پاورپوینت اخلاق پژوهش

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

اخلاق پژوهش

اسلاید 2 :

بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 3 :

فهرست مطالب
مفهوم شناسی
منابع اخلاق پژوهش
اهمیت اخلاق پژوهش
فضایل اخلاقی در عرصة پژوهش
آفات و آسیبهای اخلاقی در عرصة پژوهش

اسلاید 4 :

مفهوم شناسی

اخلاق پژوهش شاخه ای از اخلاق حرفه ای است که به بررسی مسائل اخلاقی در حرفه پژوهش می پردازد.
(احمد فرامرز قراملکی، خاستگاه اخلاق پژوهش، مجله آیینه میراث، شماره 27 )

اخلاق پژوهش شامل طراحی، اجرا و تکمیل تحقیقات از جمله آزمایشها و بررسیهای انسانی، آزمایشهای حیوانی، جنبههای مختلفی از موارد سرقت آکادمیک یا ادبی، از جمله سوء عمل و رفتار علمی (مثل کلاهبرداری، جعل اطلاعات و دزدی ادبی)، خلاف کاری؛ نظم و قانون مربوط به پژوهش و غیره است.

اسلاید 5 :

معرفی منابع

اسلاید 6 :

کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه درباره پیشینه اخلاق پژوهش و دو فصل درباره ابعاد کلی و جنبههای اختصاصی اخلاق تحقیق است. در بخش مقدمه، اخلاق در مباحث منطق (خطابه، شعر، جدل، مغالطه) بررسی و نگاه اندیشمندان معاصر به این مقوله مطالعه شده است. در فصل نخست ابعاد اخلاقی تحقیق به شکل عام با نگاهی به اندیشههای شیخ اشراق در مباحثی چون اجتناب از تنبلی و سادهانگاری، نقش تواضع در پیشرفت محقق، تقویت تمرکز و توجه و. تشریح گردیده است. در فصل پایانی نیز وجوه اخلاقی خاص تحقیق در چارچوب مباحثی چون صورت بندی فرضیه، جایگاه مسئله توجیه و استدلال، انواع تحلیل، اقسام نقد، ساختار مقاله، شیوههای استناد و ارجاع و. توضیح داده شده است.

پژوهش در آینه اخلاق

اسلاید 7 :

امروزه که پژوهش به­صورت یک شغل و حرفه جدی عالم­گیر شده است و نه­تنها افراد بسیاری از قبل این حرفه امرار معاش میکنند، بلکه دولتها و بنگاههای بزرگ و کوچک اقتصادی و سیاسی و مراکز فرهنگی مدیریتی دوام خود را به ریسمان این حرفه گره زدهاند، و از سوی دیگر فضای مجازی امکانات بسیار نامحدودی برای سهولت انتشار و دسترسی به این پژوهشها و استفادههای فراوان از آنها را فراهم آورده است، در حوزه اخلاق پژوهش خود را در وضعیتی کاملاً متفاوت از دنیای قدیم مییابیم. اگر جسارت کافی داشته باشیم میتوانیم ادعا کنیم وضعیت اخیر هیچ سنخیتی با گذشته ندارد و دیگر نمیتوان به صرف چند دستور اخلاقی بیان شده در متون و آثار قدیم، دقتها و مراقبتها و قوانین و قواعدی را که لازمه وضعیت پیچیده کنونی است تعیین نمود و از آنها برای حراست مادی و معنوی از پژوهشهای جدید سود جست. باری در روزگاری به­سر میبریم که قواعد جدید خاص خود را میطلبد؛ قواعدی که برای اجرا باید به پشتوانههای قانونی و اجرایی متصل بوده و از ضمانتها و حمایتهای لازم بهرهمند باشد. این اثر که با یاری استادان مجرب و پژوهشگران صاحب­نظر در حوزه اخلاق فراهم آمده است، تلاش میکند خواننده را گام به گام با ابعاد و زوایای پیچیدهای که پژوهش در روزگار کنونی با آنها سروکار دارد آشنا سازد و لزوم وجود شکلگیری و تثبیت قواعد و رویههایی تحت­عنوان اخلاق پژوهش را گوشزد نماید.

جستارهایی در اخلاق پژوهش

اسلاید 8 :

موضوع این کتاب، تشریح مبانی و مسایل اخلاقی در تحقیق و پژوهشی است. کتاب حاضر، مجموعهای است از نُه مقاله پیرامون موضوع تبیین جنبههای اخلاقی در پژوهش و تحقیق. عناوین مقالههای مندرج در کتاب، عبارتاند از:
درآمدی بر اخلاق پژوهش در علوم انسانی و اسلامی/ سیدحسن اسلامی اردکانی؛
درآمدی بر اخلاق پژوهش در فضای مجازی/ علیرضا ثقهالاسلامی؛
اخلاق در پژوهشهای پزشکی/ شهرام احمدینسب؛
بیانیة ملی دربارة عملی اخلاقی در پژوهش انسانی/ زهرهسادات ناجی؛ پیمان سلامتی؛
مستندات نقلی اخلاق پژوهشی/ غلامحسین اصغرزاده؛
اخلاق پژوهش و نظریههای اخلاقی/ زهرا خزاعی؛
ابعاد اخلاقی پژوهش علمی/ امیر دیوانی؛
دنیای جدید اخلاق پژوهش/ حمید بخشنده آبکنار؛
و پیشنویس ضوابط بنیادی اخلاق پژوهش/ سیدحسن اسلامی.

اخلاق پژوهش
مبانی و مسایل

اسلاید 9 :

جایگاه اخلاق در پژوهش علمی

امروزه کسب آموزش در حوزه اخلاق پژوهشی برای پژوهشگران از ضروریات بوده و بسیاری از نهادهای پژوهشی مهم در جهان و سازمانهایی که به حمایت مالی از تحقیقات میپردازند، گذراندن دورههای آموزشی در این زمینه را برای پژوهشگران خود الزامی کردهاند. همین مسئله نیاز به وجود کتابهای مفید در باب اخلاق پژوهشی برای پژوهشگران و بهخصوص دانشجویان را افزایش داده است. کتاب حاضر نیز ازجمله کتابهای جامع و بهروز در این رابطه است که مسئولیت اخلاقی پژوهشگران در قبال جامعه علمی، مردم، نمونههای انسانی و حتی نمونههای حیوانی در تحقیق را به تفصیل مورد توجه قرار میدهد.

به هرحال، هر فصل از این کتاب موضوعی در باب اخلاق پژوهشی بوده و برای درک بهتر خواننده از تأثیر واقعیات بر تصمیمات اخلاقی، مثالها و مطالعات موردی مناسبی نیز در انتهای آنان آورده شده است. یکی از ویژگیهای برجسته کتاب این است که نویسندگان سعی دارند به سادهترین شکل، پیچیدهترین مسائل و مشکلات اخلاقی در حوزه پژوهش را مورد بررسی قرار دهند. ازسوی دیگر، هرچند تمرکز اصلی بر حوزه تحقیقات زیستپزشکی میباشد، ولی همانطور که عادِل شامو، یکی از نویسندگان این کتاب در پیشگفتار میگوید، فصلهای مربوط به موضوعاتی همچون «مالکیت معنوی»، «حق تألیف»، «داوری» و «تضاد منافع» برای اکثر رشتههای پژوهشمحور همچون علوم اجتماعی و رفتاری نیز قابل استفاده هستند.

در کل گستره، عمق و محتوای پُرمعنای این کتاب آنرا به یکی از کتابهای اصلی در حوزه اخلاق پژوهشی تبدیل کرده و ابزار لازم برای انجام تحقیقات درست و اخلاقی را در اختیار پژوهشگران قرار میدهد. با اینوجود، دیدگاههای اخلاقی و مستندات حقوقی مطرح در این کتاب عموماً مربوط به غرب و زمینه فکری و فرهنگی آنجا میباشد. از اینرو، جدای از اشتراکات نظری در باب اصول اخلاقی، اختلافات زیادی نیز میان فرهنگ کشور ما و غرب در این زمینه وجود دارد که در هنگام مطالعه و بررسی این کتاب و استفاده از آن در زمینه داخلی کشورمان باید دیدگاههای اخلاقی صاحبنظران مسلمان، قوانین ایران و احکام شرع اسلام را نیز در نظر داشت. عنوان اصلی کتاب نیز «رفتار پژوهشی مسئولانه» (Responsible Conduct Of Research) بوده است که با توجه به محتوای کتاب و مشورت با برخی صاحبنظران عنوان آنرا «جایگاه اخلاق در پژوهش علمی» آوردیم.

اسلاید 10 :

کتاب «اخلاق پژوهش» شامل هفت فصل است. در فصل نخست کلیّات اخلاق پژوهش شامل تعریف اخلاق، پژوهش اخلاق حرفهای، همچنین فرق اخلاق و حقوق آورده شده است.

فصل دوم مکاتب اخلاقی را به اختصار شرح داده و در فصل سوم اصول اخلاقی پژوهش تشریح شده است. فصل چهارم این کتاب به عواملی که باعث رشد اخلاقی فرد شده و روابط بین آنها با استفاده از فن دیماتل استخراج و بررسی شده است.

در فصل پنجم مصادیق بیاخلاقی پژوهش که توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتشر شده، بررسی و نقد میشود.

در فصل ششم وضعیت رعایت اخلاق پژوهش در کشور بررسی شده و در فصل هفتم نیز به بررسی شیوههای رتبهبندی مجلات در داخل و خارج از کشور پرداخته شده و راهکارهایی برای رعایت اخلاق پژوهش در این فصل ارائه شده است.

این کتاب میتواند برای تدریس دو واحد اخلاق پژوهش در دانشگاهها بخصوص برای دانشجویان کارشناسی ارشد تصویب شود. همچنین تمامی پژوهشگران برای آشنایی با اخلاق پژوهش از این کتاب استفاده کنند.

اخلاق پژوهش

اسلاید 11 :

بیان کلیاتی درباره «پژوهش» و بایستههای علمی و اخلاقی مربوط به آن است. در این نوشتار ابتدا به بحث درباره اهمیت و ضرورت پژوهش در یک جامعه پویا و لزوم دستیابی به استقلال فکری و علمی و در نوردیدن مرزهای دانش و گسترش آنها پرداخته شده سپس انگیزههای پژوهش و رعایت اخلاق و ادب در پژوهش مورد بحث و بررسی قرار گرفته و عینیتگرایی، شهامت، بلندهمتی، پرهیز از موازی کاری، اخلاص، ژرفاندیشی و آزاداندیشی از بایستههای اخلاقی پژوهش عنوان شده است. رعایت اولویتها در پژوهش، روشهای پژوهش و آسیبشناسی آن، نقش حوزههای علمیه در گسترش پژوهش و علوم انسانی دینپژوهی و چیستی آن، اهمیت و ضرورت دینپژوهی در دوران معاصر، روششناسی دینپژوهی، نواندیشی دینی و روششناسی آن و آسیبشناسی پژوهش در مسایل دینی از دیگر مباحث مهم مطرح شده در این نوشتار است.

اسلاید 12 :

اخلاق پژوهش

در این نوشتار ابتدا برخی از مهمترین فضائل و رذائل و آسیبهای اخلاقی در عرصه پژوهش و تحقیق علمی بیان شده، سپس نقش پارسایی و اخلاص و تقوا در پژوهش و تحقیق علمی از جهات مختلف تحلیل شده و نهایتا چند مسأله از مسائل مهم در اخلاق پژوهش با نگاه کاربردی بررسی میشود.

اسلاید 13 :

اخلاق در پژوهشهای خاص
اخلاق در پژوهشهای پزشکی
ترور اسمیت ؛ با مقدمه و زیرنظر باقر لاریجانی ؛ ترجمه محمد ضرغام

اسلاید 14 :

اهمیت اخلاق پژوهش

پژوهش در گستره های مختلف به ویژه در حوزه علوم انسانی، بیرون از جامعه و بی ارتباط از سرنوشت بشر انجام نمی شود و این امر صرفا معطوف به نقش پژوهشگر نیست بلکه فرایند پژوهش به طور کلی و اعم از پژوهشگر، روشها، ابزار، شرکت کنندگان در پژوهش و . با محیط پیچیده اجتماعی تعامل می یابد. تأثیر پژوهش در سرنوشت جامعه، ضرورت جهت گیری اخلاقی به آن را از جهات مختلفی توجیه می کند:

یک: فرایند پژوهش، در گام نخست گردآوری اطلاعات است و اطلاعات قدرت است. دستیابی به اطلاعات در واقع دستابی به قدرت است و برخورداری از قدرت مسؤولیت آور است.

دو: مطالعات سوی گیرانه، نقش مخرّب در جامعه دارد و منشاء انحراف، اغفال و فریب در جامعه می گردد.

سه: فرایند پژوهش در مواضع مختلفی با حقوق افراد تعارض می یابد. یکی از مهمترین مصادیق این تعارض در مطالعات تجربی انسانی رخ می دهد که پژوهشگر سعی می کند به اطلاعاتی از شرکت کنندگان در پژوهش دست یابد که حریم شخصی آنان است.

در فرایند پژوهش با مسائلی مواجه می شویم که پاسخ به آنها را باید از علم اخلاق فرا گرفت: آیا به لحاظ اخلاقی مجاز به تحقیق در هر امری هستیم؟ آیا هر گونه پژوهش مجاز است؟ آیا به هر روشی (به فرض اثر بخشی حرفه ای) می توان فرایند تحقیق را هدایت کرد؟ آیا آزمایش را در خصوص هر فردی می توان انجام داد؟ آیا توافق آگاهانه شرکت کنندگان در پژوهش لازم است.(احد فرامرز قراملکی، خاستگاه اخلاق پژوهش، مجله آیینه میراث، شماره 27 )

اسلاید 15 :

فضایل اخلاقی در عرصة پژوهش

انگیزه و نیت الهی
تکلیفگرایی
تواضع
حقیقتجویی
شجاعت
مجاهدت
فعالیت جمعی

اسلاید 16 :

انگيزه و نيت الهی

يکي از مهمترين اصول اخلاقي اسلامي نيّت است.
پژوهش گر بايد با
نيت الهي
پژوهش کند.
پژوهش هاي او بايد در
خدمت اهداف الهي
و خلق خدا، دين خدا و سعادت بشر باشد.

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنْقَرِيِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏ مَنْ‏ تَعَلَّمَ‏ الْعِلْمَ‏ وَ عَمِلَ بِهِ وَ عَلَّمَ لِلَّهِ دُعِيَ فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ عَظِيماکافی، ج۱ ، ص۳۵

اسلاید 17 :

نشانههای اخلاص در پژوهش

اسلاید 18 :

پرهیز از دنیاطلبی

عن النبی صلی الله علیه و آله: يَا ابْنَ مَسْعُودٍ مَنْ‏ تَعَلَّمَ‏ الْعِلْمَ‏ يُرِيدُ بِهِ الدُّنْيَا وَ آثَرَ عَلَيْهِ حُبَّ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا اسْتَوْجَبَ سَخَطَ اللَّهِ عَلَيْه‏(مکارم الاخلاق، ص۴۵۱)

اسلاید 19 :

پرهیز از خودمحوری

یک پژوهشگر موفق پس از کنارگذاشتن روحیه خودمحوری و پیش از انجام پژوهش، باید از دیگر مراکز علمی و پژوهشگران آگاهی کافی داشته باشد تا وقت خود را برای پژوهشی که دیگران انجام داده­اند، هدر ندهد. پژوهشگر باید این روحیه را در خود تقویت کند که اگر دید کسی یا مرکزی مشغول یک کار پژوهشی است و به درستی و با قصد صحیح هم کار می­کند، با او همکاری کرده، به اندازه توان خود او را یاری کند، نه اینکه فورا دست به کار شود و همان پژوهش را جداگانه انجام دهد.

هدر رفتن سرمایه زمان، نیروی انسانی، توانایی مالی

اسلاید 20 :

خودمحوری

یکی از خطرات تک­روی افزایش اختلاف­ها و فاصله گرفتن پژوهش­گران یکدیگر است که زیان­ها و خسارات جبران ناپذیری به بار می­آورد. نخستین شرط همکاری و همفکری گذشت است. انسان نباید در خود بماند، امام می­فرمود: هرچه هست و نیست زیر سر این من است. من را کنار بگذارید همه­ی مشکلات حل می­شود. این تفکر فردگرایانه و این­که انسان احساس کند به فکر دیگری نیاز ندارد و هر چه خودش فکر می­کند همان است باید کنار گذاشت.