بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
نانوذرات و دارورسانی از طریق پوست
اسلاید 2 :
کاربردهای فناوری نانو
نانوپزشکی
اسلاید 3 :
مزایای دارورسانی موضعی از طریق پوست
پوست انسان تمام سطح بدن را می پوشاند و باعث ایجاد تماس بین محیط اطراف و بدن میشود.
این سطح وسیع به راحتی قابل دسترسی است و در نتیجه بهعنوان یک راه آسان و غیر تهاجمی برای دارورسانی انتخاب میشود.
اسلاید 4 :
لایه های پوست
اگرچه کورنئوسیتها 85% ساختار لایه شاخی را شامل میشوند اما.
15% دیگر یعنی لیپیدها از اهمیت بیشتری برخوردارند.
لیپیدها نقش سد را در برابر ورود مواد به ویژه ترکیبات آبدوست به پوست ایفا می نمایند.
اسلاید 5 :
مزایای دارورسانی موضعی از طریق پوست
مزایای دارورسانی موضعی از سطح پوست نسبت به سایر روشها:
امکان استفاده از غلظت بالای دارو بر روی پوست
کاهش استفاده سیستمیک از دارو و به دنبال آن کاهش عوارض جانبی
امکان حضور طولانیمدت دارو بر سطح
کاهش دفعات مصرف به ویژه برای داروهایی با نیمه عمر کوتاه
آسان و بدون درد بودن مصرف
افزایش همراهی بیمار
با وجود این مزایا پوست فقط توانسته است کمتر از ده داروی موجود را به روش سیستمی انتقال دهد. زیرا پوست انسان برای اغلب داروها نفوذناپذیر است.
اسلاید 6 :
لایههای پوست
پوست از سه لایه اصلی تشکیل شده است:
اپیدرم غیر زنده یا لایه شاخی
سد اصلی نفوذ دارو که باعث محافظت پوست انسان در برابر خروج رطوبت و ورود ترکیبات سمی و میکروارگانیسم ها نیز می شود، لایه شاخی (horny layer) پوست است که ضخامتی حدود 8- 5 میکرومتر دارد.
اسلاید 7 :
لایه شاخی از کورنئوسیتها(corneocytes) در داخل ماتریکسی از لیپید بین سلولی تشکیل شده است.
این ساختار را به دیواری آجری (که آجرها همان کورنئوسیت ها و سیمان آن لیپیدها هستند)، تشبیه می کنند.
لایه شاخی میزان آب بسیار کمتری در مقایسه با لایه های زیرین پوست دارد.
اسلاید 8 :
اپیدرم زنده
در زیر لایه شاخی، لایهی اپیدرم (با ضخامت 100- 50 میکرومتر) قرار میگیرد.
این لایه از سلولهای کراتینوسیتی (keratinocytes) تشکیل شده است.
سلولهای این لایه هرچه به سطح پوست حرکت کنند، ویژگیهای سلولهای لایه شاخی را بدست می آورند.
اسلاید 9 :
درم
در زیر اپیدرم لایه درم با ضخامت 2-1 میلیمتر قرار دارد.
در این لایه از پوست عروق خونی، اعصاب، غدد عرق و فولیکولهای مو موجود هستند که.
در انتقال موادی نظیر داروها و مواد مغذی به داخل خون و بافتهای زیرین پوست دخیل میباشند.
اسلاید 10 :
ویژگیهای ذرات مناسب برای عبور از پوست
داروهای بکار برده شده روی پوست به دو منظور استفاده میشوند:
درمان موضعی بیماری های پوستی
در این مورد باید دارو بر سطوح خارجی پوست نفوذ کند تا به محل اثر خود برسد.
در چنین حالتی جذب سیستمی ناچیز و یا صفر است.
رسیدن دارو به جریان خون
برای این منظور دارو باید به درم برسد تا از این طریق به عروق خونی راه یابد.
اسلاید 11 :
ترکیبات برای عبور از پوست، می بایست:
وزنی حدود 0/6 کیلودالتون داشته باشند.
حلالیت مناسب در روغن و آب داشته باشند.
غلظت بالا داشته باشند.
ضریب توزیع ترکیبات نیز باید بین 1 تا 3 باشد تا.
بهترین نفوذ را در داخل پوست نشان دهند.
اسلاید 12 :
مکانیسمهای عبور ذرات از پوست
در شرایط طبیعی سه راه برای جذب مواد از پوست وجود دارد:
از درون سلول (transcellular)
از بین سلولها (intercellular (paracellular))
و از خلال ضمائم پوست (transappendageal)
اسلاید 13 :
راه عبور از خلال ضمائم شامل انتقال دارو از غدد عرقی(sweat glands) و یا فولیکولهای مو و غدد سباسه است.
به این راه ها مسیرهای انحرافی یا میانبر(shunt) نیز میگویند زیرا دیگر نیازی به عبور از مسیرهای معمولی پوست نیست.
مسیرهای ضمائم پوست چندان اهمیتی ندارند زیرا حدود 0/1% کل سطح پوست را شامل میشوند.
اسلاید 14 :
در نتیجه، عبور اغلب ترکیبات از مسیرهای سلولی انجام میپذیرد.
راه عمده نفوذ، از طریق روشintercellular است.
از این رو روشهای بهبود دارورسانی نیز بیشتر بر این روش انتقال متکی هستند.
اسلاید 15 :
راهکارهای غلبه بر سد پوست
راهکارهای متعدد ارائه شده برای بهبود عبور داروها از پوست:
روشهای فیزیکی
Iontophoresis:
شامل استفاده از جریان ضعیف درون یک الکترود است که در تماس با پوست قرار دارد و موجب بهبود نفوذ داروها و کاهش مقاومت پوست میشود.
اسلاید 16 :
Electroporation:
شامل ایمپالس های الکتریکی با ولتاژ بالا است که در زمان کوتاهی بر پوست وارد می شوند.
این رخداد موجب ایجاد سوراخ های موقتی بر سطح پوست میگردد.
اسلاید 17 :
Sonophoresis:
به معنای استفاده از انرژی فراصوت با فرکانس پایین برای تخریب موقت لایه چربی در پوست و ایجاد سوراخ های مایی برای عبور بهتر داروها است.
اسلاید 18 :
Micro-needles array:
شامل از دست دادن موقتی سختی پوست تا زمانی است که خود پوست به طور طبیعی دوباره بازیابی و ترمیم شود.
اسلاید 19 :
روش های شیمیایی
افزایش آبرسانی به پوست با استفاده از.
فرمولاسیون هایی مانند پمادها که مانع از دست رفتن آب از سطح پوست میشوند.
این روش یک نمونه از روشهای شیمیایی برای بهبود دارورسانی به پوست است.
اسلاید 20 :
نمونه ای دیگر استفاده از بهبوددهنده ها(enhancers) میباشد.
بهبوددهنده ها شامل ترکیباتی نظیر آزونها، الکلها و اسیدهای چرب هستند.
بهبوددهنده ها با کمک به تغییر ساختار پروتئینی غشا و یا افزایش انحلال دارو در پوست، موجب افزایش دارورسانی میگردند.
مهمترین عیب بهبود دهنده ها آن است که اغلب آنها موجب تحریک و ایجاد حساسیت در پوست و نیز آسیب به عملکرد طبیعی آن در طولانی مدت میشوند.