بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مالیات ها
اسلاید 2 :
درآمد دولت
در نظریه های اقتصادی برای سادگی فرض می شود که مالیات تنها منبع درآمد دولت است
در ایران درآمد دولت شامل مالیات، نفت، انحصارات و مالکیت دولتی، سود حاصل از سرمایه گذاری دولتی، منابع تامین اعتبار، فروش کالا و حق بیمه و کمک های دریافتی می شود.
مالیات: هر نوع پرداخت اجباری بدون بازگشت که افراد جامعه به صورت سهمی از امکانات خود مطابق با قانون به دولت پرداخت می کنند تا در جهت مصالح اجتماعی و اقتصادی جامعه صرف گردد
اسمیت: عملکرد مالیاتی بر پایه برابری و عدالت به دست می آید
کینز: دولت با کمک مالیات، مازاد پس انداز را کاهش دهد تا در تولید سرمایه گذاری شود (مالیات زیاد)
اسلاید 3 :
مالیات
نظریه نئوکلاسیکی مالیات: نرخ مالیات باید کم باشد. لافر بین درآمد دولت و میزان مالیات ها رابطه مقداری برقرار کرد، این رابطه که به منحنی لافر معروف است، یک رابطه معکوس U بین سطح درآمد دولت و میزان مالیات اخذ شده را تبین می کند (30 درصد) .
فیشر: مالیات از هزینه نهایی کالای مصرف شده (ارزش افزوده)، که همان مالیات بر مصرف است که پس انداز را هم تشویق می کند و هم ابزاری است برای کاهش تورم.
کالدور: مالیات از پس اندازها
قبرس در 2013 برای دریافت کمک مالی مجبور به اخذ تقریبا 10 درصد مالیات از حساب های پس انداز شد. تخمین زده شده بود که 6 میلیارد دلار درآمد مالیاتی بدست می آید ( در مقابل 8.7 میلیارد دلار کمک مالی)
اسلاید 4 :
مالیات
حسابداری: درآمد دولت
اجتماعی: ارتباط و تعامل افراد با دولت
سیاسی: مشروعیت، شفافیت و مقبولیت دولت
حقوقی: در چه مواردی مالیات وضع شود و یا معافیت ها چیست
رویکرد علم اقتصاد: اثر وضع مالیات بر وضعیت کارایی و عدالت، تعادل و تثبیت اقتصادی، کنترل اقتصاد، رفاه اجتماعی
اسلاید 5 :
اهداف مالیات
تخصیصی: حرکت از فعالیت های غیر کارا به نوع کارای آنها (مالیات آلودگی، مالیات سبز)
توزیعی: توزیع مجدد درآمد و ثروت بین افراد جامعه
تثبیتی: ایجاد تعادل و تثبیت متغیرهای اقتصاد کلان (مالیات بر مصرف با هدف افزایش پس انداز و سرمایه گذاری)
درآمدی: نیاز دولت به درآمد برای هزینه های ضروری
اسلاید 6 :
تغییرات رفاه
تغییرات کارایی
بعد از وضع مالیات: سنجش کارایی مالیات بر اساس انحراف رفتاری صورت میگرد
به هم خوردگی (انحراف) رفتاری: تغییر رفتار اضافی ایجاد شده پس از کسر مقدار تغییر رفتاری که مد نظر سیاستگذار است
به علت همین علت است که عده ای می گویند وضع مالیات باعث انحراف رفتار می شود
هر مالیاتی که بر موجودی اولیه منابع وضع شود موجب تغییر رفتار عاملین اقتصادی نمی شود، زیرا وضع مالیات بر موجودی اولیه به معنی وضع مالیات در نقطه شروع فعالیت اقتصادی است (مالیات یکجا و یا مقطوع)
اسلاید 7 :
انحراف رفتار
مالیات بر کالا برای مثال باعث تغییر رفتار مصرفی افراد می شود.
تغییر تقاضا از سمت کالا با مالیات زیاد به سمت کالا با مالیات کم (اثر جانشینی)
کاهش کل مصرف به علت دریافتی کمتر و یا پس انداز بیشتر
در اثر وضع مالیات قیمت کالا افزایش می یابد و در نتیجه رفاه مصرف کننده کاهش می یابد
اما، تمام رفاه از دست رفته مصرف کننده به درآمد مالیاتی تبدیل نمی شود
به قسمتی از مازاد رفاه مصرف کننده که به درآمد مالیاتی برای دولت تبدیل نشود، زیان خالص اجتماعی می گویند
اسلاید 8 :
زیان خالص اجتماعی
مالیاتی درست است که حداقل زیان خالص اجتماعی را داشته باشد و یا رفاه اجتماعی را با توجه به تامین مالی دولت بیشینه نماید
اسلاید 9 :
قاعده رمزی
مالیات بر همه کالاها بهتر از مالیات بر تعداد محدودی از آنها است
فروض: بازارهای رقابتی، ترجیهات سازگار و فقط یک مصرف کننده بدون پس انداز، قیمت ها فقط در اثر وضع مالیات تغییر می کنند.
نظام مالیاتی بهینه، سیستمی است که در آن تقاضای جبران شده برای هر کالا در اثر وضع مالیات به یک نسبت کاهش یابد
در مقایسه با نرخ مالیات بالا، نرخ مالیاتی کمتر منجر به بار مالیاتی کمتری نسبت به درآمد می شود (نمودار)
مالیات کمتر روی همه کالاها، بهتر از مالیات بالا روی برخی از کالاها است (بار مالیاتی کمتری دارد)
اسلاید 10 :
قاعده رمزی
این قاعده در پی حداقل کردن زیان خالص اجتماعی است
مطابق قاعده ساده شده رمزی، مالیات بر مصرف باید متناسب با جمع معکوس کشش های قیمتی تقاضا و عرضه باشد ( بار مالیاتی کمتر وقتی کشش ها کم هستند)
طبق قاعده رمزی کالاهای ضروری که به تغییرات قیمت واکنش کمی نشان می دهند مشمول مالیات های سنگینی خواهند بود، در مقابل بر کالاهای تجملی مالیات کمتری وضع می شود.
در این نظام مالیاتی مصرف کنندگان کم درآمد در مقایسه با ثروتمندان مالیات بیشتری پرداخت می کنند.
این راه حل فقط شاخص کارایی را منعکس می کند
اسلاید 11 :
کارایی و عدالت
مصرف کنندگانی با درآمد های مختلف
در کالاهایی که توسط فقرا مصرف می شوند، کاهش تقاضای جبرانی کم تر است، این نتیجه با قاعده قبلی در تضاد است.
اصول مالیاتی: به مجموعه اصولی که وضع مالیات در چارچوب آنها، آثار منفی کمتری ایجاد می کند
اصول کلاسیک مالیات ها
اصول جدید مالیات ها
اسلاید 12 :
اصول کلاسیک مالیات ها
اصل عدالت: مالیات باید با ظرفیت پرداخت مالیات دهندگان متناسب باشد (عدالت افقی و عمودی)
اصل کارایی: کاهش زیان خالص اجتماعی
اصل مشخص بودن: تمام ویژگی های یک نظام مالیاتی باید مشخص و شفاف باشد (کمترین اختلاف در برآورد مالیاتی اشخاص و مالیات وضع شده)
اصل سهل الوصول بودن: مالیات باید از نظر زمان، مکان و نحوه ی پرداخت، کم ترین هزینه را برای پرداخت کننده ایجاد کند
اسلاید 13 :
اصول جدید مالیات ها
اصل فایده: مالیاتی عادلانه است که از افرادی که از خدمات عمومی بیشتر منتفع می شوند، مبلغ بیشتری گرفته شود
اصل توانایی پرداخت: مبتنی بر دو فرض است
درآمد افراد شاخصی از توانایی پرداخت آنها است
مطلوبیت ناشی از درآمد را می توان اندازه گرفت
ایثار: میزان رفاهی که پرداخت کننده از دست می دهد تا سایرین از آن کسب رفاه کنند
عدالت عمودی هنگامی بدست می آید که افراد ایثارهای برابری داشته باشند
اسلاید 14 :
اصول برابری ایثار
اصل برابری مطلق ایثار: مطلوبیت کل از دست رفته ناشی از پرداخت مالیات برای همه افراد برابر باشد
اگر پرداخت 20 ریال مالیات، رفاه یک فرد را همان اندازه کاهش می دهد که پرداخت 300 ریال مالیات توسط فرد دیگر، پس اولی 20 و دومی 300 ریال مالیات بپردازند
اصل برابری نسبی: مطلوبیت نسبی از دست رفته افراد، بعد از پرداخت مالیات برابر شود
اگر پرداخت 20 ریال نیمی از رفاه فردی را کاهش می دهد و در مقابل فرد دیگر با پرداخت 300 ریال نیمی از رفاهش کاهش می یابد
اصل برابری نهایی: تا جایی باید از افراد مالیات گرفت که مطلوبیت نهایی درآمد آنها با هم برابر شود، درآمد به شیوه ای کاهش یابد تا مطلوبیت نهایی درآمد افراد یکسان شود
اسلاید 15 :
اصول جدید مالیات ها
اصل شخصی سازی مالیات: مالیات ها باید بر اساس مجموع تمام ویژگی های و شرایط افراد وضع شود. توانایی پرداخت فقط بر اساس درآمد تعیین نمی شود، دارایی و ثروت هم مهم هستند
اصل درآمد: مالیات ها باید به طریقی وضع شوند که حداقل درآمد مورد نیاز برای برطرف کردن هزینه های دولت فراهم گردد.
اسلاید 16 :
یارانه و هدفمند سازی آن
یارانه یک نوع مالیات منفی است
دولت ها برای اهداف اجتماعی و بر اساس ویژگی افراد یا کالایی که مصرف می کنند کمک هزینه هایی پرداخت می کنند
یارانه مستقیم: بر اساس ویژگی افراد
یارانه غیر مستقیم: تشویق مصرف برخی از کالاها به روش کاهش قیمت (آموزش)
یارانه غذای دانشجویی: با هدف تخصیص منابع به سمت افزایش دانش
دولت ها می خواهند که یارانه ها به دست افرادی برسد که برای آن برنامه ریزی کرده اند، به این افراد جامعه هدف گفته می شود
هدفمند سازی: جهت دادن یارانه ها به سمت جامعه هدف
اسلاید 17 :
انواع هدفمندی
هدفمندی کامل: جامعه هدف کاملا مشخص است (داروهای خاص)
هدفمندی نسبی: وقتی از جامعه هدف شناخت محدودی داریم (یارانه نان)
هدفمندی صفر: شناختی از جامعه هدف نداریم (یارانه بنزین)
اضافه بار یارانه: وقتی رفاه ناشی از وضع یارانه، از هزینه آن برای دولت کمتر باشد
