بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
بسم الله الرحمن الرحيم
الذي علم بالقلم علم الانسان مالم يعلم
تعاریف و مفهوم شناسی سلامت معنوي
اسلاید 3 :
رئوس مطالب
سیر تاریخی مفهوم سلامت
سلامت معنوی در مفاهیم بین المللی
انحراف در تعاریف و مفاهیم سلامت معنوی در غرب
مفهوم شناسی سلامت معنوی از نظر اسلام
تعریف سلامت معنوی از دیدگاه اسلام
شاخص های سلامت معنوی
تفاوت سلامت معنوی در ادبیات جهانی و برداشت اسلامی
اسلاید 4 :
باورهاي ديني از ديرباز به عنوان قديميترين تجربه پزشكي براي حفظ سلامت انسانها به كار رفته است. عقيده به اين كه خداوند (يهوه، اهورا مزدا و .) شفا ميدهد، هميشه بين پيروان اديان وجود داشته است. شروع پزشكي "علمي" از زمان بقراط به بعد، به تدريج اين باور را ايجاد كرد كه خداوند شفا دهنده و منشا علم پزشكان است و اطباء وسيله تشخيص و درمان و رساندن شفا به بيماران هستند. اين باور از يهوديان به مسيحيان نيز منتقل شد. در دين مبين اسلام نيز اين باور به صورت كاملتري وجود دارد. مسلمان باور دارد كه اسم خداوند دوا و ذكر او شفا است و طبيب مشمول عنايات پروردگار قرار گرفته كه در تامين، حفظ و ارتقا سلامت انسانها كوشا باشد.
هوالشافي
اسلاید 5 :
بسم الله الرحمن الرحیم
سپاس مر ایزد را کی آفریدگار زمی و آسمانست و آفریدگار هرج اندرین دو میانست از معدنی و نباتی و حیوانی؛ بیافرید این چهار گونه خلق را اعنی آسمانی جن افلاک و ستارگان جنبنده و ناجنبنده و آتش و هوا و آب و خاک بیافرید این چیزها را نه ازجیز، فتبارک الله احسن الخالقین و باز سبب کردانید این چیزها را مر بدید آوردن اجسام معدنی و نباتی و حیوانی را به غذا یافتن و استمداد یک از دیگر بقدرت و حکمت خویش، فتبارک الله رب العالمین
ابوبکر ریع بن احمد لاخوینی البخاری در کتاب هدایت المتعلمین فی الطب، حدودا 370، صفحه 13
کتاب هدایت المتعلمین
اسلاید 6 :
باور دینی و اعتقاد به ذات لایزال الهی در میان متقدمین پزشکی ما بحد اکمل وجود داشت و نمونه آن جملاتی است که شیخالرئیس ابوعلیسینا درآغاز کتاب قانون به کار برده است: ستایش باد خداوند را که سزاوار ستایش است به سبب بزرگواریش و کثرت الطافش و درود بر سرور پیامبران محمد (ص) و دودمان او
اسلاید 7 :
در ده سالگی قرآن را حفظ نموده و در ادبیات مقامی کسب کردم که همدرسانم را تحت الشعاع قرار داده بود. با کمال جدیت نزد اسماعیل زاهد به تحصیل دروس فقه روی آوردم و در این رشته به حدی رسیدم که مفتی حنفیان بخارا شدم، و در همان زمان حساب را پیش یکی از سبزی فروشها که در علم حساب توانا بود فرا گرفته و ریاضی را از استادی به نام محمود مساح کسب کردم. دیری نگذشت که شخصی به نام عبدالله ناتلی به شهر ما آمد؛ او خود را فیلسوف معرفی کرد و پدرم وی را در خانه خود جا داد و از او خواهش کرد که مرا تعلیم دهد.
بعد از علم منطق و هندسه و فلکیات- که از ناتلی و غیره فرا گرفته بودم- به فراگیری علوم طبیعی و ماوراء الطبیعه و علم طب پرداختم. کتاب ماوراء الطبیعه تالیف ارسطو را پیدا کردم..
در زمینه علم طب بسیاری از کتاب های طبی را – که در آن روزگار متداول بود- مطالعه کردم. دیدم علم طب بسیار مشکل نیست. بسا زود در این باره نیز پیشرفت هایی حاصل شد، که از سایر اطبای وقت پیشی گرفتم و شروع به مداوای بیماران کردم.
شیخ الرئیس ابوعلی سینا، قانون در طب، کتاب پنجم، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی (هه ژار)، صفحه 625 و 626
سیر تعالی ابوعلی سینا
اسلاید 8 :
حکیم جرجانی، صاحب اولین کتاب جامع پزشکی به زبان فارسی که حدود 100 سال پس از بوعلی سینا میزیسته، طبیب روحانی را عارفی میداند که از طریق ارشاد و نفوذ روحی، قدرت انجام حرفه پزشکی را دارا است.
طبیب روحانی
اسلاید 9 :
سیر علم در اروپا دوران باستان دوران میانی (قرون وسطی) دوران جدید
علت انتخاب این عنوان برای قرون وسطی آن است که دوره از تاریخ اروپا میان دو دوری درخشان تاریخی واقع شده است. دوران میانی، حکم حایلی را دارد که قبلش دوران عظمت و مجد امپراطوری رم قرار داد، و بعدش دوران نوزایی یا روشنگری واقع شده است.
مورخین، این دوره ی تاریخی اروپا را «دوره ی فترت» یا حتی «دوره ی تاریکی» هم گفته اند. برتراند راسل و ویلیام هال، فاصله ی میان قرن ششم و پانزدهم را دوران ظلمت اروپا نامیده اند.
اسلاید 10 :
رنسانس (نوزایی)
در آستانه رنسانس، انرژی متراکمی در مردم اروپا جمع شده بود، که به دنبال روزنه ای برای آزاد شدن، به هر در بسته می زد. جرج سارتون.
در کتاب شش بال آغاز رنسانس را سال 1450 و پایان آن را سال 1600 اعلام می کند.
سارتون، رنسانس را قیام و انقلاب علیه روش ها و مفاهیم سخت گیرانه دوران میانی توصیف کرده است.
اسلاید 11 :
معنویت زدایی در دوران جدید
نظام معرفتی الهی که پاسخ گوی مجموعه ای از نیازها و پرسش ها بود در دوران جدید به کناری گذاشته شد و معرفت انسانی به جای معرفت یقینی نشست.
معنویت زدایی در چهار مرحله به تصویر کشیده شد:
1- فرآیند معنویت زدایی از طبیعت (ضربه کیهانی)
2- فرآیند معنویت زدایی از عقل (ضربه فلسفی)
3- فرآیند معنویت زدایی از انسان (ضربه زیست شناسی)
4- فرآیند معنویت زدایی از فطرت انسانی (ضربه روان شناسی)
زمانی ش. ماجرای معنویت در دوران جدید. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1384.
اسلاید 12 :
تمدن در دوران جدید
1. تمدن غرب زمین در دوران جدید با دو جهش بزرگ (1- کشف توانایی های عقلانی در انسان 2- و کشف اسرار نهفته در طبیعت) توانست به بسیاری از نیازهای آدمی پاسخ دهد.
2. به نیازهای غریزی و مادی که مرتبط با جسم و شی بودن انسان است پرداخت و سربلند و کامیاب بود و توانست بهترین ابزار و وسایل آسایش بدن را تدارک ببیند.
3. لیکن غفلت و نادیده انگاشتن خواسته های درونی و معنوی ضربه مهلکی را به انسان در عصر جدید وارد ساخت.
اسلاید 13 :
جهان بینی گالیله- نیوتنی کپرنیکی (معنویت زدایی از طبیعت)
بنا به توصیه کپرنیک، گالیله و نیوتن انسان در راهی گام نهاد که آمالش شاختن دنیایی بود صرفا مادی، در این دنیا تنها زبان ریاضی اصالت داشت.
انسان دوران جدید، موجودی شد زمینی، مستقل و رها که از چهار دیواری تنگ و تاریک سنت های خرافی آزاد شده بود.
در مکتب کپرنیک عقل این امکان را یافت تا با قدرتی افسونگر کهکشان ها را تصرف کند و بدون اتکا به منبعی بیرونی (وحی) همه عرصه ها را در هم نوردد.
اسلاید 14 :
فلاسفه دوران جدید و معنویت زدایی از عقل
فلاسفه دوران جدید با نفی تمام امتیازات و ویژگی های عقل شهودی انسان در دوران میانی از عقل تعریف جدیدی به دست دادند.
در این دوران عقل تنها مجاز بود تا به اموری بپردازد که قابل فهم و عینیت بود.
در نتیجه رابطه انسان و خدا واژگون شد و عقل انسان از منبع روحانی محروم گشت.
اسلاید 15 :
در مقابل این عده گروهی از دانشمندان با تعمیم روش های تجربی به علوم انسانی به مخالفت برخواستند، هوسرل در این رابطه می گوید، معرفتی که از راه علوم تجربی به دست می آید، معرفتی حصولی است در حالی که معرفت انسانی، معرفتی حقیقی باید باشد.
به نظر هوسرل استفاده از قوانین تجربی در علوم انسانی به بحران در این علوم می انجامد، چرا که روش علوم تجربی سنخیتی با محتوای علوم انسانی ندارد، در علوم انسانی روشی مورد قبول است که بتواند انسان را به یقین برساند.
سایر نظریات فلسفی
اسلاید 16 :
زیست شناسان و معنویت زدایی از انسان
در این شرایط لازم بود انسانی خلق شود که استعداد زندگی در دنیای جدید را داشته باشد، زیست شناسان این مهم را به عهده گرفتند.
کار مهم زیست شناسان برداشتن فاصله انسان و جیوان بود.
لذا تفاوت آناتومی و فیزیولوژی انسان و حیوان را نفی کردند.
انسانی تک بعدی، ساده، تکامل یافته خلق شد که روی دو پا راه می رفت و سخن می گفت.
اسلاید 17 :
ضربه نهایی (معنویت زدایی از فطرت)
در آخرین مرحله نوبت به فروید رسید، فروید با کشف منبع ناخودآگاه به عنوان محل تجمع غرایز سرکوب شده پروسه معنویت زدایی را به تکامل رساند.
زیر بنای تمدن را محدودیت غرایز و ارضاء ناشدن آمال و خواهش های نفسانی استوار ساخت.
سنگ بنای تمدن های بشری را با تمام عظمت و پیچیدگی که دارند، محصول سرکوب غرایز پس رانده شده ی جنسی ذکر کرد.
فروید، که از مذهب به عنوان «بیماری عمومی» یاد کرده، در تحلیل هایش، به تشریح اضمحلال مذهب در طول تاریخ یازدیده است.
مذهب را مشتمل براموری به طور صرف ذهنی، در تزاحم با عقل، سرکوبگر غرایز، و در تقابل با قوای عقلانی و منطقی انسان دانست.
اسلاید 18 :
ماحصل چهار فرآیند معنویت زدایی
معنویت زدایی از فضا، طبیعت، عقل، و فطرت این توهم را در اذهان بعضی ها ایجاد کرد که:
انسان ذاتا و فطرتا دیندار نیست،
بلکه امکان دارد دیندار باشد
و ممکن است نباشد.
اسلاید 19 :
با افزايش كمي و ارتقاي كيفي علوم و دانشهاي علمي در قرون 18 تا 20 ميلادي در كشورهاي اروپايي، امريكايي، صاحبان فلسفه علم به تدريج پديدههاي جسمي را از روحي- اعتقادي جدا نمودند. ارتقاي سلامت بدن و دنياي جسم براي تحقيقات علمي و پديدههاي روحي- اعتقادي براي كليساها و مراكز مذهبي در نظر گرفته شد. به تدريج كه باورهاي سكولاريسم قدرت گرفت و فرهنگ آكادميك غربي را تحتالشعاع قرار داد، جدايي بين پديدههاي جسمي و حالات روحي- اعتقادي بيشتر شد.
Sloan RP. Blind faith: the unholy alliance of religion and medicine. New York, NY: St. Martin’s Press, 2006.
جدایی علم از معنویت
اسلاید 20 :
متاسفانه در چند قرن گذشته، شکاف عمیقی بین علم پزشکی و حالات اعتقادی و معنوی ایجاد شد و پزشک و پرستار و صاحبان حرف پزشکی صرفا مسایل جسمی سلامت و به مقدار کمتری مسایل روانی سلامت را در دانشکده پزشکی آموخته و در طبابت خود نیز منظور می نماید.
جدائی پزشکی و معنویت