پاورپوینت دیدگاه تجربه­ گرایی (اثبات­گرایی و ابطال­گرایی) درباره علوم طبیعی و روش آن

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

عنوان درس: آشنایی با روش شناسی علوم انسانی و تحول قرآن بنیان آن

اسلاید 2 :

جلسه ششم: دیدگاه تجربه­گرایی (اثبات­گرایی و ابطال­گرایی) درباره علوم طبیعی و روش آن

اسلاید 3 :

تجربه گرائی: استقراء گرایی: علم، معرفتی ماخوذ از یافته های تجربی
معرفت علمی معرفتی است اثبات شده. نظریه علمی به شیوه دقیق از یافته های تجربی که به واسطه مشاهده و و آزمایش به دست آمده اند اخذ می شوند. علم عینی است و عقاید شخصی هیچ نقشی در آن ندارند. تجربه منبع معرفت است.
طبق استقراءگرایی سطحی، علم با مشاهدات آغاز می شود.

اسلاید 4 :

گزاره ها دو نوع هستند:
1. گزاره های شخصیه که در زمان و مکان خاصی واقع می شوند.
2. گزاره های کلی که مدعی بیان خواص یا رفتار بعضی از چهر ه های جهان هستند.
حال سوال این است؛ چگونه می توان از گزاره شخصیه به گزاره کلی رسید؟
تعمیم سه شرط دارد:

اسلاید 5 :

. تعداد گزاره های مشاهداتی که اساس تعمیم را تشکیل می دهند باید زیاد باشند.
2. مشاهدات باید تحت شرایط متنوع تکرار شوند.
3. هیچیک از گزاره های مشاهدتی نباید با قانون جهانشمول ماخوذ خود معارضه کند.

خلاصه روایت استقراگرایان به شکل مذکور می باشد
استقراء قوانین و نظریه قیاس پیش بینی و تبیین.

اسلاید 6 :

قیاس حرکت از کل به جز است که به کار تبیین و پیش بینی می آید. قیاس به اخذ گزاره هایی از گزاره های معلوم دیگر مربوط می شود.
دلایل جاذبه استقراءگرایی این است که تبیینی منظم از بعضی پندارهای رایج مربوط به ماهیت علم ارایه می دهد و آن قدرت تبیین و پیش بینی، عینیت و اطمینان بخشی برتر آن نسبت به اشکال دیگر معرفت است.

اسلاید 7 :

سوالی که از استقراءگرایی می شود این است که چگونه می توان اصل استقراء را توجیه کرد؟ چرا برهان استقراءی قابل اتکا یا درست است؟ استقراءگرایان در پاسخ دو رویکرد تکیه برمنطق و تکیه بر تجربه اختیار می کنند. برای رفع انتقادات از استقراءگرایی می توان چنین گفت که معرفت علمی معرفت اثبات شده نیست بلکه معرفتی است که احتمالا درست است. شکل احتمالی استقراء نیز مشکل زاست زیرا تقسیم تعدادی مشاهده بر بی نهایت مشاهده برابر صفر است. راه دیگر نسبت ندادن احتمال به قوانین و نظریه های علمی و توجه به احتمال صدق هر یک از پیش بینی ها است

اسلاید 8 :

پاسخ های ممکن به مساله استقراء شامل
1. پذیرش ابتنای علم بر استقراء و برهان هیوم که استقراء نمی تواند به منطق و تجربه تصدیق شود.
2. سست کردن این دیدگاه استقراءگرایان که تمام معارف غیر منطقی باید از تجربه اخذ شوند.
3. انکار ابتنای علم بر استقراء.
مسبوقیت مشاهده بر نظریه

اسلاید 9 :

در منظر استقراءگرایان سطحی دو فرض مهم درباره مشاهده وجود دارد:
1.علم با مشاهده آغاز می شود.
2. مشاهده اساس مطمئنی برای اخذ معرفت فراهم می آورد.
نقد استقراء گرایی:
1- استقراءگرایان ادعا می کنند مشاهده گران یک چیز می بینند.در حالی که تجارب بصری توسط تصاویر منقش بر شبکیه تعیین نمی شوند، یعنی مشاهده گران هنگام مشاهده شیء تجربه ای کسب می کنند که صرفا توسط اطلاعاتی که به شکل نور به داخل چشم می رود تعیین نمی شود آنچه یک فرد می-بیند به تجارب گذشته وی، معرفت وی و انتظارات گذشته وی بستگی دارد و مشاهده گر ارتباط ادراکی مستقیم با آن تصاویر ندارد. این نقدی بر استقراءگرایی است.

اسلاید 10 :

- گزاره های مشاهداتی متضمن نظریه هستند. مثال: مواظب باش! باد بر کالسکه بچه که روی لبه پرتگاه است می وزد. بنابراین گزاره های مشاهداتی همواره در زبان نوعی نظریه بیان می شوند. این نیز نقدی دیگر بر استقراءگرایان است. آزمایش و مشاهده توسط نظریه هدایت می شوند و مشاهدات برای بهتر فهمیدن نظریه صورت می گیرند. پس دو دلیل خطا رفتن استقراگرایان اول این است که علم با گزاره های مشاهداتی آغاز نمی شود زیرا نوعی نظریه مقدم بر تمام گزاره های مشاهداتی است ، دوم اینکه گزاره های مشاهداتی از آن رو خطاپذیرندکه بنیاد استواری در اختیار نمی نهند که بتوان معرفت علمی را بر آنها بنا نهاد.

اسلاید 11 :

ابطال گرایی
ابطال گرایان بسهولت می پذیرند که مشاهده توسط نظریه هدایت شده و آن را پیش فرض می کند. علم با آزمون و خطا یعنی با حدسها و ابطال ها پیشرفت می کنند. برای تایید ابطال گرایی می تواند از علوم دقیق استفاده کرد. علم از منظر ابطال گرایان به مثابه مجموعه ای از فرضیه هاست که موقتا برای تبیین چهره ای از جهان پیشنهاد شده اند. ابطال پذیری معیاری برای علمی بودن نظریه هاست. اگر نظریه ای قابل ابطال نباشد یعنی در مورد جهان دعوی و سخن مشخصی دارد. نظریه ای مطلوب است که متضمن اطلاعات گسترده بوده و بسیار ابطال پذیر باشد و هرگاه به بوته آزمایش برده شود ابطال نشود.

اسلاید 12 :

نظریه سیاستمداران و فال بینان خود را از موضع آزمون می رهانند.هر اندازه نظریه ای دقیق تر و واضح باشد ابطال پذیرتر می شود. علم با مسایل آغاز می شود.
یعنی مساله ای که مورد نقادی قرار می گیرد و تحت آزمونهای سخت ابطال شود ، مساله جدیدی که کاملا با مساله اولیه متفاوت است ظاهر می شود و همینطور ادامه می یابد و این فرایند بی پایان ادامه دارد که می توان خوش بینانه گفت نظریه ای که قادر به تحمل آزمونهایی شده که نظریه های سابق را انکار کرده است نسبت به نظریه های پیشین برتری دارد.

اسلاید 13 :

ابطال گرایی پیشرفته، پیش بینی های بدیع و رشد علم
ابطال پذیری تصویری پویا ازعلم ارایه می دهد. مقارن پیشرفت علم نظریه هایش باید ابطال پذیرتر شوند. گاهی فرضیات قدرت لازم را ندارند طوری که تعدیل شده و چیزی به آن اضافه می شود. فرضیه تعدیل شده از فرضیه اصلی کمتر ابطال پذیر است. مثال نان فرانسوی.

اسلاید 14 :

تایید در تبیین ابطال گرایان از علم
دو نوع نظریه وجود دارند:
1-نظریه هایی که شکل حدس های متهورانه را دارند
2- نظریه هایی که حدس هایی احتیاط -آمیزند.
تایید حدس هاس متهورانه سهم بسزایی در معرفت علمی دارند اما تایید حدس های احتیاط آمیز خدمت کمی به علم می کند. همان گونه که حدسها با عطف به معرفت پیشین خود تهورآمیز به نظر می رسند، پیش بینی ها نیز در صورتی بدیع هستند که در معرفت پیشین یافت نشود.

اسلاید 15 :

مقایسه تایید از نظر استقراءگرایان و ابطال گرایان نشان می دهد که تایید در استقراءگرایی به وسیله رابطه منطقی بین گزاره های مشاهداتی تایید شده و نظریه مورد تایید تعیین می شود. تایید در تبیین ابطال گرایی بستگی زیادی به زمینه تاریخی آن دارد. تایید زمانی ارزش دارد که از آزمودن یک پیش بینی بدیع نتیجه شده باشد، یعنی تائیدها هنگامی مهم خواهند بود که با توجه به معرفت پیشین آن زمان نا محتمل به نظر آمده باشند.