بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
معرفی تفسیر شریف« العیاشی »
اسلاید 2 :
شناخت مؤلف :
ابو النضر محمد بن مسعود بن عیاش سمرقندی، معروف به عیاشی (قرن سوم ، دوران غیبت صغری).
ایشان از اساتید جناب کشی می باشند.
آثار مکتب کش و سمرقند به وسیله ی پسر مرحوم عیاشی به بغداد منتقل شد .
اسلاید 3 :
درباره کتاب
این تفسیر در اصل دو جلد بوده که دانشمندان و علمای تفسیر از او روایت می کرده اند; اما متأسفانه در طی قرون و اعصار قسمت دوم این تفسیر مفقود می شود و لذا کتاب موجود، که در دو مجلد منتشر شده، فقط تا آخر سوره کهف است. از طرف دیگر نسخه موجود بدون اسناد راویان می باشد . عیاشی نخست مقدمه ای می آورد سپس وارد تفسیر قرآن می شود .
حاکم حسکانی در شواهد التنزیل ، ابن شهر آشوب در المناقب ، طبرسی در مجمع البیان و بسیاری دیگر از علماء از این تفسیر بهره برده اند . علامه طباطبایی، صاحب تفسیر المیزان، مقدمه ای بر این کتاب نگاشته و اهمیت و جایگاه این تفسیر را بیان کرده است. ایشان می نویسند:
« فهو لعمری أحسن کتاب ألف قدیما فی بابه و أوثق ما ورثناه من قدماء مشایخنا من کتب التفسیر بالمأثور. »
در تفسیر عیّاشی، همچون دیگر آثار امامیه این دوره، جنبه روایی غالب است؛ با این حال، به دلیل توجه مؤلف به آیات الاحکام ، ویژگی این تفسیر فقهی بودن آن است . البته علاوه بر مطالب تفسیری و فقهی به مسائل کلامی نیز پرداخته شده است . این کتاب 2693 روایت دارد که عموما روایات صحیحی هستند .
روش عیاشی چنین است که در ذیل هر سوره، فضیلت و اجر و ثواب قرائت آن را بیان کرده و سپس به ترتیب آیات و روایاتی که به مناسبت آیه ای رسیده، نقل کرده است.
اسلاید 4 :
محتوی مقدمه تفسیر عَیّاشی
عیّاشی نخست در مقدمهای کوتاه به ذکر احادیثی در فضیلت قرآن کریم ، ترک روایت احادیث مخالف با قرآن، مطالبِ مذکور در قرآن ، مطالب علوم قرآنی ، لزوم مراجعه به ائمه اطهار علیهمالسلام برای فهم و تفسیر قرآن، در مورد تفسیر به رأی و مکروه بودن جدال در قرآن پرداخته است. در قسمتی از مقدمه آیاتی را تفسیر کرده که در آنها روایاتی از ائمه علیهمالسلام در باره اعتقادات و آموزه های شیعی ــ بویژه در فضائل اهل بیت علیهمالسلام و منقصت دشمنان ایشان ــ رسیده است. بیشتر این روایات از امام باقر و امام صادق علیهماالسلام نقل شده است.
اسلاید 5 :
نمونه هایی از روایات به کار رفته در مقدمه
1. فضیلت قرآن :
حدیث 8 : قال رسول الله (ص) : القرآن هدی من الضلاله وتبیان من العمی و استقاله من العثره و نور من الظلمه و ضیاء من الاحزان و عصمه من الهلکه ورشد من الغوایه و بیان من الفتن و بلاغ من الدنیا الی الآخره و فیه کمال دینکم فهذه صفه رسول الله للقرآن و ما عدل أحد عن القرآن إلا الی النار .
2. ترک روایت مخالف قرآن :
حدیث1 : عن هشام بن الحکم عن ابی عبد الله علیه السلام قال : قال رسول الله صلی الله علیه و آله فی خطبه بمنا او بمکه : یا أیهاالناس ما جاءکم عنی یوافق القرآن فأنا قلته و ما جاءکم عنی لا یوافق القرآن فلم أقله .
3. محتوای قرآن :
حدیث4 : عن عبدالله بن بکیر عن ابی عبدالله علیه السلام قال : نزل القرآن بإیاک أعنی و اسمعی یا جاره .
4. تفسیر به رأی :
حدیث2 : عن هشام بن سالم عن ابی عبدالله علیه السلام قال : من فسر القرآن برأیه فأصاب لم یوجر و ان اخطأ کان اثمه علیه .
اسلاید 6 :
ذکر احادیث فضیلت در ابتداء تفسیر هر سوره
نمونه : تفسیر عیاشی ج1 ص34
حدیث 9 : عن اسماعیل بن ابان یرفعه الی النبی صلی الله علیه و آله قال : قال رسول الله صلی الله علیه و آله لجابر بن عبد الله : یا جابر ألا أعلمک أفضل سوره أنزلها الله فی کتابه ؟ قال : فقال جابر : بلی بابی انت و امی یا رسول الله علمنیها ، قال : فعلمه الحمد لله ام الکتاب ، قال : ثم قال له : یا جابر ألا اخبرک عنها ؟ قال : بلی بابی انت و امی فأخبرنی ، قال : هی شفاء من کل داء الا السأم یعنی الموت .
اسلاید 7 :
بیان تأویل آیات
نمونه : تفسیر عیاشی ج1 ص36
حدیث 19 : عن عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السلام فی تفسیر « بسم الله الرحمن الرحیم » فقال : الباء بهاء الله ، و السین سناءالله و المیم مجد الله .
اسلاید 8 :
بیان مصداق أتم
نمونه 1 : تفسیر عیاشی ج1 ص 38
حدیث 25 : عن داود بن فرقد عن أبی عبدالله علیه السلام قال : « اهدنا الصراط المستقیم » یعنی أمیر المؤمنین صلوات الله علیه .
نمونه 2 : تفسیر عیاشی ج1 ص38
حدیث 27 : عن معاویه بن وهب قال : سألت اباعبدالله علیه السلام عن قول الله « غیر المغضوب علیهم و لا الضالین » ؟ قال : هم الیهود و النصاری .
اسلاید 9 :
توضیح و تفسیر آیه
نمونه 1 : تفسیر عیاشی ج1 ص53
حدیث 20 : عن سلام بن المستنیر عن أبی جعفر علیه السلام فی قوله : « ولا تقربا هذه الشجره » یعنی لا تأکلا منها .
نمونه 2 : تفسیر عیاشی ج1 ص 60
حدیث 32 : عن اسحق بن عمار قال : سألت أباعبدالله علیه السلام عن قول الله : « و أقیموا الصلاه و آتوا الزکاه » قال : هی الفطره التی افترض الله علی المؤمنین .
اسلاید 10 :
بیان بطن آیات
نمونه : تفسیر عیاشی ج1 ص67
حدیث68 : عن جابر عن أبی جعفر علیه السلام قال : أما قوله « أفکلما جاءکم رسول بما بما لا تهوی انفسکم » الآیه ، قال ابو جعفر : ذلک مثل موسی و الرسل من بعده و عیسی صلوات الله علیه ضرب لامه محمد صلی الله علیه وآله مثلا فقال الله لهم « فإن جاءکم محمد بما لا تهوی أنفسکم استکبرتم بموالاه علی ففریقا من آل محمد کذبتم و فریقا تقتلون » فذلک تفسیرها فی الباطن .
اسلاید 11 :
بیان شأن نزول آیات
نمونه : تفسیر عیاشی ج1 ص 223
حدیث 148 : عن حنان بن سدیر عن أبیه عن أبی جعفر علیه السلام قال : کان الناس أهل رده بعد النبی صلی الله علیه وآله ألا ثلاثه ، فقلت : و من الثلاثه ؟ قال : المقداد و أبوذر و سلمان فارسی ثم عرف أناس بعد یسیر فقال : هؤلاء الذین دارت علیهم الرحا و أبوا أن یبایعوا حتی جاؤوا بأمیرالمؤمنین مکرها فبایع و ذلک قول الله « و ما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل أفإن مات أو قتل انقلبتم علی اعقابکم و من ینقلب علی عقبیه فلن یضر الله شیئا و سیجزی الله الشاکرین »
اسلاید 12 :
بیان جزئیات آیات الحکام
1. نمونه 1 : تفسیر عیاشی ج1 ص252
حدیث 52 : عن أبی العباس قال : سمعت أباعبدالله علیه السلام یقول : لایحجب عن الثلث الأخ و الاخت حتی یکونا أخوین او اخ او اختین فان الله یقول « فان کان له اخوه فلامه السدس »
2. نمونه 2 : عن الفضل بن عبد الملک قال : سألت أباعبدالله علیه السلام عن ام و اختین قال :[ للام ] الثلث لان الله یقول « فان کان له اخوه » و لم یقل فان کان له اخوات .
