بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بیوسفر-1
همه بخشهاي زمين كه حيات در آنها حضور دارد زيستكره ناميده ميشود. به عبارت ديگر، در هر محدوده زماني ميتوان آن را هم ارز مجموع كل حيات روي زمين (بايوتا) دانست. از هنگام ظهور نخستين جانداران بر روي زمين، (در حدود 3500 ميليون سال پيش) تكامل زيستكره آغاز و تحول يافته است. چينههاي متعلق به برهههاي مختلف زماني, حاوي مجموعه سنگواره هاي مختلف جانوري و گياهي يعني بخشي از زيستكره هستند. مطالعه فسيلها، پنجرهاي را به دنياي مطالعه ماهيت زيست كره در طول زمان زمينشناختي باز مي کند. در برخي موارد، سنگوارهها مهمترين جزء سازنده سنگها هستند. در اين فصل مشخصات مجموعه موجودات جانوري و گياهي زيستكره تشريح مي شود.
1- Biosphere
اسلاید 2 :
گیاهان
گيـاهان موجوداتي پـر سلولي و عمدتـاً خشكي زي، سـاكن و غير متحرك هستند. آنها اتوتروفهايي با رنگدانههاي سبز هستند كه با استفاده از نور خورشيد فرايند فتوسنتز را انجام مي دهند. محصول اين عمل اكسيژن است كه در هوا آزاد مي شود. بيشتر گياهان در خشكي زندگي ميكنند ولي عدهاي نيز آبزي هستند. ساختمان اصلي ديواره سلول گياهان از سلولز يعني يك پليساكاريد تشكيل شده است. اولين فسيلهايي كه بي ترديد به گياهان آوندي ساكن خشكي تعلق دارند در سيلورين فوقاني يافت شده است و احتمال مي رود كه جلبكهاي سبز منشاء آنها بوده باشند.
از آنجائي كه در اين زمان انواع متنوعي از گياهان آوندي به طور ناگهاني به وجود آمدند لذا ميتوان پذيرفت كه اولين گياهان آوندي ميليونها سال پيش از آن به وجود آمدهاند.
پس از 25 ميليون سال، از تكامل اين گياهان ابتدايي علفي، نخستين درختان به وجود آمدند.
اسلاید 3 :
اولین گروه مهم گیاهی در سطح خشکی گیاهان آوندی بوده اند. از گیاهان آوندی هگ دار ابتدایی می توان به رینیا شاخس سیلورین-دونین اشاره نمود.از نمونه های دیگر ميباشد. اين جنس از گیاهان درختي، تا 30 متر ارتفاع داشته و قطر تنه آن در قاعده در حدود يك متر بوده است. آنها در باتلاقها مي زيستند و از فراوانترين گياهان دوره كربونيفر بوده اند. در انتهاي ساقه، شاخهها به صورت دو شاخهاي وجود داشته اند. برگهاي آنها كه لپيدوفيلوئيدس ناميده شدهاند و در انتهاي شاخههاي جوان قرار ميگرفتند. پس از ريزش برگها اثري لوزي شكل آنها بر روي ساقه بر جاي مانده است ريشه اين گياه با آثار دايرهاي استيگماريا2 ناميده مي شود. جنس ديگر به نام سيژيلاريا3، 10 تا 20 متر ارتفاع و حدود 1 متر قطر داشته است . اثر برگها غالباً شش گوش و گاهي گرد يا بيضي در رديفهاي قائم بر روي ساقه مشاهده ميشود.
1- Lepidophylloides 2- Stigmaria 3- Sigillaria
اسلاید 4 :
اين گياه داراي ريزوم استوانهاي بوده كه از آنها ساقههاي مستقيم دو شاخه اي خارج ميشدند. هاگدانها در نوك شاخهها قرار
داشتند. ساقه فاقد ريشه و برگ حقيقي بوده و با فتهاي ساقه احتمالاً
عمل فتوسنتز را انجام ميدادند.
در هاگدانها ، هاگهاي هم اندازه وجود داشتهاند.
اسلاید 7 :
گياهان آوندي دانه دار1
گياهان آوندي دانه دار، گياهان مهم عهد حاضر هستند كه توسط دانه توليد مثل ميكنند. مقدار زيادي دانه گرده توليد ميشود ولي تعداد كمي از آنها در گرده افشاني شركت ميكنند. اين گردهها به خاطر ديواره مقاومي كه دارند ممكن است در رسوبات باقي بمانند. بنابراين دانههاي گرده به دست آمده از سنگها در شناسايي گياهان گذشته حائز اهميتند. گياهان دانه دار به دو گروه بزرگ تقسيم ميشوند. ژيمنوسپرمها2 يا بازدانگان و آنژيوسپرمها3 يا نهاندانگان. اختلاف آنها در طبيعت دستگاه توليد مثل است، دستگاه توليد مثل در بازدانگان مخروطها و در نهاندانگان گلها هستند.
بازدانگان شامل گلوسوپتريدها4، سيكادوفيتها5، ژينكگوفيتها6 و مخروطيان7 هستند. گياهان فوقالذّكر چوبي بوده و افزايش قطرشان توسط رشد حلقههاي سالانه چوبي ثانويه صورت ميگيرد. روش اساسي توليد مثل در گروهها مشابه است ولي در هر يك تغييرات جزئي ديده مي شود.
گلوسوپتريدها گروهي از گياهان بازدانه منقرض شده هستند كه برگهاي آنها فراوانترين فسيلها را در رسوبات پرمين خشكيهاي مربوط به ابر قاره گندوانا تشكيل ميدهند. برگهاي گلوسوپتريس باريك، بلند و زباني شكل بوده، داراي يك رگبرگ مياني و رگبرگهاي جانبي مشبك هستند. گلوسوپتريس از سنگهاي دوره پرمين و ترياس كشورهاي هند، استراليا، آفريقاي جنوبي، آمريكاي جنوبي و قطب جنوب گزارش شده است (شكل 3-8).
برخي از دانشمندان گياه گلوسوپتريس را علفي، درختچهاي يا يك درخت كوچك تصور مي كردند. بعد ها مشخص شد كه گلوسوپتريس يك درخت بزرگ و تنومند بوده است.
ژينكگوفيتها و سيكادوفيتها دو گروه از اولين گياهان دانه داري هستند كه تا کنون باقي ماندهاند. اندازه سيكادوفيتهاي امروزي متفاوت است، عدهاي كوچك و بعضي به بزرگي درختان خرما هستند.
1- Seed-Bearing vascular plants 2- Gymnosperms 3- Angiosperms 4- Glossopterids
5- Cycadophytea 6- Ginkgophytea 7- Coniferophytes
اسلاید 9 :
در تریاس پسین و ژوراسیک پیشین البرز به دلیل شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب گیاهان آوندی هاگ دار و دانه دار از فراوانی زیادی برخوردار بوده و آثار و بقایای آن ها به فروانی در ماسه سنگ ها و شیل ها یافت می شوند و سبب تشکیل لنزها و لایه های ذغال سنگی شده اند.
اسلاید 10 :
. تصویر برخی از فسیل های گیاهان آوندی دانه دار ایران شاخص تریاس پسین-ژوراسیک پیشین
از چپ به راست: شکل سمت چپ جنس زامیت. جنس وسط اتوزامیت و شکل سمت راست پتروفیلوم تفاوت ان ها
با یک دیگر در شکل برگ، نحوه اتصال به ساقه، سیستم رگبرگی است
اسلاید 11 :
جانوران:
به طور کلی به کل موجودات بایوتا گفته می شود. بایوتا به محموعه جانوری و گیاهی تقسیم می شوند. به محموعه موجودات جانوری فونا و به محموعخ موجودات گیاهی فلورا گفته می شود
از مهمترین گروه های چانوری مهره داران هستندمهرهداران جانوراني هستند که ستون مهره دارند. ويژگي مشترک آنها داشتن يک اسکلت داخلي استخواني يا غضروفي است. ويژگي مهم ديگر اين زير شاخه از طنابداران، وجود جايگاه جعبه مانندي است که مغز را در بر ميگيرد (جمجمه).
مهرهداران بزرگترين و متنوع ترين زيرشاخه طنابداران هستند. اين زيرشاخه از جاندارن به گروههاي مختلفي تقسيم ميشوند که شامل انواع آبزي يعني ماهيها و انواع خشکيزي يعني دوزيستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران هستند. از تكامل مهره داران خشکي شش دارکه دو جفت اندام حرکتي با پنج انگشت داشتند، گروه چهارپايان به وجود آمدند. چهارپايان به چهار رده: دوزيستان، خزندگان، پرندگا ن و پستانداران تقسيم شدهاند. پيشينه کامل فسيلي چهار پايان نشان ميدهد اجداد آنها ماهيان اوليهاي بودهاند که به تدريج براي زندگي درخشکي سازگاريهاي لازم را به دست آوردهاند. مهره داران را ميتوان به صورت زير رده بندي کرد:
اسلاید 13 :
پخش و پراکندگی گروههای مختلف ماهی ها در طی زمان زمین شناسی
اسلاید 14 :
بازسازي بستر دريـاي دونيـن كه در آن:
الف ـ يك اوستراكودرم (هميسيكلاپسيس)،
ب ـ يك پلاكودرم (بوتريولپيس)،
پ ـ يك اكانتودين (پلروكوس) و
ت ـ يك ماهي باله ـ شعاعي (چيرولپيس) را ميبينيد
اسلاید 15 :
چهارپايان در دونين پسين هنگامي که توانستند در روي خشکي فعاليتهاي حياتي داشته باشند، مثلاً بتوانند مستقيماً هوا را تنفس کنند و به صورت صياد، به چابکي حرکت کنند و شکار کنند، ظهور کردند. آنها از خيلي جهات مشابه ماهيهاي باله- گوشتي آن زمان بوده اند هرچند که فسيل حد واسط شان پيدا نشده است اين ماهيان به خاطر داشتن ريه، ساختار اسکلت محوري استخوانيشان و اندام حرکتي زوج استعداد لازم براي زندگي خارج از آب را داشتهاند. نظر رايج اين است که رپيديستينها نياكان دوزيستان هستند. دوزيستان قديميترين و سادهترين رده چهارپايان هستند. انواع امروزي آنها خونسردند و پوستي تراوا و مرطوب دارند که در کنار ريهها به تنفس کمک ميکند. اين جانوران فقط در قسمتي از زندگيشان خشکيزي هستند. آنها براي توليد مثل به آب بر ميگردند زيرا تخمهايشان در برابر خشک شدن آسيب پذيرند.
فسيلهاي دوزيستان در سنگهاي غيردريايي پيدا شده اند, اما بسيار كميابند.قديميترين دوزيستان شناخته شده ايكتيوستگيدها هستند كه چندين جنس آنها در سنگهاي آب شيرين دونين پسين در استراليا و گرينلند پيدا شدهاند. داراي آميزهاي ا ز صفات ماهيها و دوزيستان هستند. دمشان شبيه باله دميماهيها و فلسهاي روي بدن و مهرههايشان شبيه به کروسوپتريژينها, است. اما مانند چهارپايان اندامهاي حرکتي پنج انگشتي داشتند. گروهي از دوزيستان سازگار با آب و هواي گرم و مرطوب لابيرنتودونتها هستند. آنها به خاطر الگوي چين خورده و پيچيده لايه ميناي دندانهايشان (آنگونه که در مقطع نازک ديده ميشود) اينگونه نامگذاري شدهاند.
اسلاید 16 :
يوسته نوپترون عضوي از ماهیان كروسوپتريژينهاي ريپيديستين.
كروسوپتريژينها گروهي از ماهيان هستند كه تصور ميشود دوزيستان از تكامل آنها بوجود آمدهاند. پوسته نوپترون بدني كشيده و بالههايي مفصلدار داشت، كه ميتوانست به كمك آنها روي خشكي حركت كند
اسلاید 17 :
خزندگان خزندگان چهارپاياني خونسردند که يک پوست شاخي خشک و اغلب پولکدار از بدنشان حفاظت ميکند. تفاوت اصلي آنها با دوزيستان, داشتن تخم آمنيوتي با پوشش محافظش است که براي تخمگذاري در خشکي مناسب است. آنها با قطع وابستگي به آب براي توليد مثل توانستند براي اشغال زيستگاههاي جديد پا به خشکي گذارند. البته برخلاف ماهيها، تخم آنها حاصل لقاح داخلي است. 1- Reptiles
دایناسورها گروه منقرض شده ای از خزندگان هستند در شکل انشعاب و تقسیم بندی آنان در طی زمان نشان داده شده است
اسلاید 20 :
دايناسور اصطلاح جامعي براي دو راسته مجزا است: سوريشيا و اورنيتيشيا2. اين دو گروه بر اساس مجموعه اي از صفات مانند وضعيت لگن از هم متمايز ميشوند. لگن سوروشيا مانند لگن خزندگان معمولي است اما لگن اورنيتيشيايي به لگن پرندگان شباهت دارد. هر دو راسته در ترياس پاياني ظهور کردند و متنوع شدند و تا کرتاسه پاياني فراوان بودند سوريشيا شامل گوشتخواران دو پا يعني تروپودها و گياهخواران چهارپا، يعني سوروپدومورفها هستند. تروپدها (ترياس بالايي- کرتاسه بالايي) هنگام راه رفتن، ردپاهايي پرنده مانند متشکل از سه انگشت چنگالدار برجاي مي گذارند. يکي از بزرگترين صيادان خشکيزي که تا کنون زندگي کرده اند، تيرانوزورها بودند که در کرتاسه پاياني توزيع محدودي داشتند. براي مثال تيرانوزوروس3 (کرتاسه بالايي) درحدود 12 متر طول و 5 متر بلندي (درحالت ايستاده) داشته است.
سوروپدها (ژوراسيک- کرتاسه) نه تنها بزرگترين دايناسورها هستند بلکه بزرگترين جانور خشکيزي هستند که تا کنون روي زمين زندگي کرده اند. وزن بعضي از آنها حدود 30 تا80 تن يا حتي بيشتر برآورد شده است. بيشترين طول (درحدود 27 متر) در ديپلودوکوس4(ژوراسيک بالايي) وجود داشته است، اگرچه نسبت به آپاتوزروس5 (ژوراسيک بالايي) اسکلت کوچکتري دارد
1- Saurishia 2- Ornithishia 3- Tyranosaurus 4- Diplodocus 5- Apatosaurus