بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
افسردگی
افسردگی یک اختلال عودکننده و مزمن است که منجر به اختلال عملکرد و ناتوانی میگردد.
افسردگی بهمعنای خلق و روحیه افسرده یا بیحوصلگی مفرط میباشد. بیماران افسرده، همچنین ممکن است دچار کاهش انرژی، اختلال خواب، اختلال اشتها و کاهش اعتماد به نفس باشند و در موارد جدیتر، دچار احساس ناامیدی از ادامه زندگی دیگری و تمایل به مرگ داشته باشند.
اسلاید 3 :
تأخیر در تشخیص یا درمان میتواند به پیامدهای ناتوانی فردی، نابسامانی خانوادگی، تبعات اقتصادی، افزایش مشکلاتی مانند بیماریهای قلبی و افزایش مرگ و میر بهدنبال خودکشی بیانجامد.
درمانهای مرسوم افسردگی که در سیستم مراقبتهای اولیه قابل بهرهگیری باشند شامل تجویز دارو و انجام رواندرمانی است که شامل مراحل حاد و نگهدارنده است.
اسلاید 4 :
برخی از گروههای در معرض خطر افسردگی عبارتاند:
زنان بهویژه در دوران حاملگی و پس از زایمان
سالمندان
افراد مبتلا به بیماریهای مزمن و ناتوانکننده والدین کودکان دچار چنین بیماریهایی
سوءمصرفکنندگان مواد
افرادی که شکست شغلی، مالی یا عاطفی اخیر داشتهاند
افرادی که بهتازگی عزیزی را از دست دادهاند
افرادی که طلاق یا جدایی اخیر داشتهاند.
اسلاید 5 :
راهنمای تشخیصی افسردگی
پرسشهای کلیدی (خلق افسرده، بیحوصلگی)
آیا در دو هفته اخیر، احساس غمگینی و غصه دارید؟
آیا در دو هفته اخیر احساس بیحوصلگی میکنید به شکلی که حوصله انجام دادن کارها را نداشته باشید؟
موارد فوق را میتوان از خانواده یا اطرافیان بیمار هم پرسید.
در صورت پاسخ مثبت به سؤالات 1 یا 2، بقیه سؤالات پرسیده شوند.
اسلاید 7 :
مهم:
در صورت رسیدن به دستکم پنج نشانه افسردگی که حداقل یکی از آنها بر پایه دو پرسش کلیدی بالا بهدست آمده باشد، تشخیص افسردگی اساسی مطرح میشود. البته به شرطی که سابقهای از مانیا یا هایپومانیا وجود نداشته باشد.
اسلاید 8 :
هم درمان دارویی و هم برخی رواندرمانیها (شناختی-رفتاری و بین فردی) در درمان افسردگی مؤثر هستند. اما با توجه به در دسترس نبودن رواندرمانی برای همه بیماران، خط اول درمان دارویی است.
برخی اقدامات غیردارویی هم میتوانند در درمان مؤثر باشند آموزش حل مساله، فعالسازی رفتاری، مقابله با غمگینی و افسردگی، مهارت ارتباط مؤثر، مهارت حل تعارضهای بینفردی و مقابله با استرس از این دست اقدامات هستند.
اسلاید 9 :
نکاتی که باید به بیمار افسرده و خانوادهی وی آموزش داده شود
افسردگی یک بیماری شایع است، نشانه ضعف اراده یا تنبلی یا تلقین نیست و تنها با توصیههای عمومی مانند رفتن به مسافرت برطرف نمیشود.
درمانهای مؤثری برای افسردگی در دسترس است.
بهبودی در طی 3 تا 4 هفته ظاهر خواهد شد و قبل از آن نباید زیاد انتظار بهبودی داشت.
دارو باید هر روز استفاده شود و تا جای ممکن خانواده بر مصرف دارو نظارت داشته باشد.
اثرات جانبی داروها اغلب بهتدریج از میان خواهند رفت.
اسلاید 10 :
اغلب داروها در صورت مصرف طبق دستور پزشک باعث عوارض جانبی خطرناک یا وابستگی نمیشوند.
لازم است دارو برای دستکم یک دورهی نه ماهه مصرف شود.
قبل از قطع دارو حتماً با پزشک مشورت شود و هیچگاه دارو ناگهانی قطع نشود.
قطع خودسرانه یا زودهنگام دارو ممکن است باعث عود بیماری و برگشت حالات اولیه بیماری شود.
پزشک باید خانوادهی بیمار افسرده را به همکاری برای ادامه درمان بیمار تشویق کند و از آنها بخواهد تا موارد بهبودی را به وی متذکر شوند.
اسلاید 11 :
موارد ارجاع غیرفوری به روانپزشک:
بیمار افسردهای که سابقهای از دورههای مانیا یا هیپومانیا داشته باشد.
بیمار افسردهای که علایم سایکوتیک داشته باشد.
بیمار افسردهای که پس از پاسخ نسبی به درمان پیشرفت درمانی وی متوقف شده و به افزایش دوز دارو و اقدمات غیردارویی کارشناس پاسخ نداده است.
بیماری که دچار عوارض دارویی شده و به اقدامات ابتدایی درمانی پزشک پاسخ نداده است.
موارد ارجاع فوری به روانپزشک:
بیماری که به هر دلیل فکر (ایده) خودکشی دارد، حتا اگر به نظر پزشک واقعی نرسد.
بیماری که از خوردن آب و غذا امتناع میکند.
وجود اختلال جدی در غذا خوردن، وضعیت طبی بد، عدم تحرک، عدم صحبت.
اسلاید 12 :
پیگیری و مراقبت بیمار افسرده بعد از بازگشت از ارجاع
ویزیت اول (طی هفته اول بازگشت از ارجاع)
آموزش خانواده و بیمار در مورد بیماری و درمان آن و ضرورت پیگیری درمان بر اساس توصیه پزشک و پاسخ به سوالات احتمالی بیمار یا خانواده در جلسه اول ضروری است.
ادامه آموزشها و انجام سایر مداخلات پیشنهادی در بالا در طی چند جلسه بعدی انجام خواهد شد.
ویزیتهای بعدی بسته به شرایط از هفتگی تا ماهانه انجام خواهد شد.
اسلاید 13 :
اختلال خلقي دوقطبی
بسیاری از بیمارانی که با شکایت از افسردگی به مراکز مراقبتهای اولیه مراجعه میکنند، مبتلا به اختلال دوقطبی هستند. از آنجا که درمان افسردگی و دوقطبی بسیار متفاوتند، تشخیص درست این اختلالات و توجه کافی به سابقهی بیمار برای بررسی افتراق درست افسردگی از اختلال دوقطبی بسیار مهم است.
وجه افتراق اختلال افسردگی از اختلال دوقطبی وجود دورههای "مانیا" یا "هایپومانیا" در اختلال دوقطبی است.
اسلاید 14 :
در دورهی مانیا یا هیپومانیا فرد دچار خلق بالا یا تحریکپذیر است و نیز افزایش فعالیت، پرحرفشدن، افزایش اعتماد به نفس، کاهش نیاز به خواب، پرش افکار و افزایش رفتارهای خطرطلبانه دیده میشود.
اما اختلال افسردگی فاقد این دورههاست
اسلاید 15 :
در صورتی که هر یک از موارد زیر وجود داشته باشد باید جستجوی بیشتری در سابقهی بیمار از نظر ابتلا به مانیا یا هایپومانیا نمود:
سابقهی خانوادگی اختلال دوقطبی
بدتر شدن وضعیت روانی بیمار با مصرف داروهای ضدافسردگی
افسردگی راجعه با عود زیاد
شروع افسردگی اساسی در دورهی کودکی و نوجوانی
اسلاید 16 :
راهنمای تشخیصی مانیا/هایپومانیا
اسلاید 17 :
درمان
تجویز دارو اساس درمان است. داروها برای درمان همه دورههای بیماری بهکار میروند. در بیشتر موارد بهناچار از ترکیب چند دارو استفاده میشود. داروهای خط اول شامل لیتیوم، والپروات، الانزاپین، کوئتیاپین و لاموتریژین است.
راهکارهای غیردارویی اختلال دوقطبی شامل :
آموزش روانی به بیمار و خانواده
مهارتهای حل مساله
حل تعارضهای بینفردی
آموزش برای بهبود پذیرش دارویی
علایم هشداردهندهی عود
برقراری مجدد شبکههای روابط اجتماعی
اسلاید 18 :
نکاتی که در آموزش به بیمار و خانواده باید در نظر گرفته شود
روحیه افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در سیر بیماری تغییر میکند. این حالات از دورههای افسردگی شدید تا دورههای بسیار پرانرژی و هیجانزده یا عصبانی متغیر است.
مهمترین عامل وراثت است و مواجهه با استرسها میتواند در زمینه ژنتیکی موجود به شروع اختلال بیانجامد.
نباید بیمار را بهدلیل رفتارهای غیرمعمولاش در دورهی بیماری سرزنش نمود، زیرا نشانههای بیماری هستند.
بیمار در دورهی مانیا نسبت به بیماری خود بینش ندارد و حتی ممکن است از افزایش انرژی و شادی خود لذت ببرد. بنابراین مراقبان باید نقش بیشتری در جلوگیری از عود بیماری داشته باشند.
ازدواج هیچ نقش درمانی در این بیماری ندارد.
اسلاید 19 :
برای جلوگیری از عود، تا جایی که میتوان باید کمک کرد که بیمار استرس کمتری را تجربه کند.
داشتن خواب منظم (هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب برود، میزان خواب مشابه قبل از بیماری باشد و از کمخوابی پرهیز کند).
داشتن یک برنامهی شغلی یا تحصیلی منظم
بهبود سیستمهای حمایتی اجتماعی و کمک به تصمیمگیریهای مهم زندگی
مصرف مواد مخدر یا محرک میتواند باعث تشدید علایم، عدم پاسخ به درمان و افزایش دفعات عود بیماری گردد.
درمان، طولانی و شامل مراحل حاد و نگهدارنده است.
بهبودی پس از مصرف دارو، بهمعنای عدم احتیاج به دارو نیست.
اسلاید 20 :
دارو باید هر روز و طبق دستور پزشک، مصرف شود.
علایم هشداردهنده عود (مثل کم شدن خواب، ولخرج شدن و پرانرژیتر شدن معمول) به بیمار و خانواده آموزش داده شود تا در این مواقع بهسرعت برای درمان مراجعه کنند.
اطلاعات ضروری در مورد عوارض شایع یا بالقوه خطرناک داروی مصرفی داده شود.
توصیه در مورد مصرف آب و مایعات کافی به بیماران درحال مصرف لیتیوم، بهویژه در افرادی که در محیطهای گرم یا زیر نور آفتاب کار میکنند و لزوم مشورت در مورد مصرف هرگونه داروی دیگر انجام شود.
