بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
شکایات شایع بارداری
اسلاید 2 :
( Heart Burn)سوزش سر دل
سوزش سردل به علل هورمونی ، افزایش حجم رحم ، رشـد جنـین و فشـار آن بـه معـده ودستگاه گوارش مادر و در نتیجه ریفلاکس اسید معده به قسمت تحتانی مري ایجاد می شود.
براي کاهش سوزش سردل توصیه کنید:
بجاي 3 وعده غذاي اصلی و با حجم زیاد، 5 -4 وعده غذاي سبک میل کنند.
بجاي استفاده از مواد غذایی سرخ کرده، از غذاهاي آب پز و بخار پز استفاده کنند.
غذا را بخوبی جویده و به آرامی میل کنند.
بعد از صرف غذا کمی پیاده روي کنند.
از غذاهاي چرب و ادویه دار بخصوص ادویه تند کمتر استفاده کنند. هر چـه غـذا ادویـه کمتـر وطعم ملایمتري داشته باشد ترشح اسید معده را کمتر تحریک می کند.
مصرف شکلات، قهوه، چاي، نوشابه هاي گاز دار و سایر نوشیدنی هاي حـاوي کـافئین را قطـع کرده و بجاي آن آب بنوشند.
از مــــصرف سرکه همراه سالاد پرهیز کنند و از غذاهایــــی که اضافه اسید معده را جذب مـیکنند مانند شیر، تخم مرغ یا غذاهاي نشاسته اي استفاده کنند.
بعد از صرف غذا یا آشامیدن از دراز کشیدن یا خم شدن به جلو پرهیز کنند.
در هنگام استراحت زیر سر را بالاتر از سطح بدن قرار دهند.
اسلاید 3 :
(Morning Sickness) تهوع صبحگاهی
ایــن حــالت در 50 تا 70% مورد دیده می شود. معمولا" در ابتداي صبح ایجـاد شـده و بعـد از گذشـت چند ساعت بر طرف می شود.
موارد زیر را به خانم باردار توصیه کنید:
صبحها قبل از برخواستن از رختخواب یک تکه نان یا بیسکویت میل کنند.
در طول روز بجاي 3 وعده غذا 5 -4 وعده غذا در حجم کم میل کنند.
در زمان آشپزي، پنجره آشپزخانه را باز بگذارند تا بوي شدید و تند غذا آزار دهنده نباشد.
از مصرف غــذاهاي چـــرب، سرخ کرده و پر ادویه یا هر غذایی که معـده را تحریـک مـیکند پرهیز کنند.
در صورت بروز ناراحتی معده همراه با تهوع نیز می تـوان از یـک تکـه نـان یـا بیسـکویت براي بهبود این حالت استفاده کرد.
از مایعات بین وعده هاي غذایی استفاده کنند و نه همراه غذا.
از آنجا که غذاها و مایعات سرد بیش از نوع گرم آنهـا قابـل تحمـل مـی باشـند، ترجیحـا " مایعات و غذاها را سرد میل کنند.
به آرامی غذا بخورند و بعد از صرف غذا استراحت کنند.
به مدت طولانی گرسنه نمانند.
اسلاید 4 :
از رایحه هاي آزار دهنده و بوي تند برخی غذاها اجتناب کنند.
هر زمان که احساس خستگی کردند، استراحت کنند.
باید به اطرافیان خانم باردار خصوصا" همسر او توصـیه شـود حمایـت روحـی و روانـی خود را به خانم باردار ابراز کنند.
در صورتی که رعایت توصیه هاي فوق منجر به بهبودي بیمار نگردید تجـویز ویتـامینB6 به روش عضلانی می تواند به درمان کمک کند. استفاده از ویتامین هـا توسـط مـادر قبـل از شـروعحاملگی نیز می تواند باعث کاهش تهوع و استفراغ حاملگی شود.
اسلاید 5 :
ادم بارداري (Edema)
در اکثر خانم هاي باردار، ورم مختصري در ساق و قوزك پا مشاهده می شود. ایـن حالـت در نتیجه فشار رحم و محتویات آن روي وریدهاي لگنی و مختل شدن بازگشت وریدي خون از پاها ایجـادمی شود.
توصیه هاي تغذیه اي در این مورد، شامل محــدود کـــردن مصــرف نمک و اغذیه شـور مـی باشد
براي پیشگیري از بروز ادم باید توصیه شود از افزودن نمک اضافی به غذاها و یـا اسـتفاده ازمواد خوراکی نمک دار از جمله چیپس سیب زمینی، آجیـل شـور ، مـاهی شـور، بیسـکویت هـاي شـور،شورها و ترشیجات خودداري شود.
اسلاید 6 :
افزودن نمک در حد متعارف به غذاهایی همچون برنج، در زمان طبخ آن لازم است و قطع کامـلمصرف نمک توصیه نمی شود. مصرف نمک نباید بیش از 5 گرم در روز باشد (مگر در صـورت وجـودبیماریهاي قلبی و فشارخون بالا که محدودیت شدید مصرف نمک در رژیم غــذایی توصــیه می شـود ). در صورتی که ادم جنرالیزه همراه با افزایش فشارخون باشد و بعد از هفته بیستم حاملگی رخ دهد، باید به وجود پره اکلامپسی شک کـ رد و اقـدامات تشخیصـی لازم (ماننـد انـدازه گیـري پـروتئین ادرار و.) توسط پزشک انجام شود.
به طور کلی در صورت بروز ورم توصیه می شود خانم باردار 5 -4 بار در روز بـه پهلـو درازبکشد. دراز کشیدن به پهلو (خصوصا" به پهلوي چپ) در همه خانم هاي باردار باعث خون رسانی بهتر به اعضاي لگنی از جمله رحم و جنین و همچنین پــاهــا می شود. این کار از پیشرفت ادم نیز جلـوگیري می کند.
اسلاید 7 :
پیکا (Pica) و ویار حاملگی
منظور از پیکا خوردن مواد غیر غذایی مانند خاك، یخ، گچ، کبریت سوخته، مــو، سـنگ، ماسـه،زغال چوب و . می باشد.
بیشترین شیوع پیکا در افرادي است که در نواحی روستایی زندگی می کنند و یا تاریخچه پیکا در کودکی یا در خانواده خود داشته اند.
در برخی افراد پیکا براي کنترل تهوع یا استرس هاي عصبی، لذت از جویدن برخی مواد، یـا بـه علل وراثتی (تمایل ارثی به مصرف برخی مواد) و یا تشویق اطرافیان یا خانواده فرد می باشد.
خطرات احتمالی پیکا شامل مشکلات خونی (به شکل آنمی) و گوارشی (رقابت در هضم و جذب مواد مغذي) می باشد. باید مشاوره با بیماران مبتلا به پیکا انجام گیرد و نوع ماده مصرف شـده و علـت مصرف آن تعیین شود و خطرات مصرف آن باید مطابق با فرهنگ فرد به روشی صحیح به خانم باردار تذکر داده شود. در مورد پیکا توصیه می شود شـمارش کامـل خـون بـراي بررسـی وجـود کـم خـونی درخواست شود.
اسلاید 8 :
ویار حاملگی
حالتی است که در آن، خانم باردار به مصرف یک ماده غذایی تمایل زیادي پیـدا مـی کنـد.
نمونــه هایی از ویـار حاملگی شامل تمایل زیاد به مصرف قره قــورت، تـــرشی هـا، شـیرینی هـا و. می باشد. در مورد ویار ذکر این نکته ضروري است که تا زمانی که مصرف اینگونه غـذاها تنـوع رژیـم غذایی را برهم نزند و تغذیه مادر خوب باشد مشکلی ایجاد نمی کند. اما اگر در مصرف این مواد بگونــه اي افراط شود که از خوردن غذاهاي اصلی سرباز زند، ممکن است دچار کمبودهاي تغذیه اي شود
اسلاید 9 :
یبوست
در دوران بارداري بعلت تاثیر هورمونها، حرکت طبیعـی روده هـا کـاهش یافتـه و یبوسـت ایجاد می شود.
براي کمک به تنظیم حرکت روده ها توصیه کنید:
در طول روز به مقدار زیاد مایعاتی همچون آب، آب میوه و سوپ مصرف کنند.
در برنامه غذایی روزانه حتما" سالاد و سبزي خوردن گنجانده شود
غذاهاي پرفیبر مانند حبوبات و غلات به همـراه مایعـات فـراوان و سـبزیهاي خـام (سـبزيخوردن) وپخته، میوه هاي تازه و سالاد مصرف کنند
از نان هاي سبوس دار مانند سنگک و نان جو استفاده کنند.
روزانه آلوي تازه، برگه و یا آب آلو استفاده کنند.
در وعده صبحانه نان و عسل میل کنند.
همراه سالاد از روغن زیتون یا سایرروغنهاي مایع استفاده کنند.
روزانه ورزشهاي سبکی مانند پیاده روي انجام دهند.
اسلاید 10 :
افزایش بزاق دهان یا پتیالیزم (Ptyalism)
اسلاید 11 :
(Anemia) آنمی
براي پیشگیري از کم خونی فقر آهن در دوران بارداري علاوه بر توصیه بـه مصـرف مـنظم وروزانه مکمل آهن از شروع هفته شانزدهم بارداري تا سـه مـاه پـس از زایمـان نکـات تغذیـه اي زیـر راتوصیه نمایید:
از منابع غذایی حاوي آهن مثل گوشت، مرغ، ماهی، جگر، حبوبات و سبزیهاي سبز تیـره مثـل جعفـري در برنامه غذایی روزانه استفاده نمایند.
از انواع مغزها مثل گردو، بادام، پسته و انواع خشکبار مثل برگه ها، توت خشک، کشـمش و خرمـا کـه منابع خوبی از آهن هستند بعنوان میان وعده استفاده کنند.
اسلاید 12 :
مصرف منابع غذایی ویتامین C مثل سبزي هاي تازه و سـالاد (شـامل گو جـه فرنگـی، کلـم، گـل کلـم،فــلــفل دلمه اي) و همچنین چاشنی هایی مثل آب لیمو و آب نارنج تازه را که جذب آهن را افـزایش مـیدهند به همراه غذا توصیه کنید.
براي جذب بهتر آهن غذا، باید از مصرف چاي، قهوه و دم کرده هاي گیاهی یک سـاعت قبـل از غـذا وحداقل دو ساعت پس از غذا خودداري کرد. همچنین از مصرف چاي پررنگ خودداري شود.
براي کاهش اختلالات گوارشی و جذب بهتر آهن بهترین زمان مصرف قرص آهن پس از غذا و یا شب قبل از خواب است.
آنمی دوران بارداري به زمانی اطلاق می شود که هموگلوبین خانم بـاردار کمتـر از11گـرم دردسی لیتر باشد.
اسلاید 13 :
از علـل آنمـی دوران بـارداري مصـرف نکـردن منـابع غذایی آهن، از دست دادن خون طی دوران قاعدگی (قبل از بارداري) و بارداري هاي مکرر خصوصا" بـافاصله کم می باشد
اسلاید 14 :
پره اکلامپسی و اکلامپسی (افزایش فشارخون در اثر بارداري)
پره اکلامپسی با افزایش فشارخون، پروتئینوري و ادم بعد از هفته بیستم بـارداري تشخیـــ ص داده می شود. این حالت اغلب در اولین حاملگی ها و در سنین زیر 20 یا بالاي 35 سال اتفاق می افتد.
اکلامپسی غالبا" منجر به تشنج می شود. با تشخیص پـــره اکلامپسی معمولا" خـانم بـاردارباید بستري شود. رژیم غذایی توصیه شده به این خانم هـا مصـرف مقـادیر دلخـواه از منـابع پـروتئین(گوشت، تخم مرغ، حبوبات، شیر و لبنیات)، کالري (گروه غذایی نان و غلات) و مایعات مـی باشـد. نبایـدبراي این افراد در مصرف نمک محدودیتی قائل شد.چاقی یکی از عوامل خطر ابتلاء به پره اکلامپسی می باشد.
اسلاید 15 :
سوء تغذیه (Malnutrition) با کاهش وزن گیري:
علائم بالینی
- علائم سوء تغذیه اعم از کمبود انرژي، انواع ریزمغذي ها (ویتـامین هـا و امـلاح ) و درشـت مغـذي هـا
(پروتئین) بسته به نوع و شدت کمبود متفاوت است:
وزن گیري ناکافی، کاهش چربی بدن، ضعف و خستگی، آتروفی عضلات، ابتلاء به عفونتهاي مکرر، ادم، تحمل نکردن سرما، تاخیر در بهبود زخم، زخمهـاي پوسـتی و ریـزش مـو از علائـم عمـده سـوء تغذیـه هستند.
راههاي تشخیص
اسلاید 16 :
علل سوء تغذیه در بارداری
عوامل مستعد کننده زنان به سوء تغذیه در دوران بارداري عبارتند از:
BMI کمتر از 5/18 قبل از بارداري
کوتاهی قد (کمتر از 150 سانتیمتر)
سابقه تولد نوزاد کم وزن
چندقلویی
حاملگی قبل از 18 و بعد از 35 سالگی
حاملگی هاي مکرر خصوصا" با فاصله کم (کمتر از سه سال)
ناآگاهی زنان از تغذیه صحیح در دوران بارداري
در آمد ناکافی و وضعیت اقتصادي نامطلوب خانواده
ابتلاء به بیماریهاي مزمن نظیر بیماریهاي قلبی، کلیوي، دیابت و فشارخون بالا
ابتلاء به بیماریهاي عفونی نظیر سل و مالاریا
محروم بودن یا نداشتن دسترسی به خدمات و مراقبتهاي دوران بارداري
اعتیاد
اسلاید 17 :
عوارض:
سوء تغذیه شدید در اوایل بارداري سبب بروز نقایص جسـمی و ذهنـی در جنـین و در اواخـربارداري عمدتا" سبب کاهش رشد جنین و تولد نوزاد کـم وزن خواهـد شـد. سـوء تغذیـه چـه خفیـف ومتوسط و چه شدید هم بر سلامت مادر و هم بـر سـلامت جنـین مـوثر اسـت. وزن گیـري کمتـر از حـدمطلوب در بارداري سبب وزن گیري ناکافی جنین، کم وزنـی نـوزاد در زمـان تولـد (LBW) و افـزایش احتمال مرگ جنـین و در مادران بـاردار سبب افزایش خطر اکلامـپسی و پره اکلامپسی، خونریزي و کم خونی مزمن پـس از زایمـان و عوارض طولانـی مدت آن می گردد. خستگی، ضـعف و عـدم توانـایی درشیر دهی و نگهداري نوزاد از دیگر عوارض وزن گیري ناکافی می باشد
اسلاید 18 :
شکل دیگري از سوء تغذیه:
وزن گیري بیش از مقدار لازم در دوران بـارداري (اضـافه وزن و چـاقی در مـادر ) نیـز نـوعیسوء تغذیه محسوب می شود که سبب طولانی شـدن مـدت بـارداري، دیابـت بـارداري، پـره اکلامپسـی،افزایـش احتمال عوارض زمـان زایمان، خـونریزي بعـد از زایمـان، مـاکروزومی جنـین ، دشـوار شـدن زایمان، افزایش احتمال سزارین، ، عفونت زخم، عفونت دستگاه ادراري، عفونت لگن ، مرده زایی و بـازنگشتن مادر به وزن قبل از بارداري حتی با گذشت سالها از زمان زایمان می شود. به همین علت باید به کنترل وزن خانم باردار و جلوگیري از اضافه وزن او تاکید شود. با این حال تجـویز رژیم لاغـري براي مـادران چـاق در دوران بارداري توصیه نمی شود.
اسلاید 19 :
درمان
گرفتن شرح حال کامل و اطلاع از وضعیت تغذیه خانم باردار در اولین ملاقات دوران بـارداري ضروري می باشد.با توجه به علت سوء تغذیه و با هدف بهبود وضـعیت تغذیـه و تـامین مـواد مغـذي وکالري لازم براي خانم باردار لازم است مداخله مناسب صورت گیرد. همه خانم هاي باردار مشکوك بـه سوء تغذیه به مراقبت هاي ویژه نیاز دارند.
اسلاید 20 :
:(Gestational Diabetes Mellitus) دیابت بارداري
براي خانم هایی که دیابت بارداري در آنها تشخیص داده شده است بایـد عـلاوه بـر تاکیـد بـرتامین همه مواد مغذي مورد نیاز؛
از هیپرگلیسمی وکتوز پیشگیري شود(با کنترل شدید قند خون و انسولین درمانی).
از وزن گیري مناسب آن ها اطمینان حاصل شود.
به خانم هاي باردار مبتلا به دیابت توصیه کنید:
حتما" غذا را در حجم کم و به دفعات بیشتر (5 وعده در روز) میل کنند.
- در هیچ وعده اي بیش از حد غذا نخورند.
- در برنامه غذایی خود از همه گروه هاي غذایی به شکل متنوع و متعادل استفاده کنند.

