پاورپوینت آثار طبیعی در فهرست آثار ملی سبلان

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

آثار طبيعی
در فهرست آثار ملي
سبلان

اسلاید 3 :

مقدمه:
طبیعتی که امروز در اختيار ماست بجا مانده از دوران های مختلف زمین شناسی و تحول اکولوژيکی
در مناطق رويشی و اقليمی متنوع ايران می باشد. بدون ترديد، روند تخريب منابع طبیعی با گسترش تکنولوژی به شدت بالا گرفته، با توجه به گرم شدن تدریجی هوا ( افزايش گاز گلخانه ای) زيست در کره خاکی بامشکلاتی روبرو گردیده است. از آنجا کشور ایران جزء مناطق خشک کره زمین محسوب می شود و بلايای طبیعی و فرسایش های آبی- بادی از جمله خطراتی هستند که آثار طبیعی ما را همواره تهدید می کنند؛ حفظ چرخه زیستی، حفاظت از منابع طبیعی، تعدیل و احیای آثار طبیعی از ضروریاتی است که می بایست بدان پرداخت.

سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری کشور به عنوان متولی ثبت آثار طبیعی حرکتی پیوسته را از طریق اداره کل ثبت آثار در حوزه معاونت میراث فرهنگی در دستور کار خود قرار داده و جلسات متعدد تخصصی، با حضور نمايندگان سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداری کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، موسسات تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، کمیته طبیعت گردی، چند تن از اساتید دانشگاهی متخصص منابع طبیعی و سایر کارشناسان متخصص در این زمینه برگزار کرده است که نتیجه این جلسات تهیه و تنظیم پرونده ثبت میراث طبیعی در فهرست آثار ملی و دفترچه دستورالعمل تهیه پرونده های پیشنهادی ثبت آثار طبیعی در فهرست آثار ملی می باشد. امید است که این حرکت گامی شایسته در جهت حفظ، احیاء و معرفی میراث طبیعی کشور ما قرار گیرد.

اسلاید 4 :

نشاني كامل اثر (بر اساس تقسيمات كشوري):

اثر طبیعی ملی سبلان در غرب استان اردبیل با مساحت 6643 هکتار بوده که شمالاً به شهرستان مشگین شهر ، شرقاً به شهرستان مشکین و اردبیل و جنوباً به شهرستانهای اردبیل و نیر و غرباً به شهرستان نیر و شهرستان سراب در استان آذربایجانشرقی محدود می گردد . از کل مساحت فوق به مساحت 3883 هکتار (58.5% )در شهرستان اردبیل و 2760 هکتار (41.5% )در شهرستان مشکین شهر واقع گردیده است.

اسلاید 5 :

عکس:

اسلاید 6 :

توصيف وضعيت اثر

منطقه سبلان بلندترین نقطه فلات آذربایجان و دومین قله مرتفع کشور با ارتفاع 4811 متر از سطح دریا داراي چشم اندازهاي بسيار با ارزش از نظر توريستي و تفرجگاهي بوده كه آبشار هاي گورگور ، سردابه و آبشار شاه بولاغي نمونه هاي بارز در اين خصوص مي باشند و بدليل تنوع در ريخت شناسي زمين ، توپوگرافي و اقليمي مي توان آنرا بعنوان آزمايشگاه محيط طبيعي دانست از جاذبه های توریستی منطقه دو گروه عمده جاذبه های طبیعی و جاذبه های تاریخی می باشند. ارتفاعات متعدد و در جوار آن آبهای معدنی موجود، وجود دریاچه های بزرگ و کوچک، دشت ها و جلگه های وسیع پیرامونی و شرایط آب و هوایی مساعد و مناسب، از استعدادها و قابلیت های طبیعی جهت گردشگری و گذران اوقات فراقت و استراحت می باشد.

اسلاید 7 :

استان اردبیل شهرستان مشکین شهر بخش لاهرود
موقعيت اثر در تقسيمات كشور
نام استان
اردبیل
نام شهرستان
مشکین شهر Meshkin shahr
ARDABIL

اسلاید 8 :

نشاني كامل اثر(بر اساس تقسيمات كشوري)
اثر طبيعي ملي سبلان از محدوده ارتفاع 3600 متر کوه مشهور سبلان بطرف قله آن قرار دارد كه

شهر اردبيل در شرق، سرعين در جنوب شرق ، مشگين شهر درشمال غرب و نير در جنوب آن

قرار دارد . نزديكترين شهر به اين منطقه شهر توريستي سرعين و مشكين شهر با فاصله 15

كيلومتر مي باشد و در مختصات بين 216000 تا 232000 متر شرقي و4231000 تا4246000 متر

قرار دارد.UTM شمالي بر اساس سيستم

اسلاید 9 :

کوه قزل بره
کوه بوزداغ
کوه آیقار
- ازجهت شمال
- از جهت جنوب
پناهگاه سبلان
- ازجهت شرق
- ازجهت غرب

اسلاید 10 :

- اقليم
با توجه به محاسبات انجام گرفته اقلیم ایستگا ههای اردبیل، مشگین، نیر، سرعین اقلیم سبلان از نوع استپی با دوران بارندگی نامشخص و نظر به داده های اقلیمی ایستگاههای سراب و میانه اقلیم این منطقه استپی با بارندگی تابستانی می باشد. بنابراین اقلیم ایستگاههای اردبیل، سراب، میانه، نیر در سیستم طبقه بندی آمبرژه خشک سرد و اقلیم ایستگاههای مشگین و سرعین نیمه خشک سرد می باشد که دلیل خشکی در ضلع غربی حاکمیت دوره خشکی بر منطقه همزمان با آغاز بهار شروع شده و تا زمستان ادامه می یابد و در تیر ماه به اوج درجه خود می رسد، که دلیل آنهم قرار گرفتن منطقه تحت استیلای توده هوای گرم می باشد که باعث کاهش بارش و بالا رفتن تبخیر و تعرق پتانسیل می گردد.

- زمين شناسي

از لحاظ ویژگیهای لیتولوژی تنوع نسبتا زیادی در منطقه سبلان دارد. آتشفشان استراتوولکان سبلان با ارتفاع بیش از 4800 متر از سطح دریا، در شمالی ترین قسمت قرار داشته و عمدتا از گدازه های لاتیت، آندزیت و بازالت تشکیل یافته است. قسمت اعظم سازندهای تشکیل دهنده از سنگهاي دوران چهارم زمین
شناسی از جمله جریانهای گدازه تراکیتی، آندزیتی سبلان کهن، ایگنمبریت و برش نوع پله گنبدها و جریانهای گدازه سبلان جوان، روانه هاي گلی(لاهار) و کنگلومراهای جوان، نهشته هاي یخچالی، مناطق دگرگون شده هیدروترمال و آبرفتهای شده است.

اسلاید 11 :

سيماي ظاهري

ارتفاعات متعدد و در جوار آن آبهای معدنی موجود، وجود دریاچه های بزرگ و کوچک، دشت ها و جلگه های وسیع پیرامونی و شرایط آب و هوایی مساعد و مناسب، از استعدادها و قابلیت های طبیعی جهت گردشگری و گذران اوقات فراقت و استراحت می باشد.
توپوگرافي

از نظر توپوگرافی وجود ارتفاعات منحصر بفرد و مورفولوژی آن سبلان را از سایر نواحی جغرافیایی فلات آذربایجان و ایران کاملا متمایز می سازد. و در رابطه با شکل گیری و تکوین ساختمانی این فلات نظریه های متفاوتی وجود دارد.حداقل ارتفاع 3600 متر بشکل مدور در پایین دست قله و حداکثر ارتفاع در بالا دست دریاچه موجود در مرتفع ترین قله آن به ارتفاع 4811 متر می باشد . شیب متوسط محدوده اثر طبیعی ملی سبلان 28% بوده ( از کل مساحت محدوده 64% )و بیشترین مساحت جهت شیب زمین به سمت جنوب شرق ( 36% )می باشد

منطقه رويشي

فصل بهار آغاز فصل رویش گیاهان مرتعی بوده که با ذوب شدن تدریجی برفهای زمستانی شروع می شود و در این مرحله، مراتع را ژئوفیت های گلدار می پوشاند. گونه های تشکیل دهنده سینوزی اردیبهشت ماه مراتع سبلان هفت گونه اصلی دارد که پنج گونه از آنها به تیره لاله، یک گونه به تیره آلاله و یک گونه دیگر به تیره زنبق تعلق دارد. بطور کلی در منطقه سبلان 39 تیره و 256 گونه شناسایی شده و جگن ها از تنوع

اسلاید 12 :

زیادی برخودارند بطوریکه تعدادی از گونه های آن هنوز شناسایی نشده است. از این تعداد 24 تیره در ارتفاع کمتر از 3000 متری و 9 تیره بین 3000-3500 متری و 6 تیره تا ارتفاع 3900 متری داخل محدوده آثار طبیعی ملی سبلان گسترش داردند. این 6 تیره عبارتند از تیره گل استکانی، مرکبان، شب بو، پروانه واران، ترشک وگل سرخ .

موقعيت مكاني

اثر طبيعي ملي سبلان از محدوده ارتفاع 3600 متر کوه مشهور سبلان بطرف قله آن قرار دارد كه شهر اردبيل در شرق، سرعين در جنوب شرق ، مشگين شهر درشمال غرب و نير در جنوب آن قرار دارد . نزديكترين شهر به اين منطقه شهر توريستي سرعين و مشكين شهر با فاصله 15 كيلومتر مي باشد و در مختصات بين 216000 تا 232000 متر شرقي و4231000 تا4246000 متر شمالي بر اساس سيستم UTM قرار دارد.

اسلاید 13 :

ارزش گونه اي

با توجه به وجود 256 گونه شناسایی شده 154 گونه بعنوان تغذیه جانوران ، 17 گونه ارزش غذایی ، 19 گونه بعنوان علف هرز ، 16 گونه زینتی ، 18 گونه صنعتی و شیمیایی ، 21 گونه ارزش دارویی داراست و 23 گونه دارای ارزش اکولوژیک داشته است

تغييرات زيستي

با توجه به فشارهای فعالیت انسانی از جمله اکتشافات معدنی در پایین دست محدوده اثر طبیعی ملی و کاهش محدوده زیستگاههای وحوش و شکار و صید توسط افراد سود جو دو گونه پستاندار از جمله قوچ ارمنی و کل و بز در حال منقرض از منطقه بوده و کبک دری نیز در مرحله تهدید بوده و بدلیل چرای بی رویه و خشکسالی در سالهای اخیر پوشش گیاهی خوشخوراک کاهش یافته و با افزایش جوندگان این روند کاهش گونه گیاهی خوشخوراک از جمله تیره گندمیان ادامه دارد.
بومي يا غير بومي

محدوده اثر طبیعی ملی سبلان بعنوان ییلاق سالیان درازی است در فصول بهار و تابستان توسط عشایرین مورد بهره برداری قرار میگیرد که با افزایش فرهنگ گردشگری در سالهای اخیر بویژه کوهنوردی و صعود به قله کوه سبلان افراد غیر بومی زیادی در فصول مختلف سال حضور دارند.

اسلاید 14 :

ميزان آگاهي مردم از وجود اثر

با توجه به اعتقادات مردم منطقه در زمینه پیشینه تشکیل کوهستان سبلان ( سلطان سبلان )و نیز اهمیت کوهستان سبلان بعنوان یک نعمت بزرگ خدادادی و منبع عظیم تولید آب سطحی و تامین آب سفره های زمینی کل استان ، بویژه دشت اردبیل و همچنین تامین کننده هزاران تن علوفه دامداران و عشایرین منطقه و صلابت کوهستان سبلان این قله بعنوان نماد استقامت در استان شناخته شده و اهمیت آن بر همگان شناخته شده است و جهت شناسایی بعنوان اثر طبیعی ملی ، کسانی که به منطقه سفر می کنند توسط تابلوهای نصب شده در ورودی منطقه سبلان با موقعیت دقیق محدوده آشنا می شوند

فرهنگ عامه نسبت به اثر

با توجه به موارد فوق الاذکر و اهمیت موضوع فرهنگ عامه در جهت حفظ و حراست کوهستان سبلان وجود داشته و در خصوص محدوده اثر طبیعی ملی نیز از قبل فرهنگ سازی انجام گرفته و مردم به حد
کافی نسبت به سلامتی مورفولوژیکی و اکوسیستم آن حساسیت دارند و با هرگونه ممانعت قانونی در زمینه اقتصادی ، راهکارهای اعلامی را می پذیرند.

اسلاید 15 :

عوامل منفي تاثير گذار:

- فشارهای ناشی از توسعه( کشاورزی، معدن، تجاوز انسانی، ساخت و ساز و .)
با توجه به شیب منطقه فعالیت کشاورزی و ساخت و ساز در این منطقه صورت نمی گیرد ولی فعالیت معدنی در پایین دست محدوده موجب افزایش فشار بر مراتع حساس و آسیب پذیر محدوده مذکور توسط دامداران می گردد
فشارهای محيطی ( آلودگی، تغييرات اقليمی، باير شدن و .)

با افزایش تعداد کوهنوردان و نیاز آنان به حداقل امکانات و رفاه از جمله خوراک ، شوست وشوی و ظروف نگهداری خوراک و افتادن سنگ ها به پایین موجب آلودگی و بایر شدن مراتع گردیده ولی در زمینه تغییرات اقلیمی بر اثر فشارهای محیطی تنها می توان به ارتباط وجود خشکسالی ، افزایش جوندگان ، تخریب زمین توسط جوندگان و کاهش پوشش گیاهی خوش خوراک اشاره نمود .
بلاياي طبيعی( زمين لرزه، سيلاب، آتش سوزی و .)

با توجه به قرار گیری منطقه سبلان در کمربند زلزله خیز جهان و جوان بودن این کوهستان و همچنین اتفاق سال 1375که موجب خسارات زیاد انسانی و طبیعی گردید لذا احتمال بروز زمین لرزه در منطقه وجود دارد و بدلیل شیب تند و اقلیم نیمه خشک و مراتع کم تراکم موجب بروز سیل ، بویژه در منطقه مشکین شهر می گردد ولی به غیر از آتش سوزی گوناگون بصورت پراکنده توسط چوپانان و افراد کوهنورد ،آتش سوزی گسترده انجام نگرفته است و سایر بلایا نیز در صورت اتفاق ،بدلیل بکر بودن منطقه خسارات جانی نداشته است.

اسلاید 16 :

فشار ناشی از توريسم

با افزایش تعداد کوهنوردان در سالهای اخیر نه تنها فرهنگ افراد بومی تغییر می یابد بلکه نیاز آنان به حداقل امکانات و رفاه از جمله خوراک ، شوست وشوی و ظروف نگهداری خوراک و افتادن سنگ ها به پایین موجب تحمیل خسارات (در سطح پایین)به منطقه می گردد.
عوامل موثر در حفاظت

افزایش نیروی انسانی و گشت و کنترل توسط مامورین اجرایی محیط زیست در منطقه ، احداث پاسگاه محیط بانی و اقامتگاه در نزدیکی محدوده.
توجيه حفاظتي و قابليتهاي اثر طبيعي

وجود دریاچه طبیعی در ارتفاعات 4811 متر از سطح دریا ، اکوسیستم حساس و شکنده ، زیستگاههای متنوع خشکی ( قزل بره ، آیی یاتاقی و . )و آبی ( قره گل ، طاوس گل و آت گلی ) وحوش از جمله قوچ ارمنی و کل بز و کبک دری ، شیب تند زمین ( بیش از 60% ) وجود 18 گونه دارای ارزش حفاظتی درجه 1 ، 33 گونه ارزش حفاظتی درجه 2 و 13 گونه ارزش حفاظتی درجه 3 وجود چشم انداز بسیار زیبا با آبشار هایی از قبیل آبشار موجود در شیرواندره ، بالادست سردابه ،وجود صخره های تند و پرتگاه ازجمله قابلیت اثر طبیمی ملی سبلان می باشد.

اسلاید 17 :

ارزش گذاري اثر از ديدگاه گردشگري

با توجه به روش SWOT و تبدیل ارزش کمی به کیفی با استفاده از نرم افزار ECproمنطقه اثر طبیعی ملی
 سبلان بر اساس تحلیل آماری تیپ کوهستانی با 57% ، دره ای با 26% ، کوهپایه ای با 2% و عدم مقبولیت از نظر
 توپوگرافیکی 32% می باشد.

از نظز اقلیمی با توجه به تاثیر ارتفاع بر درجه حرارت که دارای وابستگی معکوس شدید بوده و محدودیت های موجود موجب می گردد حدوده 5 ماه از سال در این منطقه یخبندان شدید باشد و با توجه به رابطه مذکور درارتفاعات به این محدودیت افزوده می شود لذا با توجه به شرایط مناسب زیستی و اقلیمی فصل تابستان دراین منطقه ، قابلیت اقلیمی برای جذب گردشگری آن 19% می باشد و نمودار شماره ( ) نشان می دهد فصل تابستان با 57% و 3 فراوانی ، فصل بهار با 26% و دو فراوانی و فصل پاییز با 12% و یک فرامانی دارای قابلیت برای جذب توریسم بوده و عدم مقبولیت از نظر اقلیمی 4% نسبت به سایر پارامترها برآورد گردیده استاز نظر گردشگری علمی در زمینه زمین شناسی که سنگ شناسی و پیکر شناسی می باشد قابلیت جذب این منطقه در این زمینه 31.25% می باشد

اسلاید 18 :

- تجزیه و تحلیل قابلیتها و تنگناها ، فرصتها و تهدیدهای منطقه سبلان

اسلاید 19 :

مشخصات تشريحي اثر:

کوه سبلان که در دوران زمین شناسی سوم بر اثر چین خوردگی و آتشفشان تشکیل یافته و در دوران چهارم زمین شناسی (کواترنر ) بر اثر تاثیر وضعیت ژئومورفولوژیکی و اقلیمی به و ضعیت فعلی رسیده است در میان مردم عامه بعنوان یک کوه مقدس که مقبره پیامبر زرتشت در آن وجود دارد و ساولان که نام آن بوده به معنی گیرنده صدا در اعتقاد مردم وجود دارد و در تاریخ و ادبیات فارسی حروف "و" در خیلی جاهها بجای حروف "ب" و یا برعکس بکار رفته است و سبلان نیز ازجمله کلماتی است که تغییرات حروف در آن بوجود آمده است و اثر طبیعی ملی سبلان نیز همان کوه ساولان بوده که بدلیل واقع شدن در این کوه مهم نام گذاری شده است.
شيوه هاي معيشت ساكنان بومي سرزمين

مردم منطقه در در زمان اوج زندگی عشایری از کل منطقه سبلان بعنوان ییلاق برای چرای دام های خود استفاده می نمودند و با توسعه کشاورزی به مرور برخی از عشایرین اقدام به کشاورزی در پایین دست و دامنه سبلان نمودند و کوچ نشینی را رها نموده و در همان محل ساکن شدند و در حال حاضر روستاهای زیادی در دامنه سبلان وجود دارد ولی در محدوده اثر طبیعی ملی سبلان هنوز زندگی روستا نشینی وجود ندارد و تنها عشایرین در فصل بهار و تابستان بعنوان ییلاق جهت چرای دام های خود به این منطقه می آیند.

اسلاید 20 :

حاكميت اثر

در حال حاضر حاکمیت اثر بنام حفاظت محیط زیست بوده و عشایرین محترم بعنوان صاحبان مراتع دارای پروانه حق چرای دام می باشند

برنامه حفاظتي

جهت حفاظت منطقه محدوده اثر شناسایی گردیده و در مقابل توسعه صنعت و فعالیتهای معدنی و کنترل ظرفیت دام و چرا اداره کل حفاظت محیط زیست با همکاری اداره کل منابع طبیعی حفاظت لازم را انجام مینمایند.