بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تغذيه كودك6ماه تا 5 سال در برنامه كودك سالم - غير پزشك
اسلاید 2 :
فواصل مراقبت کودک سالم
اسلاید 3 :
تغذیه تکمیلی
اسلاید 4 :
چرا تغذيه تكميلي؟
آشنایی تدريج شيرخوار با غذاهاي خانواده وعادت به آنها
تامين بخشي از نيازهاي تغذيه اي شيرخوار از طريق غذاهاي تكميلي
زمان آشنايي با انواع رنگ ها ، طعم ها و بافت هاي مختلف مواد غذايي
اسلاید 5 :
برخی از خطرات شروع زودهنگام غذاهای تکمیلی
دريافت ناكافي انرژي يا ساير مواد مغذي از طريق جايگزين شدن غذاي تكميلي با شيرمادر مانند استفاده از حريره و سوپ آبكي و رقيق به عنوان غذاي تكميلي شيرخوار
افزايش ابتلاي شيرخوار به بيماري هاي عفوني مانند اسهال
افزايش احتمال آلرژي به مواد غذايي
افزايش خطر آسيپيراسيون ( ورود غذا يا مايعات به ريه ) به دليل نداشتن توانائي در بلعيدن مواد غذايي
كاهش مزاياي تغذيه با شير مادر به ويژه كاهش دريافت عوامل حفاظتي شيرمادر
اسلاید 6 :
برخی از خطرات شروع دیرهنگام غذاهای تکمیلی
دريافت ناكافي مواد مغذي مورد نياز براي تامين رشد مطلوب شيرخوار و افزايش احتمال اختلال رشد، كمبود ويتامين آ و كم خوني فقر آهن
آهسته تر شدن رشد و تكامل شيرخوار
به تاخير افتادن عمل جويدن
خودداري از خوردن غذاي جامد توسط شيرخوار و كاهش پذيرش غذاي جامد
اسلاید 7 :
نحوه شروع و معرفی غذاهای تکمیلی
شير مادر بر حسب تقاضاي شيرخوار به او داده شود. بلافاصله بعد از تغذيه شيرخوار با شيرمادر، غذاي تكميلي به او داده شود.
از يك نوع ماده غذايي ساده شروع شود و كم كم به مخلوطي از چندين ماده غذايي افزايش يابد.
بين اضافه كردن مواد غذايي جديد 5 - 3 روز فاصله گذاشته شود تا آلرژي شيرخوار به آن ماده غذايي يا نداشتن تحمل به آن مشخص شود.
اسلاید 8 :
نحوه شروع و معرفی غذاهای تکمیلی
در صورت بي ميلي شيرخوار به خوردن غذايي، مادر يا مراقب كودك پافشاري نكند . بلكه براي 2 تا3 روز آن غذا را حذف و سپس دوباره شروع كند.
مي توان تا 10 بار مجددا اين كار را تكرار كردتا شيرخوار آن را بپذيرد.
به دليل انتقال طعم هاي متنوع از طريق رژيم غذايي مادر به شير او ، پذيرش مواد غذايي در كودكاني كه شير مادر مي خورند بيشتر است.
غلظت و قوام غذاي تكميلي بايد متناسب با سن شير خوار باشد. به طوري كه غلظت اولين غذاي تكميلي مانند فرني شبيه ماست معمولي بوده اما به تدريج بر حسب سن شيرخوار غلظت غذا افزايش مي يابد، به طوري كه به تدريج غذاي كودك از نيمه جامد به جامد تغيير مي يابد.
اسلاید 9 :
نحوه شروع و معرفی غذاهای تکمیلی
در ابتدا مواد غذايي به شكل پوره يك جزئي ( يك ماده غذايي ) بايد به شيرخوارداده شود.
در صورت نداشتن نشانه ها و علائم آلرژي به مواد غذايي ) مانند كهير يا ضايعات پوستي، تورم صورت، اسهال، استفراغ، خس خس سينه، تنفس مشكل، ضعف يا رنگ پريدگي پوست ( مي توان ماده غذايي جديدي را به غذاي كودك اضافه نمود و غذاي كودك را با اجزايي بيشتر تهيه كرد.
اسلاید 10 :
نوع غذاهای تکمیلی
1- غلات مانند آرد برنج به عنوان اولين ماده غذايي به شكل فرني ( آرد برنج :در دسترس خانواده، احتمال بسيار كم آلرژي شيرخوار به آن)
فرني تهيه شده از آرد برنج را مي توان باشير مادر يا مقدار كمي شير پاستوريزه گاو تهيه نمود.
2- گوشت گوسفند و مرغ (به شكل پوره بدون نمك يا شكر )
3- سبزي و ميوه (به شكل پوره بدون نمك يا شكر )
پوره هاي متنوع بايد به تدريج به غذاي شيرخوار اضافه شوند تا در برنامه غذايي شيرخوار تنوع و تعادل ايجادكنند.
4- بعد از تحمل غذاهاي يك جزئي مي توان تركيبي ازدو يا چند ماده غذايي مانند سبزي ، ميوه ، گوشت و غلات را به شكل پوره هاي تركيبي يا سوپ به شيرخوار داد.
اسلاید 11 :
نوع غذاهای تکمیلی
5- تركيبي از انواع مواد غذايي كه شيرخوار را تشويق به جويدن مي كند مانند تكه هاي كوچك ماكاروني ، سبزي يا گوشت
از 9 ماهگي مي توان غذاهاي انگشتي مانند تكه هاي كوچك ميوه هاي نرم و رسيده و سبزي هاي پخته مانندهويج، سيب زميني، موز، گلابي، ماكاروني پخته شده، پنير، تكه هاي كوچك گوشت پخته شده ريز ريز شده ياچرخ كرده بدون چربي يا كوفته قلقلي كاملاً پخته شده يا با پشت قاشق له شده را به شيرخوار معرفي نمود.
6- انوع گوشتها مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهي و همچنين تخم مرغ ( سفيده و زرده) را پس از شروع بر حسب سن
اسلاید 12 :
غذاها را سالم نگهداريد
غذای پخته شده در یخچال را در طي 24 ساعت مصرف كنید .
مواد غذایي خشک مانند برنج و شكر را در ظروف غیرمنفذ دار یا دارای در محكم نگهداری كنید .
اگر غذاهای پخته شده فوراً مصرف نمي شود آنها را در ظرف درپوش داری گذاشته و در یخچال یا فریزر نگهداری كنید .
غذاهای باقي مانده ای كه در یخچال یا فریزر نگه داری شده اند را فقط یک بار مي توان دوباره حرارت داد .
اسلاید 13 :
همه چيز را پاكيزه نگه داريد
دست ها را قبل از تهیه یا خوردن غذا و پس از انجام هر كاری در طي تهیه یا خوردن غذا بشویید .
سطوح و ظرف ها را با آب داغ و مایع ظرف شویي و با استفاده از یک پارچه ی تمیز بشویید و از دسترس حشرات دور نگهدارید .
از اسفنج استفاده نكنید، زیرا اغلب موجب گسترش میكرو بها مي شود ظر فها را بشویید و اجازه دهید كه در هوا خشک شوند .
تخته های خرد كردن مواد غذایي را در فواصل مصرف مواد غذایي مختلف با آب داغ و مایع ظرفشویي بشویید به خصوص اگر برای بریدن گوشت خام از آ نها استفاده كرده اید .
اسلاید 14 :
همه چيز را پاكيزه نگه داريد
دست ها را قبل از تهیه یا خوردن غذا و پس از انجام هر كاری در طي تهیه یا خوردن غذا بشویید .
سطوح و ظرف ها را با آب داغ و مایع ظرف شویي و با استفاده از یک پارچه ی تمیز بشویید و از دسترس حشرات دور نگهدارید .
از اسفنج استفاده نكنید، زیرا اغلب موجب گسترش میكرو بها مي شود ظر فها را بشویید و اجازه دهید كه در هوا خشک شوند .
تخته های خرد كردن مواد غذایي را در فواصل مصرف مواد غذایي مختلف با آب داغ و مایع ظرفشویي بشویید به خصوص اگر برای بریدن گوشت خام از آ نها استفاده كرده اید .
اسلاید 15 :
همه چيز را پاكيزه نگه داريد
فقط از تخته هایي استفاده كنید كه جنس آنها از مواد غیرمنفذدار است غذاها را خوب بپزید به خصوص اگر حاوی گوشت قرمز، طیور، ماهي یا تخم مرغ باشند . همبرگر، كباب كوبیده، انواع غذاهای گوشتي را آن قدر بپزد كه داخل آن قهو ه ای یا خاكستری شود.
جوجه را آن قدر بپزید تا آب آن وقتي چاقو یا چنگالي در آن فرو مي كنید، شفاف باشد. ماهي را آن قدر بپزید كه مات شده و با یک چنگال، لایه لایه شود. تخم مرغ را بپزید كه سفت شود. سوپ و خورشتها به نقطه جوش برسند.
غذاها را در ظروف سرپوشدار نگهدارید و از تماس غذاهای خام و پخته شده پرهیز كنید.
غذاهای منجمد را در یخچال یا زیر آب سرد ذوب كنید. هرگز، آن ها را روی میز آشپزخانه یا در ظرف آب قرار ندهید. غذاهای پخته شده نگهداریشده را قبل از مصرف مجدداً بجوشانید، غذا را موقع حرارت دادن بهم بزنید.
اسلاید 16 :
غذاها را سالم نگهداريد
برای گرم كردن مواد غذایي مایع مانند سوپ آنها را بجوشانید .
غذاهای جامد را دوباره، تا 74 درجه ی سانتيگراد گرم كنید .
مواد شوینده و داروها را دور از غذا و همچنین، دور از دسترس كودكان نگهداری كنید .
میوه و سبزی ها را با آب سالم بشویید .
غذاهایي را كه تاریخ مصرف آنها منقضي شده استفاده نكنید.
اسلاید 17 :
نحوه ی معرفی غذاهای آلرژن برای کودکان در معرض خطر آلرژی
از مواد غذايي بسيارحساسيت زا: شير گاو، تخم مرغ ،ماهي، گندم ، سويا ، گردو، فندق، پسته و بادام زميني
در شيرخواران،آلرژي به « شيرگاو، بادام زميني و تخم مرغ » نسبت به ساير مواد غذايي آلرژن بيشتر مشاهده مي شود.
شيرخوار در معرض خطر آلرژي ، شيرخواري است كه حداقل يك وابسته درجه اول ( پدر، مادر، خواهر يا برادر ) مبتلا به آلرژي شامل درماتيت آتوپيك ( اگزما)، رينيت آلرژيك (آب ريزش بيني) يا آلرژي غذايي ثابت شده دارد.
اسلاید 18 :
نحوه ی معرفی غذاهای آلرژن برای کودکان در معرض خطر آلرژی
براي دادن مواد غذايي حساسيت زا به شيرخوار در معرض خطر آلرژي، بايد پس از شروع غذاي تكميلي در پايان شش ماهگي و در صورت تحمل مواد غذايي مانند غلات، گوشت، ميوه و سبزي و نداشتن علائم آلرژي (مانند اگزما )به موادغذايي، مواد غذايي آلرژي زا (غير از شير گاو) را به مقدار جزئي به او داد و اگر مشكلي گزارش نشد مقدار آن ماده غذايي را به تدريج در برنامه غذايي شيرخوار اضافه نمود.
لازم به ذكر است دادن مواد غذايي آلرژي زا براي اولين بار به شيرخوار بايد در منزل باشد نه مهد كودك يا جاي ديگر.
اسلاید 19 :
غذاهاي ممنوع
از دادن عسل به شيرخوار ( به دليل بوتوليسم) خودداري شود.
غذاهايي كه به دليل احتمال خفگي كودك ممنوع هستند:
آدامس ، آب نبات ، تكه هاي بزرگ سيب، آجيل، ذرت، كشمش، هويج خام، كرفس، انگور و گيلاس
(از مغزها مي توان به صورت پودر شده براي مغذی كردن غذاها استفاده نمود).
اسلاید 20 :
8- 6 ماهگی
هرچقدر شيرخوار مي خواهد حداقل 8 بار در 24 ساعت با شير مادر تغذيه شود.
با 1 وعده غذا شروع شده و به 3 وعده در روز برسد.
براي تهيه اولين غذا براي شيرخوار از آرد برنج به شكل فرني استفاده گردد.
غذاي تكميلي را مي توان با 2 تا 3 قاشق مربا خوري از فرني يا حريره بادام غليظ 2 تا 3 بار در روز شروع نموده و اين ميزان را به تدريج افزايش داد.
پس از غلات، مي توان پوره يا شكل نرم شده انواع گوشت ها ، سبزي ها و ميوه ها ي متنوع را به شيرخوار داد.
