بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تزئینات وابسته به معماری ایران
موضوع پروژه : مقرنس در معماری ایران
اسلاید 2 :
مقرنس در معماری ایرانی
اسلاید 3 :
: مختصری درباره تاریخچه و جایگاه مقرنس در معماری ایران
وجه تسمیه و معنی لغوی مقرنس
انواع مقرنس
سابقه مقرنس در بناهای پیش از اسلام
مقرنس در بناهای اسلامی
کاربرد در معماری مدرن
اسلاید 4 :
1.وجه تسمیه و معنی لغوی مقرنس
مقرنس با کلمۀ قرنا، قرنس و قرنیس خویشاوند است.
قرنيز-مأخوذ از قرناس يا قِرنس «عربي» پيش آمدگي باريک بالاي در و پنجره، .شبيه حاشيه يا سايبان كه با آجر يا سيمان درست ميكنند
قسمی زینت که در اطاق ها و ایوان ها به شکلهای گوناگون گچبری کنند.
سقف يا گنبدي گچبري شده، بناي بلند و عمارتي عالي كه در سقف آن نقش و نگار. برجسته يا پله پله از گچ درست كرده باشند كنگره دار، قرناسدار، قرنيزدار
اسلاید 5 :
انواع مقرنس
مقرنسها از لحاظ شکل به 4 دسته تقسیم می شوند:
مقرنسهای جلو آمده: مقرنسهایی را میگویند که مصالح آن از خود بناست. و در نهایت سادگی و بدون هیچگونه پیرایه ای به صورت آجر یا گچی ،انتهای سطوح خارجی نمای بیرون ساختمان را آرایش می دهند و استحکام آنها زیاد است.
مقرنسهای روی هم قرار گرفته: گذشته از مصالح به کار رفته اصلی بنا مانند گچ و آجر وسنگ، در سطوح داخل و خارج بنا به کار می روند. و غالبا در چند ردیف (دو تا پنج یا بیشتر) روی هم قرار دارند و دارای ثبات متوسطی است.
مقرنسهای معلق: شبیه همان منشورهای آهکی آویزان در غارهاست که اصطلاحا استلاکتیت نامیده میشوند. و غالبا از چسباندن مواد مختلف چون گچ، سفال ،کاشی و . به سطوح مقعر داخل بنا صورت می گیرند. که اویزان به نظر میرسند و دارای ثبات کمی می باشند.
مقرنسهای لانه زنبوری: چنانکه از تام این دسته از مقرنسها پیداست،شبیه لانه زنبور و در مجموع کندوهای کوچک بر روی هم قرار گرفته اند. این دسته از نظر شکل ظاهری شبیه به مقرنسهای معلق اند.
اسلاید 6 :
الهام از طبیعت یا ابتکار؟
مقرنس را نمی توان به طور قطع و یقین ساخته مصنوعی انسانی دانست همانطور که نمی توان تقلید صرف از طبیعت شمرد.
می توان شکل طبیعی مقرنس را عوارضی به قندیل مانند به نام استالاکتیت دانست که از سقف و گاهی از دیوارۀ غارهای آهکی به شکل آویز یافت می شود.
بر هم قرار گرفتن این اشکال به طور خاص و از لحاظ بصری ذهن را به سوی مقرنس متوجه می سازد.
اسلاید 7 :
نمونه ای از استالاکتیت در طبیعت
اسلاید 8 :
در کتاب هنر اسلامی هانری مارتین آمده است:
عنصر تزئيني بسيار مشخص تزئين اسلامي استالاكتيت است، زيرا شكل تركيبات سنگي را كه، در غارها با رسوب و تراكم املاح آهكی تشكيل شده، بخاطر ميآورد.
استالاكتيت بسيار ساده با هفت عنصر منشوري كه ميتواند بهم وصل شود به صورت يك جلوآمدگي، تشكيل شده است.
اين هفت عنصر در سطح مستوي يك مستطيل و دو مثلث يكي قائم الزاويه وديگري متساويالساقين، بدست ميدهد.
اين شكلها ميتواند با هريك از پهلوهاي خود جفت و جور شودوچيزي كه موجب سهولت عده زيادي تركيبات است .
اسلاید 9 :
مقرنس معمولاً در سطوح مقعر گوشههاي زير سقف ايجاد ميشود و احتمالاً فكر .اينكه گوشوار به اين المان تزئيني منشاء داده است تقويت شده است
واحد مقرنس ربع گنبد يا در واقع يك هشتم كره و در اينصورت خود يك قسمت از ديواره حجم كره و به عبارت ديگر سطح كوچك مقعري است كه با ساير .سطوح مشابه خود يك سطح مقعر بزرگتر را زينت ميدهد
مقرنس تزئيني از قرار گرفتن سطوح مقعر در كنار هم و يا روي هم بطور مرتب و يا متضاد تشكيل ميشود و در اين صورت عبارت از رديفها و يا قطارهاي افقي و عمودي خواهد بود كه ديوارههاي آنها و يا بطور بهتر فصول مشترك آنها چون استالاكتيت آويزان بنظر خواهد رسيد و گاهي خانههاي لانه زنبوري را القاء خواهد كرد
اسلاید 10 :
اشکال و تعاریف
مقرنس به آنچه شبیه نردبان و پله پله ساخته شده باشد گفته می شود که مانند آویزه هایی قندیل مانند ساخته می شود.
به مقرنس قطار بندی نیز می گویند.
در واقع مقرنس چیزی شبیه پوزه آهو می باشد.
به فاصلۀ هر یک چهارم مقرنس که از یک طرف آغاز و به ضلع دیگر زمینه مقرنس متصل می شود یک قطار می گویند.
اسلاید 11 :
آلت های مقرنس
موش پا: آلتی که از قطار اول به دیوار متصل شده و کمی بر روی دیوار امتداد می یابد موش پا گفته می شود.
شاپرک: آلتی سه پهلو است که مابین قطارها قرار می گیرد. و عامل اتصال آلت های مقرنس می شود.این آلت از بسیار باز تا بسیار بسته متغیر است.
تخت: تخت تنها عنصری است که به صورت افقی در مقرنس قرار می گیرد و در انواع تخت منتظم،تخت غیر منتظم و تخت لوزی به کار می رود.
شمسه: که در وسط هر چشمه یا نیمکار مانند عرقچین در پایان کار قرار می گیرد.
طاس: آلتی است که بین دو شاپرک یا بین دو ترنج یا بین دو تی قرار می گیرد و فضاهای فرو رفته مقرنس را بوجود می آورد.
مدنی: به طاس های مرتفع که گاه ارتفاعی معادل چند قطار را دارند مدنی گفته می شود.
تنوره: تنوره از اجتماع قطارهای مقرنس در یک سمت بوجود می آید.
تی: هرگاه بین دو طاس شاپرکی قرار نگیرد و دو طاس پشت به پشت به هم بچسبند حالت تی ایجاد می شود.
اسلاید 12 :
آلت های مقرنس در نما
دو نوع شاپرک
اسلاید 13 :
معرفی آلت های مقرنس بر روی تخمیر
اسلاید 14 :
کاسه سازی
اسلاید 15 :
مقرنس نیمکار یا چشمه سه قطاره
اسلاید 16 :
اشکال و مدول های بکار رفته در ایجاد مقرنس
اسلاید 17 :
پلان معکوس و تبدیل سطح چند ضلعی برای اجرای مقرنس
اسلاید 19 :
ترسیم شماتیک از یک مقرنس اجرا شده
اسلاید 20 :
مقرنس پیش از اسلام
کاربرد مقرنس را در پيش از اسلام شامل 2 دوره عمده يعني 250 قبل از ميلاد تا
224بعد از ميلاد و از 224 بعد از ميلاد تا زمان ظهور اسلام دانستهاند.
البته ذکراين نکته لازم است
که نمونههايي نيز مربوط به 550 قبل از ميلاد در اين زمينه يافته شده است.
