پاورپوینت مفاهیم پایه تخریب، مقاومت و احیای خاک

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

مفاهیم پایه تخریب، مقاومت و احیای خاک

اسلاید 3 :

انواع تخریب خاک

نوع تخریب خاک به طبیعت فرایند تخریب بر میگردد (جا به جایی مواد موجود در خاک بهوسیله آب و باد و از بین رفتن آن بهوسیله فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی).
انواع مختلف تخریب نه تنها تهدیدی برای محیط به حساب میآیند، بلکه ممکن است دیگر انواع تخریب را ایجاد یا تشدید کنند. در ذیل به انواع آن اشاره می شود:

Wt:
تعریف: هدرفت خاک سطحی بهوسیله فرسایش یا آب شویی سطحی
شرح: کاهش ضخامت لایه سطحی خاک (افق A) بر اثر برداشت یکنواخت کم و یا زیاد خاک بهوسیله هرزآب
علل وقوع: مدیریت نادرست اراضی بهویژه در کشاورزی (پوشش ناکافی خاک، هرزآب و ساختمان ضعیف خاک) که به هرزآب سطحی زیاد و حمل رسوب میانجامد.

اسلاید 4 :

Wd:
تعریف: تغییر شکل زمین بهوسیله فرسایش شیاری، گالی یا حرکتهای تودهای
شرح: جا به جایی نامنظم خاک (بهوسیله فرسایش خطی یا حرکتهای تودهای) که سبب ایجاد آثار قابل مشاهده روی زمین میشود.
علل وقوع: مدیریت نادرست اراضی کشاورزی و جنگلی یا فعالیتهای ساختمانی که موجب تمرکز و جریان غیرمسدود مقدار زیادی هرزآب میشود.

Wo:
تعریف: اثرهای برون منطقهای فرسایش آبی مناطق بالادست که سبب تخریب مناطق پایین دست میشود.
شرح: سه نوع زیر تیپ ممکن است مشخص شوند؛ رسوبگذاری در مخازن و آبراههها (Wos)، سیلگیری (Wof) و آلودگی آبها بهوسیله باز نهشتههای فرسایش یافته (Wop).
علل وقوع: مانند Wt و Wd.
انواع تخریب خاک

اسلاید 5 :

Et:
تعریف: هدررفت خاک بهوسیل فعالیت باد
شرح: کاهش عمق لایه سطحی (افق A) بر اثر برداشت یکنواخت کم یا زیاد خاک
علل وقوع: حفاظت ناکافی بهوسیله پوشش گیاهی (یا از نظر دیگر) در مقابل باد، رطوبت ناکافی و تخریب ساختمان

Ed:
تعریف: تغییر شکل زمین
شرح: جا به جایی نامنظم خاک بهوسیله باد که سبب بادبردگی و تشکیل تلماسه میشود.
علل وقوع: مانند Et.

اسلاید 6 :

Eo:
تعریف: آثار برون منطقهای فرسایش بادی
شرح: پوشش دادن زمین بهوسیله ذرات حمل شده توسط باد از منابع دور
علل وقوع: علل وقوع مانند Et و Ed

Cn :
تعریف: کاهش حاصلخیزی و مقدار ماده آلی
شرح: کاهش مواد غذایی در دسترس و ماده آلی خاک
علل وقوع: توازن منفی بین خروجی (درو کردن، سوختن، آبشویی و غیره) و ورودی (بهسیله کود، باقیمانده محصولات و سیلابها) موادغذایی و ماده آلی

اسلاید 7 :

Cp:
تعریف: آلودگی
شرح: بین آلودگی فلزات سنگین، اسیدی شدن و آفت کشها میتوان تمایز قائل شد. آلودگی ممکن است بیشتر بر فضای خلل و فرج خاک یا بهوسیله آب بر خاک تاثیر بگذارد. بنابریان کل بار تجمعی ممکن است از منابع و راههای مختلف ناشی شود.
علل وقوع: آلودگی ممکن است بر اثر فعالیتهای متعدد انسانی رخ داده باشد و از طریق منابع محلی یا اغلب بهوسیله منابع پراکنده کننده پخش شود.

Cs:
تعریف: شور یا سدیمدار شدن.
شرح: افزایش نمک یا درصد سدیم قابل تبادل خاک سطحی که به کاهش حاصلخیزی منجر میشود.

اسلاید 8 :

علل وقوع: بین مشکلات شوری در نتیجه تجاوز آب دریا که ممکن است در تمامی شرایط اقلیمی رخ داده باشد (Css) و شور شدن اراضی دور از دریا (درونی) که بر اثر روشهای زهکشی، آبیاری نامناسب یا تبخیر آب زیرزمینی (Csi) رخ میدهد، تمایز وجود دارد.

Pc:
تعریف: فشردگی.
شرح: از بین رفتن ساختمان خاک بر اثر لگدکوبی یا استفاده مکرر از ماشین آلات
علل وقوع: استفاده مکرر از ماشن آلات سنگین با اثر تجمعی و چرای زیاد ممکن است به فشردگی ختم شود. عواملی که سبب فشردگی میشوند. عبارتند از وارد کردن فشار به زمین (بارچرخ ماشین آلات به کار رفته، تردد ماشین آلات به کاررفته و سنگین)، بافت، اقلیم و رطوبت خاک و دیگر عوامل خاک که بر حساسیت آن موثرند.
انواع تخریب خاک

اسلاید 9 :

Pk:
تعریف: سلهبندی.
شرح: مسدود کردن منافذ با خاک ریز و توسعه لایه نازک آب گریز در سطح خاک که از نفوذ آب باران جلوگیری میکند.
علل وقوع: پوشش ضعیف خاک که موجب اثر بیشتر پاشمان قطرههای باران، تخریب ساختمان خاک و هدرفت ماده آلی در خاک میشود.

Pw:
تعریف: ماندابی شدن
شرح: تاثیرات آب دوستی (باتلاق شدن) ناشی از فعالیتهای انسانی (به استثنای عرصههای شلتوک)
علل وقوع: بالا آمدن سطح آب برای مثال بر اثر احداث مخازن یا آبیاری یا وقوع سیلاب براثر جریانهای با دبی پیک بالا
انواع تخریب خاک

اسلاید 10 :

Ps:
تعریف: کاهش سطح خاک
شرح: فرونشینی خاکهای آلی و نشست خاک
علل وقوع: اکسیداسیون پیت و بهطورکلی نشست خاکها در نتیجه کاهش سطح آب و انحلال ژیپس در خاک براثر آبیاری یا کاهش سطح خاک در نتیجه خارج شدن گاز یا آب

Pu:
تعریف: کاهش حاصلخیزی
شرح: کاهش توان تولید اراضی برای فعالیتهای غیر از تولیدات زنده، به استثنای آثار تخریبی ثانویه این فعالیتها
علل وقوع: فعالیتهای صنعتی و شهری، معدن کاوی، استخراج و غیره
 

اسلاید 11 :

Pa:
تعریف: اسیدی شدن
شرح: کاهش مقدار متوسط رطوبت خاک
علل وقوع: کاهش سطح آب زیرزمینی با خروج آبیاری، مصرف آب، کاهش پوشش خاک و مقدار ماده آلی

Dc:
تعریف: انواع تخریب مخلوط
شرح: نتیجه تاثیر متقابل فرایندهای مختلف تخریب (آلودگی یا فشردگی که سبب تخریب یا فرسایش بیولوژیکی میشود) است.
علل وقوع: دلایل مربوط به انواع مختلف تخریب

اسلاید 12 :

Sn:
تعریف: پایدار در شرایط طبیعی یعنی فقدان تاثیر انسان بر پایداری خاک و صدمه ندیدن پوشش گیاهی

Nb:
تعریف: با وجود پایداری، برخی مناطق ممکن است حتی نسبت به تغییرات کوچک در شرایطی که ممکن است به تعادل طبیعی صدمه بزنند، آسیب پذیر باشند.

Sh:
تعریف: پایدار تحت تاثیر انسان، در واقع اثر ممکن است فعال نباشدیا اندازهگیری خاصی برای حفظ پایداری انجام نشده است.

X:
تعریف: اراضی غیرمسکونی، اراضی بدون پوشش گیاهی با فقدان تاثیر بشر بر پایداری خاک؛ همانند بیابانها و مناطق کوهستانی بلند. فرایندهای تخریب طبیعی خاک ممکن است اتفاق افتد.

اسلاید 13 :

در مباحث تخریب خاک واژه برگشت پذیری با واژه "حساسیت" همراه است و در مقابل آن به کار میرود. در یک تعریف ساده میتوان گفت حساسیت بیانگر درجه آسانی و آمادگی یک منطقه برای تخریب است. درحالی که برگشتپذیری درجه آمادگی و به عبارت دیگر درجه آسان برگشتن به حالت پیش از تخریب را نشان میدهد. بنابراین این دو در مقابل هم قرار دارند، به طوریکه هرچه درجه حساسیت به تخریب بیشتر باشد، برگشت پذیری کمتر است و تخریب شدیدتر و پایدارتر خواهد بود.

مفهوم مقاومت یا قابلیت برگشت پذیری خاک
سه شکل عمده مقاومت خاک را میتوان مشخص کرد:
الف- مقاومت در برابر فشارهای فیزیکی مانند فشردگی و صیقلی شدن. در این باره افزایش فعالیت بیولوژیکی یا عدم دخالت انسان سبب اصلاح وضعیت مواد آلی و غذایی خاک می شود که عامل مهمی است.
اشکال دیگر مقاومت خاک را میتوان براساس فرایندهای تورم و چروکیدگی بیان کرد.

اسلاید 14 :

ب- مقاومت شیمیایی بهدلیل انواع بسیار متفاوت و ویژه مواد مادری سنگها به ویژه ترکیب کانی شناختی آنها و عکس العمل آنها در مقابل اسیدی شدن و آلودگی آنها بهوسیله اجزای زنده و غیرزنده وضعیت غیرمستمری دارد. همه خاکها مقاومت درخور توجهی در برابر اسیدی شدن نشان میدهند که نوعی توانایی شیمیایی محسوب می شود. این موضوع مبتنی بر اجزای غالب کانی شناختی مانند کربناتها، سیلیکاتها، اکسیدها و موارد دیگر موجود در آنها است.

ج- مقاومت در برابر نابسامانی بیولوژیکی بسیار پیچیدهتر است، اما بهدلیل اینکه تمام موجودات زنده بهطور مستقیم یا غیر مستقیم به انرژی خورشیدی وابستهاند، این موضوع در مناطقی که طبیعت قابلیت زیادی در برگرداندن تاثیرات منفی به روش انعطافی و ارتجاعی دارد، مصداق پیدا میکند.

اسلاید 15 :

مفهوم احیای خاک
در مسیر فرایند مبارزه با تخریب خاک، احیاء و بازیافت خاک بهعنوان روشهای آخر مطرح است، زیرا این کار زمانی که مشکل وجود داشته باشد، صورت میگیرد. نیاز اساسی درباره احیای خاک داشتن اطلاعات دقیق در زمینه فرایندهای تخریب خاک و میزان پیشرفت آن در طی زمان است.

مثالهای فراوانی از اقدامات مربوط به احیای خاک در مواردی که بهطور مستقل فرسایش به تعادل پایداری رسیده باشد و هیچ گونه دخالت جدیدی موجب فرسایش دوباره یا جدیدی نشود، وجود دارد. افزون بر این، واقعیت این است که بسیاری از روشهای احیاگران، زمانبر و با نتایجی همراهند که در بسیاری از موارد رضایت بخش نیستند، مانند آلودگی خاک بهوسیله اجزای حیاتی و غیرحیاتی. فعالیتهای مربوط به احیاء در مواردی که فرایند تخریب غیر قابل بازگشت باشد، مفهومی ندارد و باید از آن پرهیز کرد.