمار اسپرس خالص با مقدار (15/50) بود، بیشترین میزان
خاکستر (ASH) مربوط به تیمار اسپرس خالص (s) با مقدار (8/74)، و بیشترین درصد فیبر خام (CF) مربوط به تیمار یونجه خالص با
مقدار (37/64) و کمترین مقدار آن مربوط به اسپرس خالص با مقدار (20/64) بوده است .
کلمات کلیدی: کشت مخلوط، یونجه، اسپرس، کیفیت علوفه
مقدمه چند کشتی و کشت مخلوط یکی از راه های رسیدن به کشاورزی پایدار است. عملکرد کمی و کیفی بیشتر بدون افزایش نهاده های
کشاورزی، کنترل طبیعی علف های هرز و... همگی از مزایایی هستند که پایداری کشت مخلوط را تایید می نماید .(3)در کشت مخلوط گیاهان علوفه ای، علوفه بدست آمده دارای ترکیب غذایی متعادل تری است. به عنوان مثال گیاه ذرت علوفه ای با بالا بودن مواد خشک بعد
از برداشت احتیاج به خشک کردن داشته و بلافاصله می توان آن را سیلو کرد. بدلیل پایین بودن خاکستر و پروتئین آن در بعضی مواقع باید
برای جبران این کمبود مقداری ملاس و مواد معدنی به سیلو اضافه کرد. ولی این امکان وجود دارد که اگر گیاه مناسبی با ذرت مخلوط شود
بتوان کمبودهای فوق را در سیلو جبران کرد .(2)
مواد و روشها
1
تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط یونجه و اسپرس بر کیفیت علوفه در سال زراعی 1389-1390 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در 3 تکرار و 9 تیمار به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارهای
آزمایش به شرح زیر بود: تک کشتی یونجه، تک کشتی اسپرس، ،50٪ یونجه50 +٪ اسپرس به صورت یک در میان، ،50٪ یونجه50 +٪
اسپرس به صورت دو در میان ، 75٪یونجه 25+٪ اسپرس، 25٪یونجه +75٪ اسپرس، 10٪اسپرس 100+٪ یونجه، 20٪اسپرس 100+٪ یونجه، 30٪اسپرس 100 +٪ یونجه . عملیات آماده سازی زمین شامل شخم و دیسک به نحو مطلوب قبل از کاشت صورت گرفت و سپس به صورت جوی و پشته در آورده شد. هر کرت به مساحت چهار متر مربع و شامل شش خط چهار متری بوده و فاصله خطوط کشت از یکدیگر 50 سانتیمتر خواهد بودو کشت روی پشته ها انجام گرفت. به منظور ارزیابی کیفیت علوفه، پس از برداشت محصول، نمونه از هر
کرت انتخاب شد و پس از خشک شدن با آسیاب برقی به طور کامل آسیاب گردید نمونه های آسیاب شده به منظور سنجش فاکتور های کیفیت علوفه از قبیلDMD1، WSC2، CP3،CF4، ADF5، و ASH6 با استفاده از دستگاه طیف سنج مادون قرمز نزدیک NIR، مدل
INFRAMATIC8620 اندازه گیری شدند. گزارشات متعددی در مورد کارائی NIR به عنوان جایگزینی مناسب برای اندازه گیری صفات
کیفی در گیاهان علوفه ای گزارش شده است جزئیات روش های اندازه گیری فاکتورهای کیفی، توسط جعفری و همکاران (1) توضیح داده
شده است. داده های حاصل با استفاده از نرمافزار SAS 9.1 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقایسه میانگین نیز در سطح احتمال 5 درصد با استفاده از آزمون دانکن صورت گرفت.
نتایج و بحث نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس (جدول(1 نشان میدهد که اثر سطوح مختلف کشت مخلوط بر درصد ماده خشک قابل هضم در
سطح %1 معنی دار گشته است. به طوریکه در مقایسه میانگین بین سطوح مختلف کشت مخلوط نشان داد بیشترین قابلیت هضم مربوط به تیمار اسپرس خالص (s) و سپس تیمار %50 یونجه %50+ اسپرس به صورت دودرمیان (a5s5) بود. و کمترین آن مربوط به تیمار افزایشی %100یونجه: %10 اسپرس (a1s6) بود. این موضوع نشانگر خوشخوراکی اسپرس نسبت به یونجه میباشد. بسته به میزان اسپرس در مخلوط
قابلیت هضم( (DMD بیشتر شده است.
همچنین افزایش درصد فیبرغیر قابل حل در شوینده های اسیدی باعث کاهش درصد ماده خشک قابل هضم علوفه می شود که از نظر
تغذیه دام مطلوب نمی باشد. نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان میدهد که سطوح مختلف کشت مخلوط بر محتوای فیبرهای غیرمحلول در شوینده اسیدی علوفه خشک یونجه و اسپرس تاثیر در سطح %1 تاثیر معنی داری داشته است، در واقع با افزایش میزان
اسپرس در تیمارها افزایش درصد فیبرغیر قابل حل در شوینده های اسیدی (ADF)کاهش مییابد به طوریکه مقایسه میانگین بین تیمارهای
مختلف کشت مخلوط نشان داد که بیشترین محتوای فیبرهای غیرمحلول در شوینده های اسیدی در تیمار یونجه (a1) و کمترین مقدار آن
مربوطه به تیمار اسپرس خالص (s1) بود.
