بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بهداشت مدارس
اسلاید 2 :
اهداف درس
سابقه بهداشت مدارس در ايران را بيان كند
اهميت، اهداف بهداشت مدارس را شرح دهد
مفاهيم و اصول خدمات بهداشتي مدارس را توصيف كند
آموزش بهداشت در مدارس را توصيف نمايد. و مواردي را كه بايد جزءبرنامه ملي آموزش بهداشت باشد ليست كند
مهارت هاي زندگي را بيان كرده آموزش مهارت هاي سالم زيستن درمدارس را فهرست كند
اصول تغذيه در سنين مدرسه و تغذيه در مدرسه را شرح دهد
عناوين امكانات بهداشتي و ايمني و مشخصات بهداشت محيط مدرسه راشرح دهد
اهميت و راههاي اساسي پيشگيري از حوادث در مدرسه و راه مدرسه راارائه نمايد
دانش آموز سالم و نيازهاي اساسي بهداشتي او را بشناسد
شاخص هاي مهم بهداشت مدارس را توضيح دهد.
اسلاید 3 :
بيان مسئله
كشور ايران با جمعيت دانش آموزي 18 ميليون نفر، يكي از جوانترين جوامع معاصر مي باشد و لذا در جامعه اي با اين ساختار جمعيتي، بهداشت و آموزش دو موضوع مهم پيش روي برنامه ريزان و سياستگذاران خواهد بود.
كودكان، سرمايه هاي اصلي كشور هستند و پرورش آن ها از هدف هاي اصلي برنامه هاي توسعه اجتماعي، اقتصادي مي باشد. براي دستيابي به اهداف توسعه بايد تامين بالاترين سطح سلامت جسمي، رواني، اجتماعي ومعنوي كودكان به عنوان ضرورت و اولويت برنامه هاي توسعه اي مورد توجه قرار گيرد.
بعد از خانواده، مدرسه مهمترين نقش را در سلامت كودك دارد. دانش آموز در مدرسه علاوه بر يادگيري مهارت خواندن و نوشتن دانشها، نگرش ها و رفتارهاي جديد را مي آموزد
اين رفتارها علاوه برتاثير بر سلامت فردي، نقش تعيين كننده در سلامت خانواده و جامعه دارد. براي توسعه سلامت دانش آموزان و كاركنان مدرسه، خانواده ها و افراد جامعه، مدرسه جايگاه ويژه اي است.
كودك ساعات زيادي را در مدرسه بسر مي برد، در آنجا رشد مي يابد و تكامل پيدا مي كند.
اسلاید 4 :
اهميت بهداشت مدارس
مدرسه بعد از خانواده مهمترين نقش را در سلامت كودك دارد. دانش آموزدر مدرسه علاوه بر يادگيري مهارت خواندن و نوشتن، اطلاعات، نگرشها ورفتارهاي جديد را مي آموزد.
بيش از 18 ميليون دانش آموز در 9700 آموزشگاه سراسر كشور در كنار900000 معلم به تحصيل اشتغال دارند، به علاوه نزديك به دو سوم ازمدارس به ويژه مدارس ابتدايي در نقاط روستايي كشور استقرار دارند. كثرت جمعيت دانش آموزان و وضعيت پراكندگي و استقرار مدارس بيانگراهميت بهداشت مدارس مي باشد.
علي رغم تلاش ها و موفقيت هاي سال هاي اخير، هنوز تعدادي از مدارس كشور فاقد امكانات و تسهيلات بهداشتي مي باشند و فضاهاي آموزشي ازاستانداردهاي لازم برخوردار نمي باشند همچنين هنوز بيماري هاي واگيردار، بيماري هاي مختلف چشم، دهان و دندان، اختلالات شنوايي، قلبي و عروقي، بيماري هاي انگلي، كمبودهاي تغذيه اي و بالاخره اختلالات رفتاري، سلامت دانش آموزان را تهديد مي كند و موجب مشكلاتي درفراگيري و افت تحصيلي آن ها مي شود و اين در حاليست كه شناخت به موقع و رفع مشكلات دانش آموزان، اقدامي موثر و سنجيده در بهبود سلامت و پيشرفت آموزش آنها خواهد بود.
اسلاید 5 :
اگر در هر يك از مراحل اوليه زندگي نيازهاي رواني، اجتماعي، فيزيولوژيك و يا آموزشي دانش آموزان به موقع تامين نشود در دوره هاي بعدي زندگي جبران عوارض ايجاد شده امكان پذير نيست و يا به دشواري جبران مي شود.
براي رشد و توسعه يك نسل و بهبود و تكامل نسل بعد، راهكار اصولي آنست كه براي بهداشت مدارس سرمايه گذاري شود.
قريب يك سوم جمعيت كشور در زمان معين در مكان هاي مشخص با آمادگي كامل جهت يادگيري حضور مي يابند كه اين امر علاوه بر سهولت دسترسي به گروههاي هدف، دستيابي به اهداف بهداشتي را سهل تر مي سازد.
برخورداري دانش آموزان (در بعد فردي و اجتماعي) از امكانات بهداشتي و مراقبتي مناسب اثرات مطلوب بسيار دارد، از جمله نيروي درك ودريافتي آن ها را به حداكثر مي رساند و با جلوگيري از افت ناموجه تحصيلي و در نتيجه از اتلاف سرمايه هاي وسيع مي كاهد.
اسلاید 6 :
تاريخچه بهداشت مدارس در كشورهاي مختلف
از نظر تاريخي كيفيت عمل و برنامه ريزي و فعاليت هاي بهداشت مدارس در كشورهاي مختلف متفاوت مي باشد.
شايد اولين اقدام در زمينه بهداشت مدارس مربوط به كشور فرانسه باشد، اين كشور همراه طرح آموزش علمي خود در سال 1793 ميلادي ماده اي را در رابطه با بهداشت مدارس و انتخاب يك نفر پزشك به عنوان مسئول بهداشت مدارس به تصويب رساند.
در ايالات متحده آمريكا ويليام الكوت (Alcott) اولين اقدام درزمينه بهداشت مدرسه را در سال 1837 و در باره نحوه ساختمان و محيط مدرسه نمود .
در كشور هلند بهداري آموزشگاهها در سال 1868 با استخدام دو نفرپزشك پايه گذاري شد، و سپس در سال 1942 اولين قانون مربوط به بهداشت مدارس به تصويب رسيد.
در انگلستان آغاز كار بهداشت مدارس از سال 1907 و تحت نظارت ادارات آموزش محلي درآمد، در سال 1919 رياست پزشكان وزرات بهداري باحفظ سمت به رياست بهداشت مدارس نيز مصوب شد و در بيشتر مدارس محل خاصي هم براي كادر بهداشتي در نظر گرفته شد .
اسلاید 7 :
تاريخچه بهداشت مدارس و تحولات سازماني آن در ايران
در سال 1290 شمسي مدارس جديد در ايران تاسيس گرديد در سال 1293 هياتي از پزشكان ايراني و اروپايي مقيم تهران تشكيلاتي به نام مجلس حفظالصحه براي مراقبت بهداشت عمومي بوجود آوردند. در اواخر همين سال دكتر علي اكبر خان (اعتمادالسلطنه) به سمت مفتش صحي مدارس منصوب شد.
در سال 1314 سازماني بنام " صحيه مدارس" در وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه آن زمان بوجود آمد. اين اداره در سال 1318 ضميمه دانشكده پزشكي تهران گرديد.
آئين نامه بهداري مدارس در سال 1315 دردو فصل و بيست و يك ماده تصويب گرديد.
در سال 1320 دو باره به عنوان دفتر كل بهداري آموزشگاهها به تشكيلات وزارت معارف پيوست و پس از آن به اداره كل بهداري آموزشگاهها تغيير نام داد.
در سال 1326 صحيه مدارس، مجددا ضميمه وزارت فرهنگ شد.
اسلاید 8 :
در سال 1348 سازمان اداره بهداري آموزشگاههاي كل كشور به اداره كل بهداري آموزشگاههاي كشور تغيير نام يافت و در سال 1350 به منظور تربيت نيروي انساني براي اولين بار دوره دو ساله آموزش مراقبين بهداشت برقرارگرديد.
در اسفند ماه سال 1357 اداره كل بهداري آموزشگاهها با تغييرنام به اداره كل بهداشت مدارس، از وزارت آموزش و پرورش جدا و ضميمه وزارت بهداري شد.
پس از مدتي اين اداره كل منحل و بهداشت مدارس بخشي از فعاليت هاي اداره كل بهداشت خانواده را تشكيل داد. در سال 1373 بعد از انتقال مراقبين بهداشت به آموزش و پرورش، بهداشت مدارس ازاداره كل بهداشت خانواده منتزع گرديد و به صورت اداره مستقل در وزارت بهداشت و درمان فعاليت نمود.
در سال 1379 با تصميم معاون بهداشتي وقت بهداشت مدارس ضميمه دفتر بهداشت دهان و دندان گرديد.
در حال حاضر با تصويب ساختار تشكيلاتي جديد وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي وظيفه بهداشت مدارس قانونا به عهده دفتر سلامت جوانان و مدارس مي باشد.
اسلاید 9 :
تعريف بهداشت مدارس
طبق تعريف سازمان جهاني بهداشت
بهداشت مدارس عبارتست ازمجموعه اقداماتي كه به منظور تشخيص، تامين و ارتقاء سلامت جسمي، رواني، اجتماعي و معنوي دانش آموزان و آندسته از كاركناني كه به نحوي در ارتباط با دانش آموزان قرار دارند به اجرا در مي آيد .
منظور از دانش آموز، كليه افرادي است كه در مقاطع و پايه هاي تحصيلي مختلف از پيش دبستاني تا پيش دانشگاهي در آموزشگاههاي كشور به تحصيل اشتغال دارند.
اسلاید 10 :
برنامه ها و فعاليت هاي بهداشت مدارس
آموزش بهداشت در مدرسه
مراقبت بهداشتي درماني دانش آموزان
تدارك و نظارت بر ايمني و بهداشت محيط مدرسه
نظارت بر تغذيه دانش آموزان در مدرسه
اسلاید 11 :
مراقبت بهداشتي و درماني دانش آموزان
ارزيابي سلامت دانش آموز هنگام ورود به پايه اول ابتدائي (ترجيحاپيش دبستاني) و تشكيل و ثبت شناسنامه سلامت او به منظور مداخله به هنگام براي رفع مشكل.
انجام معاينات دوره اي براساس دستورالعمل اجراي شناسنامه (پرونده) بهداشتي دانش آموز به منظور مراقبت بهداشتي.
معاينات متناوب بهداشتي با هدف بيماريابي، ارجاع و درمان
مراقبت از دانش آموزان نيازمند مراقبت هاي ويژه مثل مبتلايان به بيماري هاي مزمن
مراقبت هاي فوري در صورت نياز به كمك هاي اوليه مثل حوادث، زخم هاو بيماري هاي ناگهاني
ثبت و گزارش و پيگيري موارد ارجاع شده و مرجوعي از مراكز بهداشتي درماني
اسلاید 12 :
نظارت بر تغذيه دانش آموزان
نظارت بر نحوه عرضه و توزيع مواد غذايي به دانش آموزان در داخل و اطراف مدرسه.
عرضه مواد غذايي مغذي و سالم براي ايجاد عادات غذايي مناسب دردانش آموزان
اسلاید 13 :
سازماندهي و روش هاي آموزش بهداشت مدارس
آموزش بهداشت با بهره گيري از فرصت ها و موفقيت هاي پيش آمده، توضيح در باره بيماري خاص يا حادثه زماني كه يكي از دانش آموزان مبتلا شده باشد.
گنجاندن مطالب بهداشتي، در كتب درسي يا در كتاب هاي دروس پايه هاي مختلف، مثلا مي توان بوسيله نسبت ها، ميزان ها، درصد و ساير مسايل رياضي بهداشت را به دانش آموزان بياموزند .
استفاده از كتاب هاي منبع، آموزش بهداشت براي دانش آموزان ومعلمين، كه مطالب اين كتاب ها راهنماي مناسبي براي ارائه اطلاعات و مجموعه فعاليت هاي مرتبط با بهداشت مدارس براي گروه هدف مي باشند.
آموزش دسته جمعي در كلاس
آموزش از طريق برگزاري بحث ها، كنفرانس ها و سمينارها
استفاده از وسايل كمك آموزشي مثل پمفلت، عكس، پوستر، فيلم و ..
آموزش هاي فردي و مشاوره براي حل مشكلات دانش آموزان
استفاده از روش آموزش همسالان، كه آموزش توسط دانش آموزان بااستفاده از روش هاي مختلف مثل اجراي نمايش، ايفاي نقش و . انجام مي شود.
آموزش هاي عملي، اجرا براي آموختن
تشكيل نمايشگاههاي گوناگون
گردش علمي
اسلاید 14 :
آموزش مهارت هاي زندگي
سازمان جهاني بهداشت در سال 1993، در جهت پيشگيري اوليه وهمچنين ارتقاي بهداشت روان، برنامه مدوني با عنوان " آموزش مهارت هاي زندگي" آماده نمود هدف از اجراي اين برنامه، افزايش توانايي هاي رواني ـ اجتماعي كودكان و نوجوانان بود تا آن ها را قادر سازد كه باتقاضاها و كشمكش هاي زندگي روزانه بطور منطقي مقابله كنند .
آموزش مهارت هاي زندگي توانايي هاي رواني اجتماعي فرد را كه در ارتقاي بهداشت و سلامت نقش مهمي دارد، بهبود مي بخشد. مناسب ترين شيوه براي ارتقاي توانايي هاي رواني اجتماعي كودكان و نوجوانان، مداخله ازطريق آموزش مهارت هاي زندگي در محيط آموزشي حمايت كننده يعني مدرسه است.
اسلاید 15 :
مدارس بايد به دانش آموزان، مهارت هاي زير را بياموزند
مهارت هاي مربوط به امرار معاش مانند اينكه چگونه فرد مشغول كاري شود .
مهارت هاي مراقبت از خود مانند مصرف غذاهاي سالم، درست مسواك زدن و غيره
مهارت هايي كه براي پرداختن به موقعيت هاي پر خطر زندگي استفاده مي شوند مانند توانايي نه گفتن در مقابل فشار جمع استفاده ازمواد مخدر.
اسلاید 16 :
اهداف برنامه آموزش مهارت هاي زندگي، براساس ارزيابي ها وبررسي نيازها تعيين مي شود براي آموزش مهارت هاي زندگي از آمارهاي موجود در زمينه شيوع و بروز مشكلات بهداشتي ـ اجتماعي مربوط به رفتارسالم و سلامت رواني استفاده مي شود. بنظر مي رسد كسب اطلاعات در زمينه موارد زير گام اساسي در آموزش مهارت زندگي براي نوجوانان دانش آموزباشد.
اسلاید 17 :
نوع و ميزان مصرف مواد مخدر و سوء مصرف داروها در بين نوجوانان
· شيوع HIV/AIDS
· رفتارهاي جنسي و بهداشت باروري
· ميزان خودكشي نوجوانان و علل آن ها
· ميزان بروز اختلالات روان پزشكي و مشكلات رواني اجتماعي دوران كودكي
· ميزان خشونت در مدارس
اسلاید 18 :
تغذيه در مدارس
1) آموزش بهداشت تغذيه: مدرسه بر حسب سن و جنس دانش آموزان مي توانددر باره تقسيم بندي مواد غذايي، نقش مواد مغذي در بدن، نقش تغذيه و رشد و يادگيري، نحوه تهيه، نگهداري، طبخ و مصرف موادغذايي، مشكلات تغذيه اي دانش آموزان و بهداشت مراكز تهيه و توزيع مواد غذايي آگاهيهاي ارزنده اي ارائه كند.
2) تشويق دانش آموزان به خوردن غذا در زمان هاي مناسب (وعده و ميان وعده ها)
3) كنترل مواد غذايي كه دانش آموزان با خود به مدرسه مي آورند ومداخله و مذاكره با والدين براي بهبود آن ها.
4) نظارت بر مواد غذايي كه در مدرسه توزيع مي شود، همچنين همكاري با مراكز بهداشتي درماني منطقه براي كنترل عرضه مواد غذايي اطراف مدرسه
5) نظارت و هدايت افراديكه با مواد غذايي سروكار دارند براي معاينات پزشكي ـ بهداشتي.
6) تشويق و ترغيب دانش آموزان براي خريد از محل هاي مجاز و بهداشتي عرضه كننده مواد غذايي.
7) آموزش و نظارت بر رعايت بهداشت فردي كودكان به ويژه قبل و بعداز صرف غذا.
8) معاينات و آزمون ها براي تشخيص برخي اختلالات تغذيه اي دانش آموزان و ارجاع آن ها براي درمان.
9) مشاركت در اجراي برنامه هاي كشوري يا منطقه اي تغذيه دانش آموزان مثل آهن ياري دختران دانش آموز.
10) آموزش و سازماندهي دانش آموزان براي انجام كارهاي سازمان يافته جهت بهبود تغذيه دانش آموزان و خانواده ها.
اسلاید 19 :
ايمني و بهداشت محيط مدارس
براساس گزارش منتشره از سوي دفتر بهداشت مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، در سال تحصيلي 78ـ1377 از كل 05/107 مدرسه موجود در كشور كه تحت پوشش خدمات بهداشت مدارس قرار گرفته اندنشان مي دهد كه:
اسلاید 20 :
81/77 درصد از مدارس بازديد شده از آب آشاميدني سالم برخورداربوده اند كه شهرستان سبزوار با 6/45 درصد كمترين و گناباد 8/97 درصدبيشترين درصد مدارس داراي آب آشاميدني سالم را داشتند.
6/66 درصد از مدارس بازديد شده كشور داراي سيستم دفع بهداشتي فاضلاب بودند كه كمترين ميزان مربوط به سبزوار (1/22 درصد) و سمنان با 3/99 درصد بهترين وضعيت را دارد.
از كل 252140 مستراح بازديد شده، 2/27 درصد نيازمند بهسازي بودند.
5/4 درصد از كل مدارس بازديد شده داراي بوفه بهداشتي بودند.