پاورپوینت تعامل علمی و فَرهنگی عالمان شیعه و اهل سنت در دو سدۀ اخیر.

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بسم الله الرحمن الرحیم.

السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (علیه السلام)

اسلاید 2 :

عنوان:

تعامل علمی و فَرهنگی عالمان شیعه و اهل سنت در دو سدۀ اخیر.

اسلاید 3 :

سرفصل های بحث

تعامل علمی و فرهنگی علماء
کلیات
انواع تعامل
مفهوم شناسی
اهمیت موضوع
اهداف بحث
مبانی و پیشینه مباحث
علمی
فرهنگی
ره آورد
آسیب شناسی

اسلاید 4 :

مفهوم شناسی تعامل

1- در لغت:تعامل در لغت عبارت است از: داد و ستد. چنانکه زبیدی نوشته است: «التَّعَامُل‏: المُعامَلَه». و دهخدا نیز تعامل را به معنای معامله گرفته است. البته تعامل در لغت به معنای تأثیر و تأثر نیز به کار رفته است؛ چنانکه یکی از لغت نویسان نوشته اند؛ تعامل عبارت است از:
«بریگدیگر اثر گذاشتن: این تأثیر و تأثر و به عبارتی تعامل یا کنش متقابل، پدیدهای روانی- اجتماعی است».

اسلاید 5 :

تعامل در اصطلاح
«تعامل که در علم جامعه شناسی به معنای کنش متقابل
(Social Interactions) اخذ شده است، عبارت است از یک سلسله رفتارهای اجتماعی که بر اساس یک عمل دو جانبه و متقابل به وجود میآید؛ فرایندی است که از طریق آن دو یا چند انسان زبان و اشارات را به کار میگیرند تا بر افکار انتظارات و رفتار یگدیگر اثر متقابل بگذارند».
- علیرضا شایان مهر، دائره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، ص497.

اسلاید 6 :

2- علمای شیعه و سنی
منظور از «علماء»، دانشمندان و فقيهان امت اسلامي میباشند، کسانی که بیشتر در حوزة دینی کار کرده اند و تخصص دارند.
در اثر حاضر؛ منظور از علمای شیعه، فقط شیعة امامیه و اثنی عشری است. بنابراین، از تعامل علمای زیدی و اسماعیلی و سایر فرقههای شیعی بحث نمیشود.
اما منظور از علمای اهل سنت، همه علمای چهار مذهب(حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی) می باشد.

اسلاید 7 :

3- علمي و فرهنگي
اين واژه واضح است ونیازچندانی به تعریف ندارد.
مراد از قیدِعلمی در بحث اموری مانند تدریس و تدرس، اجازه نامه ها، استساخ و. می باشد.
و قیدِفرهنگی اموری مانند نشست های علمی، راه اندازی مجله، نشر کتاب و.را شامل می شود.

اسلاید 8 :

اهمیت موضوع
این موضوع از چند جهت می تواند مهم باشد:
1- عقلانیت گرایی
2- مدارا با مردم از سنت رسول الله است
3- زمانی به اهمیت این موضوع پی می بریم که خارج از جمهوری اسلامی باشیم.
و.

اسلاید 9 :

اهداف مباحث
1- الگو گیری از علمای سلف
2- فرهنگ سازی تعامل
3- بحث و مناظره های علمی به جای مکابره

اسلاید 10 :

مبانی تعامل عالمان شیعه و سنی
1- مبانی تعامل در قرآن
.« وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْكِتابِ إِلاَّ بِالَّتي‏ هِيَ أَحْسَن‏».
در آیه دیگر میفرماید:
وَ لا تَسُبُّوا الَّذينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ

اسلاید 11 :

مبانی تعامل عالمان شیعه و اهل سنت
کسی از امام صادق(علیه السلام) سوال کرد:
كَيْفَ‏ يَنْبَغِي‏ لَنَا أَنْ‏ نَصْنَعَ‏ فِيمَا بَيْنَنَا وَ بَيْنَ قَوْمِنَا، وَ بَيْنَ خُلَطَائِنَا مِنَ النَّاسِ مِمَّنْ لَيْسُوا عَلى‏ أَمْرِنَا؟ قَالَ: «تَنْظُرُونَ إِلى‏ أَئِمَّتِكُمُ الَّذِينَ تَقْتَدُونَ بِهِمْ، فَتَصْنَعُونَ مَا يَصْنَعُونَ؛ فَوَ اللَّهِ،إِنَّهُمْ لَيَعُودُونَ مَرْضَاهُمْ، وَ يَشْهَدُونَ جَنَائِزَهُمْ، وَ يُقِيمُونَ الشَّهَادَةَ لَهُمْ وَ عَلَيْهِمْ، وَ يُؤَدُّونَ الْأَمَانَةَ إِلَيْهِمْ».

شایسته است با مردمی که با ما زندگی می کنند و چه بسا شیعه هم نیستند، چگونه رفتار نمائیم؟ حضرت در جواب فرمود: به پیشوایان­تان که به آنها اقتداء میکنید، بنگرید. هر کاری آنها کردند، شما نیز انجام دهید. قسم به خدا، پیشوایان شما به عیادت مريضان آنان میرفتند، در تشییع جنازة آنان شرکت میکردند، بر ضرر یا نفع شان شهادت میدادند و امانت را به سوی شان بر میگردادند - محمد بن يعقوب بن اسحاق کلینی، الكافي كلينى، ج4، ص1-680.

اسلاید 12 :

انواع تعامل
1- تعامل علمی:
تعامل علمی به آن نوع تعاملی اطلاق می شود که در راستای دانش افزایی است؛ مانند تعلیم و تعلم، استنساخ، اجازه نامه های علمی و. که میان عالمان شیعه و اهل سنت صورت گرفته است. در ذیل به نمونه هایی از این نوع تعامل اشاره می شود:

اسلاید 13 :

تعامل علمی
1- تدریس و تدرس
طبعا یکی از محور های تعامل علمی تدریس و تدرس عالمان شیعه و اهل سنت نزد یکدیگر است.

اسلاید 14 :

1- تدرس عالمان سنی نزد عالمان شیعه
الف: محمد بن كمال الدين بن محمد بن الحسين الحسيني ، الحنفي ، معروف بابن حمزة ، نقيب الشام، در کلاس درس محمد بن علي الحرفوشي الحريري از عالمان شیعه حاضر میشد و از علم ایشان بهره میبرد. در برخی منابع آمده است: «وقرأ على جماعة من فضلاء عصره من الخاصة والعامة» یعنی ایشان هم از عالمان شیعه و هم از عالمان اهل سنت استفاده نموده است.
- موسوعه الفقهاء، پیشین، ج11، ص301.
- امل امل، پیشین، ج1، ص162.

اسلاید 15 :

1- تدرس عالمان سنی نزد عالمان شیعه
ب: محمد بن محمد بن أحمد حميدي ، از فقهای شافعی مذهب نزد نور الدين علي بن علي سنفي درس خوانده است؛ گفته شده است وی «المنهاج» را نزد ایشان تلمذ نموده و اجازه فتوا و تدریس دریافت نموده است.
- موسوعه طبقات الفقهاء، ج11، ص303.

اسلاید 16 :

2- تدرُّس عالمان شیعه نزد اهل سنت
شیخ کاظم بن حسین بن عبدان الدجیلی، یکی از علمای برجسته جهان تشیع در قرن سیزدهم است که نزد عالم سنی شافعی، سید محمود شکر آلوسی(قرن سیزدهم) درس خوانده است.
- اعیان الشیعه، پیشین، ج9، ص7.

اسلاید 17 :

شیخ محمد بخیت و تدریس و تدرس
شیخ بخیت از شاگردان سید جمال است.
آیت الله العظمی مرعشی نزد شیخ بخیت درس خوانده است.

اسلاید 18 :

اجازه نامه ها
یکی از سنت های حسنه که در محافل علمی و فرهنگی مسلمانان، مخصوصاً عالمان دینی و فقهای اسلامی، از دیرباز مورد توجه و عنایت آنان قرار گرفته و از مصادیق مهم و بارز تعامل علمی و فرهنگی علمای اسلامی به حساب میآید؛ سنت اجازه نامه ها است.

اسلاید 19 :

اهمیت اجازه نامه
گرفتن اجازه نامه مخصوصاً اجازه روایتی در میان علماء از اهمیت خاصی برخوردار بود؛ زیرا به علاوه اینکه نشان از مقام علمی شاگرد بود، از وثاقات و مورد اعتماد بودن شاگرد نیز حکایت داشت.

اسلاید 20 :

انواع اجازه نامه ها
1- اجازه نامه روائی و نقل حدیث
2- اجازه نامه فتوای
3- اجازه نامه تدریس
سیوطی میگوید: وقتی کتاب های متعددی فقهی را پیش استادم بلقینی خواندم، در سال 706ق به من اجازه تدریس و افتاء داد.