بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
تشخیص زود هنگام
و
غربالگری سرطان سرویکس
اسلاید 3 :
اهداف آموزشی :
انتظار می رود فراگیران درپایان جلسه بتوانند:
ارزیابی سرطان دهانه رحم را بلد باشند
اصول خودمراقبتی برای پیشگیری و غربالگری سرطان دهانه رحم را بشناسند
مهم ترین توصیه های خودمراقبتی برای تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان دهانه رحم را بلد باشند
کاربرد واکسن در پیشگیری از سرطان دهانه رحم را بدانند
عوامل خطر سرطان دهانه رحم را بشناسند
علایم سرطان دهانه رحم و تشخیص زودهنگام را بشناسند
شیوه های تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم را بشناسند
دستورالعمل تست پاپ اسمیر و HPV را بلد باشند
خدمات مناسب در سطوح مختلف شبکه بهداشتی درمانی و ساماندهی درمان بیماران مبتلاء به سرطان رحم را بلد باشند
اسلاید 4 :
سرطان دهانه رحم یا سرویکس
زمانی اتفاق می افتد که سلول های غیر طبیعی در دهانه رحم ،یعنی در بخش پایینی رحم ،تولید می شوند و گسترش می یابند
اسلاید 5 :
سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع زنان و هفتمین سرطان شایع در بین هر دو جنس در جهان است .
سرطان دهانه رحم مهم ترین علت مرگ ناشی از سرطان در کشورهای در حال توسعه به شمار می رود چرا که در اکثر موارد در مراحل بسیار پیشرفته تشخیص داده می شود .
میزان برروز سرطان دهانه در ایران پایین است اما به نظر می رسد
اسلاید 6 :
نسبت مرگ ومیر به بروز: شاخص مهمی در کنترل این بیماری است
در کشورهای پیشرفته که برنامه های موثر غربالگری وجود دارد بیشتر بیمارن در مراحل اولیه تشخیص داده شده و با درمان از مرگ و میر آنان پیشگیری می شود در حالی که
در کشورهاي در حا ل توسعه، این بیماران در مراحل پیشرفته مراجعه میکنند و معمولا به دلیل عدم درمان به موقع و یا عدم دسترسی به درمانهاي مناسب، ممکن است مدت کوتاهی پس از تشخیص فوت کنند.
اسلاید 7 :
عوامل خطر
سرطان دهانه رحم
و
پیشگیری از آن
اسلاید 8 :
ابتلا به عفونت ویروس پاپیلوماي انسانی (HPV) :
ابتلاء به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی( (HPV مهم ترین علت شناخته شده سرطان دهانه رحم است( زیر گونه های 16 و 18شایع ترین انواع مرتبط با سرطان دهانه رحم به شمار می رود)
به همین دلیل تست های تشخیصی عفونتHPV در برنامه های غربالگری همچنین واکسیناسیون بر ضد این ویروس بعنوان روش هاي نوین و اثر بخش در پیشگیري از سرطان دهانه رحم شناخته شده است
اسلاید 9 :
. سایر عوامل خطر سرطان دهانه رحم شامل:
شروع فعالیت جنسی در سنین پابین
طبقه پایین اجتماعی اقتصادي،
رفتار هاي جنسی پر خطر نظیرشرکاي جنسی متعدد،
ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی
عوامل تغذیه ای
قرص های ضد بارداری خوراکی
اسلاید 10 :
شروع فعالیت جنسی در سن پایین
زمانی که در سنین نوجوانی عفونت HPVوارد بدن فرد شود، بدن مقاومت بسیار کمی براي مقابله با این ویروس دارد. تغییرات هورمونی دوران بلوغ سبب تغییراتی درPH واژینال، سلولها و مخاط دهانه رحم میشود که ممکن است به محافظت از دهانه رحم کمک کند. بنابراین، این امکان وجود دارد که سلولهاي دهانه رحم نابالغ در زنان جوانتر نسبت به عفونت یا جهش آسیب پذیرترباشند. باید به نوجوانان دربارة عواقب احتمالی آغاز زود هنگام فعالیت جنسی و براي افرادي که از نظر جنسی فعالند باید اهمیت استفاده منطقی و صحیح از کاندوم آموزش داده شود.
اسلاید 11 :
شرکاء جنسی متعدد
بروز سرطان دهانه رحم در زنانیکه تا کنون نزدیکی جنسی نداشته اند، بسیار پایین است. زنانی که بیشتر از 5 شریک جنسی داشته اند در مقایسه با زنانیکه فقط یک شریک جنسی داشته اند، سه برابر بیشتر احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را دارند. محدود کردن تعداد شرکاي جنسی (داشتن فقط یک شریک جنسی) به کاهش خطر سرطا ن دهانه رحم و همچنین کاهش خطر انتقال بیماريهاي منتقله از راه جنسی کمک میکند.
اسلاید 12 :
ویروس نقص سیستم ایمنی (HIV )
اگرچه عفونت HIV قابل پیشگیري است ولی براي افرادي که قبلاً آلوده شده اند، یک عامل خطر غیر قابل اصلاح براي سرطان دهانه رحم است. زنانیکه به HIV آلوده اند احتمال بیشتري دارد که از نظر HPV نیز مثبت شوند و همچنین در معرض خطر بالاتري ازبدخیمی هاي ناشی ازHPV قرار دارند.
اگرچه این انتظار وجود دارد که زنانیکه از طریق تماس جنسی به HPV آلوده شده اند، احتمال بیشتري دارد که در معرض HIV هم قرار بگیرند
به نظر می رسد که سرکوب ایمنی حاصل ازHIV در افزایش عفونت هاي HPV نقش دارد
. این سرکوب ایمنی ممکن است به عفونتهاي جدید، فرصت ظهور دهد و موجب بازگشت مجدد عفونت هایی که قبلاً سرکوب شده بودند، شود. زنانیکه HIV مثبت هستند، باید براي پیشگیري از گسترش یا درگیري بیماريهاي منتقله جنسی مراقبت ویژهاي را بکار ببرند و تست هاي غربالگري را انجام دهند.
اسلاید 13 :
استفاده از داروهاي سرکوب کننده ایمنی
سرکوب فعالیت سیستم ایمنی در موارد پیوند کلیه سبب افزایش خطر ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم تا حد 16 برابر می گردد.
خطر ضایعات پیش سرطانی و سرطان دهانه رحم در زنان مبتلا به ایدز نیز افزایش مییابد. در این بیماران هم چنین احتمال شکست درمان هاي ضایعات پیش سرطانی و عود نیز بالاتر است. سرکوب ایمنی بدن در اثر بیماري هایی چون لنفوم، لوسمی و بیماري هاي روماتیسمی نیز همراه با افزایش شیوع و خطر عود ضایعات مربوط به HPV است
اسلاید 14 :
سطح اقتصادی اجتماعی پایین
بین وضعیت اقتصادي اجتماعی پایین و افزایش خطر سرطان دهانه رحم ارتباط وجود دارد. ابتلا به انواع عفونتهاي مقاربتی، میزان
مصرف سیگار، وضعیت تغذیه اي، ازدواج در سن کم، حاملگی بالا و عدم دسترسی به غربالگري پاپ اسمیر، موارد مؤثر از لحاظ طبقه
اجتماعی هستند و میتوانند بروز سرطان را تحت تأثیر قرار دهند
زایمان
برخلاف سرطان پستان، خطر سرطان دهانه رحم در زنان زایمان کرده حتی با لحاظ کردن عامل سن اولین نزدیکی و شریک جنسی ،افزایش مییابد.
این طور تصور میشود که حاملگی و زایمان از طریق سازوکارهاي :گوناگونی خطر سرطان دهانه رحم را تحت تأثیرقرار میدهند ازجمله
تغییرات هورمونی،
اثرات تغذیه اي،
عوامل ایمونولوژیک
آسیب دهانه رحم که متعاقب آنها تکثیر سلولی رخ می دهد
اسلاید 15 :
مصرف سیگار
مصرف سیگار خطر اسکواموس سل کارسینوما 4شایعترین نوع سرطان دهانه رحم را افزایش می دهد و این خطر با
تعداد میانگین سیگارهاي مصرف شده در روز افزایش مییابد.
مصرف سیگار ممکن است سبب افزایش خطرسرطان به چندین روش شود. به طور مثال :
ترکیبات موجود در دود سیگار ممکن است سبب آسیب DNA در سلولهاي دهانه رحم شوند یا
در روش هاي ایمنی موضعی دخالت کنند.
براي خیلی از افراد در معرض خطر، ترك سیگار بهترین کار براي ارتقاي سلامتشان است.
اسلاید 16 :
عوامل تغدیه ای
کمبود ویتامین A یا بتاکاروتن ممکن است خطر ضایعات پیش سرطانی و سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.
مطالعات نشان میدهد که مصرف بالاتر ویتامین A , C , E و بتاکاروتن ممکن است براي بدخیمی هاي سرویکس اثر محافظتی داشته باشد.
مصرف بالاترویتامین A و کاروتینوئیدها که نشان دهنده مصرف بالاتر سبزیجات و افزایش سطح خونی سیس لیکوپن است، سبب:
کاهش بیش از پنجاه درصدي در احتمال عفونت پابرجاي HPV هاي پرخطر می شود.
همان طور که ذکر شد پابرجا ماندن عفونت HPV پرخطر ، مهمترین عامل خطر و حتی علت اصلی ایجاد سرطان دهانه رحم است.
اسلاید 17 :
قرص های ضد بارداری خوراکی
درمورد قرصهاي ضد بارداري سازوکار احتمالی براي ایجاد سرطان دهانه رحم،:
کمبود فولیک اسید ناشی از مصرف قرص، مطرح شده است.
شاید این کمبود منجر به کاهش متابولیسم ترکیبات موتاژن جهش زا) براي دهانه رحم شود.
البته از نظر بالینی قطع قرص، در درمان ضایعات ناشی از ویروس پاپیلوما با ارزش نبوده است.
برخی نیز افزایش ضایعات پیش سرطانی و سرطان دهانه رحم در مصرف کنندگان قرصهاي ضد بارداري را به علت انجام معاینات و غربالگري منظم در این افراد میدانند.
براي بسیاري از زنان،فواید استفاده از قرص ضدبارداري خوراکی نسبت به خطراتش برتري دارد.
زنانیکه از قرص های ضد بارداری خوراکی استفاده میکنند ،آنان را از HPVودیگر بیماریهای منقله جنسی محافظت میکند
اسلاید 18 :
در این برنامه، هدف:
شناسایی و ثبت افراد مشکوك یا مبتلا به سرطان دهانه رحم و سپس ارائه خدمات مناسب در سطوح مختلف شبکه بهداشتی درمانی و ساماندهی درمان و مراقبت بیماران است
اسلاید 19 :
علائم سرطان دهانه رحم و تشخیص زودهنگام آنها
اسلاید 20 :
مهم ترین علائم سرطان دهانه رحم عبارتند از :
خونریزی غیر طبیعی واژینال از جمله پس از نزدیکی جنسی ،در فواصل دوره های قاعدگی ،و پس از یائسگی
ترشحات بد بوی واژینال (تومورهای بزرگ می توانند دچار عفونت شده و ترشحات غیر طبیعی واژینال که گاهی بدبو هستند ایجاد کنند.گاهی ممکن است این ترشحات قبل از بروز خونریزی غیر طبیعی بروز نمایند .)
درد هنگام نزدیکی جنسی
