بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
عوامل مؤثر بر تشکیل خاک و تغییرات آن
یادآوری:
در جلسات قبل، مقدمه ای بر مفاهیم کشاورزی دقیق و اهداف اصلی آن ارایه شد. همچنین لزوم شناخت خاک و الگوی تغییرات این محیط به عنوان بستر اصلی اعمال کردن نهاده های کشاورزی مختلف تبیین گردید.
سوال : چرا با وجود توسعه کشتهای بدون خاک در دهههای اخیر، همچنان خاک بستر اصلی کشت محصولات کشاورزی است؟
در ادامه، چنین بیان شد که شناخت الگوی تغییرات خاک برای مدیریت هدفمند آن مستلزم اطلاع از عوامل مؤثر بر بروز این تغییرات است. در نتیجه، در ادامه مباحث به فاکتورهای محیطی و یا انسانی مؤثر بر کنترل تغییرات ویژگیهای خاک در مکانهای مختلف پرداخته میشود.
اسلاید 3 :
شکل 1 – نمای کلی متغیرهای ورودی به محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی در یک پروژه معمول کشاورزی دقیق
اسلاید 4 :
عوامل خاکسازی
1- ماده مادری:
ماده مادری حد فاصل بین خاک و سنگ بستر است و در نتیجه هوادیدگی جزیی سنگ بستر پوشش دهنده سطح زمین ایجاد میشود. نسبت به سنگ بستر نرمتر و غیر پیوسته تر است.
ماده مادری در حقیقت والد خاک است و مشخص است که ویژگیهای آن در نهایت تعیین کننده ویژگیهای خاک هستند.
اسلاید 5 :
جنس مواد مادری، بافت آنها (ریزی و درشتی قطعات تشکیل دهنده) و میزان تراکم و تخلخل آنها و نیز وجود انواع ناخالصی در آنها تعیین کننده سرعت تشکیل خاک و ویژگیهای خاک حاصل است. برای نمونه وقتی مواد مادری خاکی عمدتا شامل کانی کلسیت (کربنات کلسیم: CaCO3) باشد، خاک تشکیل شده روی آن نیز حاوی مقدار زیادی کربنات کلسیم (آهک) است.
همچنین وقتی ماده مادری کاملا خالص باشد و از یک کانی مشخص با ترکیب عنصری (شیمیایی) منظم تشکیل شده باشد معمولا مقاومت بالایی در برابر هوادیدگی داشته و سرعت تشکیل خاک کم است ولی وقتی چند عنصر یا ترکیب دیگر به صورت ناخالص در آن وجود داشته باشند، کانی ها و مواد مادری با سرعت و سهولت بیشتری هوادیده میشوند.
اسلاید 6 :
نکته آنکه در مراحل ابتدایی تشکیل خاک اثر مواد مادری بر ویژگیهای خاک شدیدتر است ولی در ادامه و با شدت یافتن اثر دیگر عوامل خاکسازی، اثر این عامل کمرنگ تر میشود.
مثلا وقتی دو خاک از نظر مواد مادری یکسان باشند ولی در اقلیم های متفاوتی قرار بگیرند در سال ها و دهه های نخست شروع تشکیل خاک، علیرغم تفاوت اقلیم، ویژگیهای این دو خاک تا حد زیادی مشابه است ولی به مرور زمان و پس از گذشت چند دهه و یا چند سده، دو خاک تا حد زیادی متفاوت از همدیگر خواهند بود.
اسلاید 7 :
خاک جوان (سمت چپ تصویر) شباهت خیلی زیادی به سنگ بستر و ماده مادری خود دارد در حالی که خاک متکامل (سمت راست) کاملا از سنگ بستر متمایز است.
اسلاید 8 :
فعالیت کلاسی: نقشه زمینشناسی منطقه محل سکونت خود را از طریق اینترنت دانلود کرده و پس از مطالعه مختصر آن، با ذکر نام خود آن را برای بنده ایمیل کنید.
Email: yaser.safari@shahroodut.ac.ir
نکته دیگر اینکه نقشههای زمینشناسی اصلیترین راهکار برای مطالعه ساختار مواد مادری و سنگ بستر یک منطقه خاص هستند.
