بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
فصل هفتم فعالسازی تفکر
از طریق عطف و فصل
اسلاید 3 :
عطف به معنای پیوند دادن و اتصال دو یا چند کلمه، جمله یا کلام با هم و وسیلهای برای بلیغ سخن گفتن است. فصل نیز وقتی اتفاق میافتد که سخن گفتن به کلامهای متنوع جدا از هم، و در عین حال مرتبط به هم نیاز داشته باشد.
استفاده از عطف و فصل در گفتو گو با کودک و آموزش این امر به او به فعالسازی تفکر در وی منجر میشود؛ زیرا سیر در کلامهای مختلف و انتقال از یک کلام به کلام دیگر را باعث شده و این سیر نیز توان بهرهمندی از پیوستگی مطالب و حقایق را در او ایجاد میکند. ضمن اینکه میل کودک دراستفاده از کلام دیگران را هم افزایش میدهد.
یکی از مهمترین عواملی که میتواند قدرت عطف و تفصیل کودک را فعال کند، توجه به مناسبتهای زمانی و مکانی و نسبت آن با کارهایی است که والدین و کودک میتوانند در آن زمان و مکان انجام دهند.
اسلاید 4 :
1. پیوستگی امور در زندگی
با کمی تأمل در امور زندگی به راحتی میتوان مشاهده کرد که این امور در زنجیرهای پیوسته با هم شکل میگیرند. امور امروز ادامه امور دیروز و امور دیروز در ادامه امور روزهای قبل است و نیز امور امروز زمینهساز امور فردا و فرداهای بعد خواهد بود.
همچنین ارتباط انسان با دیگران، به صورت تصادفی شکل نمی گیرد؛ بلکه کاملا قانونمند است. هر چند انسان از ارتباط قانونمندی که بین امور وجود دارد بیاطلاع باشد.
ضمن اینکه ارتباط انسان با دیگران، هر چند به ظاهر اتفاقی نیز باشد، در طی فرایندهایی مرتبط با هم صورت میگیرد.
بیشتر
اسلاید 5 :
2. تمایز امور از هم در زندگی
در عین پیوستگی امور و هماهنگی آنها با هم، زندگی انسان دارای نقاط متمایزی است که هر قطعهای از زندگی را از قطعه دیگر جدا میکند. بهگونهای که گاهی یک سفر یا یک حادثه میتواند سرفصل جدیدی از زندگی را برای فرد به وجود آورد.
پدید آمدن نقاط تمایز یا نقاط عطف در زندگی، سبب ایجاد وضعیتهای جدید میشود. این وضعیتها مسیر زندگی انسان را مشخص کرده و او را به رشدیافتگی یا غیر آن میکشانند.
وجود تمایزها در زندگی سبب گسستگی در زندگی نمیشود؛ بلکه همان پیوستگی در متن زندگی را به شیوه دیگر و با وضعیتی جدید پیش میبرد.
مثال
اسلاید 6 :
3. کلام انعکاسدهنده پیوستگی و تمایز
کلام در زندگی انسان، انعکاس دهنده وضعیت او، بیانکننده نیازها و مقاصد او و انتقالدهنده علم و تجربه اوست.
بر این اساس، همانطور که متن زندگی انسان از پیوستگی و تمایز برخوردار است، هر کلامی که از انسان صادر میشود نیز در ارتباط با سایر کلامهای صادر شده از او، در راستای آنها و متأثر از وضعیتهای تمایز او میباشد.
به همین دلیل، طبع هر کلامی به پیوستگی است یعنی هر چند به خودی خود قابل فهم است؛ ولی بخشی از متن زندگی فرد و در دنباله کلامهای دیگری بوده که از وی صادر شده است. ضمن اینکه در صورت برخورداری فرد از تمایزیافتگی، از آن نیز متأثر شده است.
اسلاید 7 :
به عنوان مثال، اگر پدری به مادری، سخنی را درباره کودک خود میگوید و قصد دارد منظوری را راجع به کودک به مادر برساند، قبل از آن نیز سخنانی در اینباره گفته است و این کلام دنباله دارد. همانطور که بر اساس همین سخنی که الان به مادر میگوید، فردا نیز مطلب دیگری میگوید. حال اگر پدر و مادر در وضعیتی متمایز مانند سفر قرار گیرند، مثلا پدر به مأموریتی برود و بخواهد در رابطه با فرزند به مادر سفارشی بکند، این سخن او متأثر از وضعیت جدایی و سفر قرار گرفته و حال و هوای آن وضعیت را به خود میگیرد.
اسلاید 8 :
انسانها با اینکه کلامهایشان پیوسته است؛ ولی چون آنها را به صورت قطعه قطعه بیان میکنند، با اینکه حالت پیوستگی آن را میفهمند؛ ولی به آن توجه کافی نکرده و به همین دلیل به تکرار سخنان یا تأکید و یا بیان سخنان با حالتهای دیگر مجبور میشوند.
بر همین اساس است که انواع تأکید بر سخنان یا دوبارهگوییها، نوعاً برای دیگران ملالآور است؛ ولی به دلیل احساس عدم توجه به پیوستگیهای کلام و نیز عدم مشاهده تمایزها از آن گریزی نیست.
اسلاید 9 :
4. پیوستگی و تمایز کلام عامل گسترش علم
اگر انسان قدرت فهم پیوستگی و تمایزها را نمیداشت، نمیتوانست علمی را گسترش دهد؛ زیرا علم به اشیاء، اشخاص و وضعیتها در صورتی قابل استفاده در زندگی است که دارای حد نصابی مشخص باشد و این حد نصاب نوعاً در یک زمان به دست نمیآید.
آشنایی با اعضای فامیل، آشنایی با یک شهر، آشنایی با یک کار، آشنایی با یک ابزار و .همه در بازهای از زمان به دست میآید و هر تجربهای بر تجربه قبل افزوده میشود . اگر این افزوده شدن نبود و انسان قدرت حفظ این تجارب را نداشت، امکان دستیابی به بسیاری از علوم و نیز شناختها برای او امکانپذیر نبود.
اسلاید 10 :
5. ضرورت فهم پیوستگی و تمایز در کلام
کلام عامل ارتباط انسانها با هم و انتقال تجارب به یکدیگر است. در صورتی که پیوستگی کلامی فهم شود، قدرت استفاده از آن کلام به شدت افزایش مییابد و در صورتی که هر کلام، به صورت مستقل و بدون عقبه و دنباله دیده شود، استفاده از آن اندک میگردد.
پیوستگی یک کلام به معنای پیشینه آن کلام در بستر مکانی و زمانی متکلم و مخاطب است که یادآور کلامهای قبلی مرتبط و حتی نامرتبط با آن کلام میشود.
اسلاید 11 :
در صورت فهم پیوستگی کلام میتوان به منافع زیر دست پیدا کرد:
امکان و حتی ضرورت اختصار در کلام به وجود آمده و از طولانی شدن کلامها به طور طبیعی جلوگیری میشود و میتوان در حداقل زمان، بیشترین بهرهبرداری را در انتقال کلام صورت داد.
امکان آموختن مسائل پیچیده و سخت آسان میشود و این فرآیند به مرور زمان به صورت پیوسته اتفاق میافتد.
امکان فهم بسیاری از حقایق فراهم میشود؛ زیرا این حقایق باید در مصادیق متعددی مشاهده شود و این امر به پیوستگی در مشاهده نیازمند است.
اسلاید 12 :
در ضرورت فهم تمایز کلام نیز میتوان به منافع زیر اشاره کرد:
تمایز در کلام نشاندهنده نقاط عطف و تغییر یک شخص، کار و وضعیت است و این نقاط محلهایی برای شناخت قبل و بعد آن شخص، کار و وضعیت میباشند. در این صورت از این نقاط تمایز، مراحل قبل و بعد، از هم تفکیک میشوند.
بیان مرحلهبندی و مرتبهبندی کردن یک کار که به کشف گامهای دستیابی به مقصد مربوط به آن منجر میشود، از طریق تمایز در کلام ایجاد میگردد.
استفاده از تمایز در کلام توسط متکلم سبب ارتباطدهی بین فضاها و بسترهای مختلف برای مخاطب میشود.
اسلاید 13 :
6. فهم پیوستگی و تمایز کلام توسط والدین
والدین اولین کسانی هستند که با کودک خود لب به سخن میگشایند و او را از اسرار عالم با خبر میکنند. سخن گفتن والدین در ابتدای امر، به دلیل نیاز خود آنهاست نه فرزند؛ زیرا طفل در نوزادی به ظاهر قدرت فهم کلام را ندارد و بر پایه همین نیاز و تکلمی که والدین با نوزاد خود دارند، نوزاد با دنیا و وضعیت آن آشنا میشود.
بر پایه آشنایی کودک با دنیا، وی کم کم با والدین و برخی اصطلاحات آنها آشنا میشود. این اصطلاحات ممکن است مربوط به گزارههای رفتارهای روزمره مانند غذا خوردن یا خوابیدن و امثال آن و یا مربوط به گفتوگوهای راجع به زندگی باشد. در هر صورت، به تدریج بر دامنه آشنایی کودک با دیگران و نیز سایر کارها افزوده میشود. این آشنایی و شناخت هر چه هست، بر پایه اطلاعات اولیه و قبلی استوار بوده و نمیتواند از آن جدا باشد.
اسلاید 14 :
توجه والدین به پیوستگی کلام خود میتواند فرآیند آموزش را در کودک تسریع کرده و با جهتگیری بهتری آن را استمرار دهد. متقابلا عدم توجه والدین به پیوستگی کلام خود ممکن است فرآیند آموزش را در کودک کند یا حتی متوقف کند.
توجه به پیوستگی کلام در ارتباط با کودک به معنای مجموعه مطالبی است که والدین پس از تولد کودک از طریق کلام و حتی رفتار به وی انتقال میدهند. اظهار دوست داشتن به او، اظهار حمایت از او، اظهار تأمین شرایط زندگی برای او و.همگی دارای پیوستگی است.
مراقبت از فرزند در فضاها و محیطهای گوناگون، قرار دادن او در محیطهای متفاوت و متمایز، انجام کارهای نو برای کودک و .همگی دارای نوعی تمایز است.
اسلاید 15 :
کودک، به طور طبیعی، با پیوستگی و تمایز مواجه میشود؛ ولی این پیوستگی و تمایز میتواند مدیریتشده و جهتدار یا از سر روزمرگی و بدون برنامهریزی باشد.
برنامهریزی در پیوستگی کلام به معنای به یاد داشتن آنچه در برابر کودک از قول و رفتار انجام شده و رفع نواقص آن و نیز تکمیل ظرفیتهایی سازنده است.
برنامهریزی در تمایز کلام هم به معنای بهرهمندی درست از شرایط جدید به وجود آمده و نیز به وجود آوردن شرایط جدید سازنده متناسب با نیازهای کودک است.
طبیعی است زندگی والدین و کودک در یک بستر و فضا قرار داشته و سرنوشت آنها به هم گره خورده است. تعالی و تکامل والدین به منزله تعالی و تکامل کودک و بالعکس میباشد.
اسلاید 16 :
.به همین دلیل در قرآن کریم میفرماید:
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَيْها مَلائِكَهٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ سوره مبارکه تحریم، آیه 6
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، خود و كسان خود را از آتشى كه هيزم آن مردم و سنگهاست نگه داريد؛ بر آن (آتش) فرشتگانى (در گفتار و اخلاق و تعذيب) خشن و (در هيكل و اراده) قوى، موكّلند كه خدا را در آنچه به آنها امر مىكند، نافرمانى نمىكنند و آنچه را دستور داده مىشوند، انجام مىدهند.
اسلاید 17 :
7. آموزش پیوستگی و تمایز کلام به کودک
والدین لازم است پیوستگی در کلام و نیز تمایز داشتن آن را به کودک خود بیاموزند.
این آموزش در وهله اول به وسیله رفتار و گفتار سازنده در محیط خانه اتفاق میافتد. در مرحله بعد لازم است حین گفتوگو با کودک، او را به چنین امری توصیه و حتی وادار کنند؛ چرا که بیتفاوتی والدین به این موضوع به خاموش شدن گوهر تفکر یا تضعیف آن در کودک منجر میشود.
تکرار کلامهای قبل برای بازسازی جدید آنها و همچنین تکمیل معانی و مطالب مهم آنها از جمله وظایف والدین در این خصوص است. یادآوری کلامها برای تثبیت آنها و نه به عنوان سرزنش و امثال آن، میتواند زمینه بهرهمندی از آنها را برای کلامهای بعد فراهم کند که این استفاده ممکن است توسط والدین یا کودک انجام شود.
اسلاید 18 :
همچنین کمک به کودک در کشف روابط در وقایع، رخدادها و پدیدهها که به فعال شدن سمع و بصر او منجر میشود و از آن مهمتر، دلالت دادن آنها به حقایقی ثابت با ربوبیتی واحد، از وظایف جدی والدین است که میبایست در این کار هم پیوستگی داشته باشند و هم در محیطهای متنوع و متمایز به آن مبادرت نمایند.
گفتوگو با کودک و پرسش از او در بیان توصیف چیزهایی که میبیند یا میشنود و نیز کمک به او در بیان جملات بلند معنادار مرتبط از وظایف مهم والدین است که اگر در این زمینه کوتاهی کنند بخشی از توان درونی کودک از بین رفته و ممکن است در سالهای بعد قابل جبران نباشد.
اسلاید 19 :
علاوه بر این، کمک به کودک در مقصد داشتن و بیان آن مقصد به درستی و وضوح نیز از دیگر وظایف اصلی والدین است.
پیشنهاداتی در زمینه تمایز
پیشنهاداتی در زمینه پیوستگی
