بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
برنامه ریزی درسی ابتدایی
اسلاید 2 :
منبع کتاب مقدمات برنامه ریزی درسی
اسلاید 3 :
برنامه درسی : آمیخته ای از نظر و عمل است .
بین دیدگاه فلسفی و برنامه ریزی درسی ارتباط قوی وجود دارد .
طراحی برنامه درسی باید در فضایی تعریف شده و شفاف صورت گیرد ، که لازمه آن در نظر جنبه های فکری و ارزشی آن می باشد .
(جایگاه برنامه ریزی در تعلیم و تربیت )
اسلاید 4 :
1)آشنایی با مفهوم ، ویژگی های و اهمیت تعلیم و تربیت
2)بررسی و تحلیل تفاوتهای بارز تعلیم و تربیت برنامه محور با تعلیم تربیت بدون برنامه
3)ضرورت آشنایی با تعلیم و تربیت
4)انواع برنامه ریزی در تعلیم و تربیت و مقایسه آنها با هم
5)آشنایی با جایگاه برنامه ریزی درسی در بین سایر برنامه ریزی
هدفهای در فصل اول
اسلاید 5 :
1)فلاسفه و سایر متفکران ، هر یک به تناسب نظریه مورد قبل خویش تربیت را به گونه ایی تصور و تعریف نموده اند
آنهایی که بیشتر به جنبه های فردی وجود می اندیشیدند آن را کوششی در جهت غنی کردن رغبتهای فردی معرفی میکنند.
تعدادی هم به جنبه های اجتماعی توجه دارند ، تربیت را فن اجتماعی بار آوردن افراد بر می شمارند .(دیویی)
آشنایی با مفهوم ، ویژگی های و اهمیت تعلیم و تربیت
اسلاید 6 :
1) تعلیم و تربیت معادل واژه education و از نظر متخصصان این علم مجموعه از کلمه تعلیم و تربیت می باشد.
واژه education در لغت به معنای کشت نباتات ، پرورش حیوانات ، تغذیه و تعلیم افراد است . امام با توجه به برداشتهای متفاوتی که در سطح بین المللی و محتواهای علمی می باشد در می یابیم که واژه تعلیم و تربیت در چهار معنا بکار می رود :
معنای لغوی و تعریف تربیت
اسلاید 7 :
1) موسسه یا نهاد (مجموع نقشهای تربیتی ، با الگو های تربیتی خاص با یکدیگر نظام و انسجام می یابند و کار تعلیم و تربیت را ساماندهی می کنند)
2)عمل و تاثیر( مربی و متربی هر دو فعالند ) عمل -------تاثیر نباشد کار بیهوده(دیویی) و( اشتایز)
3)محتوا ( از این طریق پیامهایی به دانش آموزان منتقل می شود )
4) نتیجه یا محصول (رشد واقعی فراگیرنده راتحقق یابد.
واژه تعلیم و تربیت در چهار معنا
اسلاید 8 :
منظم و مستمر است
هدف آن هدایت و رشد همه جانبه شخصیت فراگیران در جهت شکوفایی استعداد هایشان است .
فرد و اجتماع با هم نسبت منطقی و اثر بخشی دارند
در تعلیم و تربیت جامع از یک طرف ارزشهای اجتماعی و درونی و رفتارهای بهنجار تقویت می شود و از طرف دیگر روحیه انتقاد گری و تفکر او به منظور بررسی مسائل و امور گوناگون زندگی پرورش پیدا می کند .
در تعلیم و تربیت جامع
اسلاید 9 :
در تعلیم و تربیت 5 نوع برنامه ریزی را می توان در نظرگرفت .
1-طراحی ویژه و خرد (هدفی کاملا مشخص و قابل اندازه گیری و ارزشیابی با محدوده زمانی معلوم مانند طرح تهیه کتب درسی یا طرح تربیت دبیر یا مشاور )
2- طراحی آموزش معلم (تهیه طرح درس توسط معلم مانند نحوه نیاز سنجی ، تعیین هدف و.)
3-برنامه ریزی نیروی انسانی (تربیت عموم کارکنان آموزش و پرورش .تربیت نیروی انسانی = ارتباط مستقیم با برنامه ریزی اجتماعی - اقتصادی یک کشور)
4-برنامه ریزی آموزشی ( ابعاد و ارکان در دوره های و سطوح مختلف را در نظر می گیرد .حتی غیر از آموزش وپرورش .
5-برنامه ریزی درسی ( با یاد گیری ارتباط نزدیک تری دارد .محتوای برنامه درسی بنا به شناخت و برداشت از ویژگی های دانش آموزان انتخاب می شود و فعالیتهای معلم به عواملی همچون(استعدادها و توانایی های فراگیرنده ، محتوای برنامه درسی ، فضای یادگیری و وسایل آموزشی ) بستگی دارد.
بنابراین،برنامه ریزی درسی مجموعه قوائد و ضوابطی است که به همه عوامل وعناصر یادگیری منطق وسازمان می دهد وبه فعالیتهای یادگیری نظام می بخشد
(انواع برنامه ریزی درتعلیم و تربیت )
اسلاید 10 :
برنامه ریزی درسی فرایندی است که به برنامه درسی می انجامد . به عبارت دیگر برای تهیه برنامه درسی باید مجموعه ای ازتصمیمات اتخاذ کنیم؛ این تصمیمات،که از نیاز سنجی آغاز می شود و با ارزشیابی به نقطه نسبی اطمینان بخش می رسند ،برنامه ریزی درسی نام دارند. بدیهی است هر قدرتصمیمات در فرایند برنامه ریزی درسی علمی ترو عقلانه تراتخاذ شوند ، برنامه درسی ماهیت علمی تر وعاقلانه تری خواهد داشت .
همچنین می توان گفت که برنامه ریزی درسی به طراحی فرصتها ،فعالیتها و تجارب یادگیری اطلاق می شود .
مفهوم برنامه ریزی درسی
اسلاید 11 :
فصل دوم برنامه ریزی درسی
اسلاید 12 :
برنامه ریزی درسی ویژگی هایی دارد که با شناخت آنها امکان بهتری برای اقدام به آن فراهم می شود :
الف ) برنامه ریزی درسی«ماهیت علمی وعملی» دارد .
ب) برنامه ریزی درسی«فرایند» است .
ج) برنامه ریزی درسی«کار جمعی» است .
ه) برنامه ریزی درسی«تداوم » است .
و) برنامه ریزی درسی«پژوهش محور» است .
ز) برنامه ریزی درسی«به دوره تحصیلی وماده درسی وابسته » است .
برنامه ریزیهای درسی علاوه بر قواعد و اصول کلی مشترک ، با توجه به ماهیت دوره تحصیلی و نوع درس ، وجوه تمایز نیزدارند؛ برنامه ریزی برای دوره ابتدایی تفاوتهای اساسی با برنامه ریزی برای دوره های بالاتر دارد . درک این تفاوتها به تهیه برنامه درسی مطلوب کمک می کند .؛ برای مثال رویکرد تلفیق دروس ، بیش ازدیگر دوره ها، در سازماندهی محتوای دوره ابتدایی موضوعیت دارد و به آن توجه می شود . دورهای دیگر نیزهر کدام ویژگی هایی دارند که بر گرفته از ماهیتشان است .
ویژگی های برنامه ریزی درسی
اسلاید 13 :
منظورازعناصی اصلی مولفه های مهمی است که در یادگیری تاثیر گذارند: که عبارتند از :
نخستین عنصر اصلی «هدف» است . بدون این عنصر جریان یادگیری باعث رشد جهت دار یادگیرنده نمی شود. هدف به قدری دربرنامه درسی اهمیت داردکه بدون آن درهیچ یک ازمراحل برنامه ریزی درسی نمی توان تصمیمی گرفت
دومین عنصر اصلی «محتوا» است .
سومین عنصر اصلی «روش» است .
چهارمین عنصر اصلی «روش» است .
عناصر اصلی برنامه درسی کدامند؟
اسلاید 14 :
ارتباط عناصر برنامه درسی
محتوا
ارزشیابی
هدف
روش
نمودار ارتباط عناصر برنامه ریزی درسی
اسلاید 15 :
1- توجه به همه عناصر برنامه درسی
2- وضوع
3-توازن
4-انعطاف
5-ارتباط با سایر سطوح
6-تناسب با مخاطب
7- بسیج همه استعدادها و تواناییها
8-ابتنای بر نیازها
9-نگاه فرایندی به محتوا(یادگیری موضوع پیچیده ایی است که نمی توان برای آن طرح ثابت واز قبل تعیین شده ای در نظرگرفت . براین اساس برنامه درسی مطلوب برنامه هایی هستند که بخشی ازمحتوا را به فرایند واکذار کند؛ زیرا در تعامل معلم با یاد گیرندگان ویاد گیرندگان با یگدیگر وهمچنین از طریق ارتباط افراد با عوامل محیطی گوناگون مجموعه ای از شنا ختها ؛ نگرشها و مهارتها شکل می گیرد که برای برنامه ریزان درسی قابل پیش بینی نیستند . اصولا منطقی نیست که همه محتوا ازقبل طراحی شود. می توان بخشی ازمفاهیم و مهارتهای اساسی که جنبه زیر بنایی دارند در قالب محتوای مشخصی طراحی و ارائه کرد . ولی نباید فراموش کرد که رویداد های یادگیری فرایند آموزش ممکن است آنها را به هم بریزد و در نهایت آموخته های غیر قابل پیش بینی تحقق پیدا کند . بنابر این برنامه درسی مطلوب دارای دو بعد « تعیینی» و «فرایندی » است.
10-تنوع مواد آموزشی
11-اجرای پذیری
ویژگی های برنامه درسی مطلوب کدامند؟
اسلاید 16 :
مقصد نهایی هر فرد در یک کشور رسیدن به نهایی ترین مقاصد انسانی است
این نوع مقصد در هر کشور به تناسب نوع فلسفه تعلیم و تربیت بستگی دارد
در نظام تربیت اسلامی بر مبنای آموزه های وحیا نی تربیت انسان مقرب الهی بعنوان هدفی غایی محسوب می شود.و همه تصمیمات و برنامه ریزی را تحت تاثیر قرار می دهد.
تحقق هدف غایی به صورت دفعی و یک مرتبه امکان پذیر نیست .
بلکه باید سه مقوله اساسی را درنظر داشت .
1) ماهیت افراد
(در برنامه ریزی باید گروه های سنی مختلف را مد نظر داشت .هر گروه سنی مقتضیات و ویژگی های مخصوصی دارد
2)جامعه
(انتظارجامعه از اعضا و اعضا نیز در مقابل جامعه حقوقی دارند .(از نیازهای هر دو طرف مطلع باشیم)
3)رشته علمی
( آگاهی از نیازهای فرد و جامعه برای تهیه برنامه درسی لازم ولی کافی نیست ،فرد در جریان تعلیم وتربیت با رشته های علمی سروکار دارد که هر رشته علمی در برگیرنده مجموعه ایی از مفاهیم ، اصول و روش خاص است که از سطوح ساده به پیچیده می باشند
نیاز سنجی
اسلاید 17 :
نیاز سنجی در برنامه ریزی درسی
نیاز سنجی در برنامه ریزی عبارتست از فرایند : مطالعه و شناخت ما هیت فرد ،جامعه و رشته علمی به قصد تشخیص ضروتهای تربیتی
بررسی و شناخت ماهیت سه مقوله ( فرد، جامعه و رشته علمی ) مجموعه ایی از آگاهیهای مربوط به واقعیت را در اختیار برنامه ریزان درسی قرار می دهد که پس ازبررسی و تحلیل و طبقه بندی ،نیازهای برنامه درسی شناخته می شود .
در مجموع باید گفت که نیاز سنجی ، به مثابه فرایند کاشف واقعیت ،با تاثیر پذیری از باور های عمیق اعتقادی و فلسفی در خصوص مولفه های گوناگون نیاز کامل می شود . در صورت بی اعتنایی به این باور های ارزشی و اعتقادی ، نیازهای تعیین شده قابل اعتماد نخواهند بود و تامین آنها باعث رشد واقعی و همه جانبه یاد گیرندگان نخواهد شد .
اسلاید 18 :
ماهیت نیاز کدام است ؟
1-آیا نیازدر برنامه ریزی درسی همان خواسته یاد گیرنده است ؟
2-آیا نیاز معادل خواسته جامعه است ؟
3-آیا نیازبا خواسته های وتاکیدات متخصصان موضوعی برابراست ؟
هیچکدام از موارد ذکر شده به تنهایی«نیاز»برنامه درسی نیستند.
به دلایل زیر :
خواسته یادگیرندگان لزوما منطبق بر رشد کمال نیست .
لزوما خواسته جامعه مهیا کننده رشد فرد نیست .
خواسته های متخصصان نیز نمی تواند نیاز تلقی شود چون آنان بر ساختار دانش تاکید می نمایند که منطق علمی است که با منطق روانی و حاکم بر حالات فرد فراگیرنده متفاوت است .
مفهوم نیاز
اسلاید 19 :
نیازهای برنامه درسی را می توان این طور بیان نمود :
وضع مطلوب وضع موجود
ضروتهای تربیتی بر گرفته ازفاصله با توجه به
نیازها و علایق فراگیرنده
مسائل اجتماعی موجود
اسلاید 20 :
برا ی تشخیص نیاز باید اطلاعاتی گرد آوری نماییم:
اطلاعات قابل اطمینان از منابع مطمئن ومناسب باید انتخاب گردد.
این منابع ازراههای زیر بدست می آیند :
منابع گرد آوری اطلاعات