بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
بهداشت فردی و عمومی
اسلاید 2 :
تعريف آموزش بهداشت
به طور کلي، آموزش بهداشت عبارت است از «تشويق و ترغيب مردم براي قبول و نگاهداري رفتار و اعمالي که براي ادامه زندگي سالم ضروري است، و هم چنين به کاربردن عقل و منطق براي استفاده صحيح از خدمات بهداشتي که در دسترس آنان است.»
اهداف آموزش بهداشت عبارت است از :
1 – تغيير رفتار در مردم و جايگزين کردن عادات بهداشتي به جاي عادات غيربهداشتي
2 – قرار دادن سلامت به عنوان يک ارزش اجتماعي
3 – تشويق مردم در استفاده صحيح از خدمات بهداشتي
اسلاید 3 :
سلامتی چیست ؟
عبارتست از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی، نه فقط نبودن بیماری و معلولیت، شخص سالم کسی است که علاوه بر سلامت جسم از سلامت روان نیز برخوردار بوده و از نظر اجتماعی و روحی در آسایش باشد.
● بهداشت چیست ؟
بهداشت عبارتست از نگهداری و ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماریها و افزایش قدرت روحی، جسمی و اقتصادی در افرادی که به علت بیماری ناتوان شدهاند.
اسلاید 4 :
بهداشت عمومی چیست ؟
یکی از فعالیتهای سازمان یافته اجتماعی است که به منظور حفظ، ارتقاء و بازسازی سلامت افراد انجام میگیرد و در برگیرنده خدماتی است که به کل جامعه ارایه میشود.
بهداشت فردی چیست ؟
شامل دستورالعملهایی است که در جهت تأمین، حفظ و ارتقای بهداشت و سلامتی فرد بکار میرود.
اسلاید 5 :
بهداشت پوست
پوست یکی از اعضاء مهم و وسیع بدن است. که حاوی غدد مواد چربی است، در نتیجه فعالیت این غدد، آب، مواد زائد، املاح و مقداری چربی از طریق پوست از بدن دفع میشود. دفع مواد مزبور به همراه فعالیت باکتریهایی که در نقاط مختلف پوست، خصوصاً در نواحی گرم و مرطوب زندگی میکنند سبب تخمیر مواد موجود در عرق و پوست میشوند. به این ترتیب بوی نامطبوعی ایجاد مینماید که جهت رفع آن، اقداماتی باید انجام داد.
فعالیت غدد مولد عرق در سنین بلوغ فوقالعاده زیاد بوده و با ورزش، گرمی هوا، پوشیدن لباسهای ضخیم، خستگی، عصبانیت، نگرانی، هیجان، بیشتر میشود و به منظور محافظت از پوست و رعایت بهداشت توجه به موارد زیر ضروری است:
اسلاید 6 :
بهداشت پوست(ادامه):
هر کس باید بدن خود را حتیالامکان همه روزه یا حداقل هفتهای دوبار با آب و صابون بشوید.
تعداد دفعات استحمام با توجه به دمای هوای، میزان فعالیت، آلودگی هوا و محل کار متفاوت است .
شستشوی بدن با آب و صابون، پوست را از وجود مواد زائد پاک میکند. مواد قلیایی موجود در صابون، سبب حل شدن در چربیها و مواد زائد موجود بر پوست شده و جلوی انسداد منافذ پوستی را میگیرد.
استحمام با آب گرم نه تنها سبب بهتر حل شدن مواد زائد و نرمی و لطافت پوست میشود بلکه رفع خستگی عضلانی و افزایش خون گیری پوست را نیز شامل میشود.
اسلاید 7 :
بهداشت پوست(ادامه):
استحمام، بلافاصله پس از صرف غذا، موجب گشاد شدن عروق پوست بدن شده و خون را از معده و دیگر اندامهای داخلی متوجه پوست میکند.
برای استفاده از انواع صابون و شامپو باید به نوع پوست (چرب، خشک، معمولی) توجه کرد.
استفاده از وسایل شخصی در استحمام ضروریست . چرا که استفاده مشترک از این وسایل سبب انتقال بیماریهای عفونی و قارچی میشود.
از آنجا که بسیاری از بیماریهای انگلی و عفونتهای رودهای از طریق دستها و ناخنهای آلوده انتشار مییابند، شستن صحیح دستها و کوتاه کردن ناخنها بطور مرتب ضروری است .
قبل از غذا خوردن، طبخ غذا، هنگام آماده کردن ظروف و وسایل سفره، بعد از رفتن به توالت و دست زدن و نظافت کردن حیوانات ـ باغبانی و زراعت و پس از ملاقات و تماس با بیماران مبتلا به بیماریهای واگیر، شستن صحیح دستها، توصیه میشود.
اسلاید 8 :
بهداشت پوست(ادامه):
عادات جویدن ناخن غیر بهداشتی بوده و سبب ابتلای فرد به بسیاری از بیماریها خواهد شد.
شست و شوی روزانه پاها، از تجزیه عرق و بوی نامطبوع پا جلوگیری میکند.
استفاده از کفش مناسب به نحوی که هیچگونه فشاری به پا وارد نکرده و سبب تغییر فرم طبیعی استخوان بندی پا نشود، از نکات مهمی است که باید در مورد سلامت پا و ستون فقرات، بدان توجه نمود.
اسلاید 9 :
بهداشت مو:
موی سالم، ظاهری درخشان، مرتب و قابل انعطاف دارد نکات اساسی که در بهداشت مو باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:
نوع شامپو و سایر مواد پاک کننده مهم بوده و انتخاب صحیح آنها با توجه به مشخصات مو، به ویژه میزان چرب بودن آنها است و باعث تقویت رشد مو و سالم ماندن آنها میشود.
برس کشیدن روزانه موها باعث تشدید سرعت جریان خون در پوست سر شده و از جمع شدن گرد و غبار و مواد زائد در پوست سر جلوگیری به عمل میآورد.
اسلاید 10 :
بهداشت مو(ادامه):
شوره سر با شستن مرتب موها، شانه کردن و برس زدن قابل کنترل خواهد بود.
پس از شست شوی موها، برای خشک کردن آنها باید از مالش شدید با حوله خودداری شود و بجای آن، موها را با فشار دادن به حوله خشک کرد.
دفعات شست و شوی موها به نوع آن (چرب ـ خشک ـ معمولی) بستگی دارد.
اسلاید 11 :
بهداشت کارکنان
کارکنان واحدهای تولیدی مواد غذایی از عوامل بالقوه آلودگی مواد غذایی و محیط کار هستند. به مواد اولیه و فراورده ها و دستگاه ها و تجهیزات و مواد بسته بندی دست زده و میکروب های پوست و دستگاه گوارش و محیط زیست خود را به آنها منتقل می کنند. همچنین با عطسه وسرفه کردن و صحبت کردن ، میکروب های دستگاه تنفس و دهان خود را به مواد غذایی منتقل می کنند.
با تردد در محل های آلوده میکروب های محیط زیست را با خود به کارخانه می آورند و آنها را به همه جا پخش می کنند. به تجربه ثابت شده که حتی در بهترین و تمیز ترین مراکز مواد غذایی دست های آلوده یک کارگر برای بروز حوادث ناگوار کافی است .
بنابراین برای کلیه کارکنانی که به هر نحو در کارخانه های مواد غذایی رفت و آمد دارند رعایت مسائل بهداشتی الزامی است.
اسلاید 12 :
راه های آلودگی مواد غذایی توسط کارکنان :
چنانچه کارکنان در محیط کار موازین بهداشتی را رعایت ننمایند به اشکال گوناگون موجب آلودگی مواد غذایی و محیط کار می شوند که مهمترین آنها
عبارتند از :
* پوست
* دهان ، حلق ، بینی ، چشم و گوش
* دستگاه گوارش
اسلاید 13 :
1- پوست:
کارگرانی که دارای نوعی عارضه پوستی هستند و به طور مرتب پوست اندام های مختلف بدن خود را می خارانند بیشتر موجب آلودگی می شوند.
با توجه به مواردی که گفته شد ، سالم سازی دست کارکنانی که با مواد غذایی سروکار دارند بسیار ضروری است .برای جلوگیری از ورود میکروب های دست به مواد غذایی ، موارد زیر توصیه می شود:
1- شستن دست ها پیش از آغاز کار روزانه و در فواصل حدود یک ساعت و نیم تا دو ساعت پس از آن ، با صابون ضمن مالیدن آنها روی یکدیگر و استفاده از برس برای پاک کردن پوست و زیر ناخن ها و خشک کردن آنها.
اسلاید 14 :
پوست(ادامه):
2- استفاده از دستکش های پلاستیکی یک بار مصرف برای مواردی که دست با مواد غذایی تماس مستقیم دارد.
3- کوتاه کردن ناخن ها به ویژه ناخن های شکسته تا محل شکستگی
4- عدم استفاده از جواهرات و اشیای زینتی مانند حلقه انگشتر دستبند و مانند اینها زیرا عوامل آلوده کننده به این اشیا و به ویژه قسمت در تماس با پوست چسبیده را وارد مواد غذایی می کنند و از طرفی امکان دارد این اشیا به نحوی وارد مواد غذایی شوند و مسائل جنبی به وجود آورند.
اسلاید 15 :
2- دهان ، حلق ، بینی ، چشم و گوش :
در این قسمت از اندام های بدن به دلیل بالا بودن رطوبت و دما و در مورد دهان باقیمانده های مواد غذایی ، امکان رشد و نمو و تکثیر میکروارگانیسم ها بیشتر است . میکروارگانیسم های موجود در دهان و بینی از راه سرفه ، عطسه و صحبت کردن به مواد غذایی و محیط کار و از طریق بوسیدن به دیگران منتقل می شود ، بدیهی است کارگرانی که دست خود را وارد دهان و بینی می کنند ، ممکن است میکروب های موجود در دهان و بینی را از راه دست به مواد غذایی دستگاه ها و محیط کار منتقل کنند.برای جلوگیری از انتقال میکروب های دهان و بینی به مواد غذایی گرفتن دستمال جلوی دهان و بینی موثر است و در هر حال از سرفه کردن و عطسه کردن در برابر مواد غذایی باید خودداری شود.
اسلاید 16 :
دهان ، حلق ، بینی ، چشم و گوش : (ادامه)
چشم در حالت عادی آلودگی ندارد اما همواره دارای نوعی آلودگی ثانوی هست ، و این آلودگی در مواردی که کارگران چشم خود را می خارانند بیشتر می شود . بدیهی است در عفونت های چشم عامل عفونت از راه ریزش مژه در مواد غذایی و دست اتفاق می افتد.
بنابراین افرادی که در کارخانه های مواد غذایی شاغل می باشند ، باید مورد مراقبت ویژه باشند و پیش از شفا یافتن از بیماری و گذراندن دوره نقاهت نباید در اموری که مستلزم تماس نزدیک با مواد غذایی بسته بندی نشده است فعالیت نمایند.
اسلاید 17 :
3- دستگاه گوارش :
در دستگاه گوارش انسان و حیوانات اهلی و وحشی که به نحوی با مواد غذایی سر و کار دارند همواره گونه هایی از میکروب ها زندگی می کنند که به طور غیر مستقیم موجب آلودگی مواد غذایی می شوند.
مهم ترین میکروبهای این قسمت شامل کلیفرم ها ، سالمونلا ، اشرشیا کلی و نیز باکتری کلستریدیوم می باشد .
آلودگی های کلیفرمی از راه مدفوع منتقل می شوند بنابراین ضروری است پس از خروج از دست شویی دست ها با آب و صابون تمیز شسته شوند و در صورت امکان از محلول های سترون کننده قوی و مناسب استفاده شود.
اسلاید 18 :
بهداشت فردی کارکنان
كاركنان اماكن مرتبط با موضوع اين دستورالعمل موظف به اجراي موارد ذيل در ارتباط با بهداشت فردي مي باشند:
1- كاركنان باید داراي كارت بهداشتي با تاريخ معتبر باشند.
2- کارت بهداشتی باید در معرض دید مسئولین(بازرسان بهداشت) قرار بگیرد.
3- کلیه متصدیان و کارکنانی که در مراکزتهیه،تولید،طبخ و توزیع غذا اشتغال دارند، موظفند در کلاس های ویژه بهداشتی که از طرف مدیر بهداشت تعیین می شود، شرکت نمایند.
4- متصدیان و کارکنان موظفند موارد بهداشت فردی را کاملا رعایت نموده و به دستوراتی که از طرف مسئولین مراکز بهداشتی داده میشود عمل نمایند.
5- کارکنان موظفند ناخن ها،موی سر و صورت خود را کوتاه و تمیز نمایند.
6- کارکنان باید به روپوش و کلاه به رنگ روشن و تمیز ملبس باشند.
اسلاید 19 :
بهداشت فردی کارکنان(ادامه):
7- باید وسایل شخصی خود را در کمد انفرادی نگهداری نمایند.
8- کارکنان باید قبل از شروع کار، در صورت تغییر نوع کار و بعد از توالت دستان خود را با آب و صابون بشویند.
9- کارکنان در هنگام آماده سازی، طبخ و توزیع غذا باید از دستکش استفاده نمایند.
10- شستن دست در محل دستشویی ممنوع می باشد.
11- برای خشک کردن دستها از دستمال کاغذی یا دست خشک کن برقی استفاده شود.
اسلاید 20 :
بهداشت آشپزخانه و رستوران
در محل پخت و توزیع مواد غذایی در رستوران باید موارد بهداشتی و ایمنی به شرح زیر رعایت شود:
1- محل پخت و توزیع باید از مکانهای آلوده به دور بوده و شرایط پخت باید بگونه ای باشد که برای قسمت های مجاور آن مزاحمتی ایجاد ننماید.
2- فضای پخت و توزیع باید با تعداد کارگران و حجم کار متناسب باشد تا کار تهیه و طبخ عذا به راحتی انجام شود.
3- سقف باید صاف به رنگ روشن و بدون درز و ترک خوردگی باشد.
4- درصورتیکه غذاخوری و آشپزخانه جداسازی شده باشند،دیوارهای آشپزخانه باید تا ارتفاع سقف با کاشی یا سرامیک به رنگ روشن و دیوارهای سالن غذاخوری تا ارتفاع 120 سانتی متر با سنگ های صیقلی، سرامیک یا کاشی و بعد از ان تا ارتفاع سقف با کاشی یا سرامیک به رنگ روشن قابل شستشو پوشیده شده باشند و چنانچه محل طبخ از سالن پذیرایی جداسازی نشده باشد، کلیه دیوارها باید از کف تا سقف با کاشی یا سرامیک به رنگ روشن باشند.
