بخشی از پاورپوینت
اسلاید 3 :
تنتور اپیوم
اسلاید 4 :
اسلاید 5 :
درمان نگهدارنده یعنی جایگزین نمودن مصرف مواد مخدر غیر مجاز مانند هروئین و تریاك با داروهاي داراي خواص مشابه، طی سه دهه اخیر بصورت یکی از سنگ بناهاي عمده درمان اعتیاد درآمده است. در این روش، داروئی که داراي خواص معین افیونی است بصورت کنترل شده به معتادان عرضه میگردد و بیماران بجاي مصرف مواد مخدر غیر مجاز به مصرف این مواد میپردازند.
بوپرنورفین ،(Methadoneا)ز جمله داروهائی که بعنوان درمان نگهدارنده از اقبال زیادي برخوردار شده اند میتوان از متادون و سولفات مورفین نام برد
اسلاید 6 :
1. خوراکی هستند یعنی نیازي به تزریق ندارند.
2. خالص بوده و عاري از ترکیبات فرعی با خواص نامشخص هستند.
3. طول اثر دراز مدت داشته لذا دفعات مصرف آنها کمتر است.
4. جذب و دفع دقیق تر و مشخص تري در مقایسه با هرویین و تریاك دارند، لذا تجویز راحتتر بوده و احتمال مسمومیت کمتر است.
مزیت های داروهای جایگزین
اسلاید 7 :
از طرفی از آنجائیکه این داروها بصورت کنترل شده و تحت نظر پزشک و در مراکز درمانی عرضه می گردند از تماس بیماران با شبکه قاچاق کاسته و عوارض اجتماعی ، قضائی و اقتصادي وابستگی به مواد مخدر می کاهد. جایگزین نمودن مصرف مواد افیونی با ترکیبات داروئی باعث کاهش سود آوري عرضه مواد مخدر شده و از توسعه شبکه هاي عرضه و قاچاق نیز میکاهد. این ترکیبات داروئی در برنامه هاي موفق با یارانه بالا و به قیمت اندك عرضه میگردند لذا معتادان براي تامین نیاز خود به مواد مخدر مجبور به فعالیتهاي ضد اجتماعی جهت کسب درآمد نبوده و از عوارض اعتیاد کاسته میشود. در مجموع نکات مثبت فوق باعث شده که درمانهاي نگهدارنده به ارکان عمده درمان در کشورهاي پیشرفته تبدیل گردد
اسلاید 8 :
در کشورهاي فرانسه، ایرلند و سوئد بیش از 75 در صد اقدامات درمانی اعتیاد در راستاي درمان نگهدارنده است. تنها دو کشور اروپائی ایتالیا و یونان سهم درمان نگهدارنده از کل درمانهاي وابستگی به مواد افیونی زیر 30 درصد است. درکشورهائی چون آ لمان، اسپانیا، هلند، اتریش و انگلستان نیز بین 50 تا 75 درصد درمانهاي اعتیاد به درمان نگهدارنده اختصاص دارد
اسلاید 9 :
در میان درمانهاي نگهدارنده، درمان با متادون از قدمت بیشتري برخوردار بوده و در جهان نیز بصورتی فراگیر تعبیه شدهاست. در ایالات متحده 205000 نفر، در اسپانیا 70000 نفر و در آلمان 60000 نفر تحت درمان نگهدارنده با متادون هستند. این درمان ازاوایل دهه 60 میلادي طراحی شده است و تاکنون اثر بخشی آن در کاهش مصرف مواد مخدر، تزریق هروئین، رفتارهاي مجرمانه وانتقال ایدزبه کرات به اثبات رسیده است.
درمان دیگري که در کنار درمان متادون در اواسط دهه 80 به مجموعه درمانهاي نگهدارنده اضافه گردید درمان با بوپرنورفین است
اسلاید 10 :
با وجود ابتلا بالا و درصد قابل توجهی از جمعیت مردان بین 15 تا 65 سال به سوءمصرف مواد مخدر در کشور، ازتعبیه درمان نگهدارنده مدت زیادي نمیگذرد و عملا تجربه این درمان در کشور کمتر از 10 سال است. در حال حاضر درمان نگهدارنده با متادون بصورت افزایش یابنده اي در مراکز دولتی و خصوصی عرضه میگردد
از سال1383به بعد بوپرنورفین نیز در قالب قرصهاي زیرزبانی 2 و 8 میلیگرم به منظور درمان معتادان وارد فهرست دارویی کشور گردید و عملاً مراکز درمان نگهدارنده با آگونیست بسان متادون مجاز به عرضه این دارو نیز شدند
اسلاید 11 :
هرقدر درمانها متنوع تر باشند امکان موفقیت بالاتر می رود.
عدهاي به متادون یا بوپرنرفین پاسخ نمی دهند.
در عدها ي بویژه معتادان تریاکی استفاده از سایر درمانها (بویژه متادون) به سنگین شدن بیمورد وابستگی منجر می گردد.
در ایران یکی از اهداف درمان نگهدارنده ممکن است توقف حرکت از تریاك به کراك و هرویین باشد.
کشور ایران به دلیل دارا بودن نیمرخ خاص اعتیاد یعنی وفور اعتیاد به تریاك نیازمند درمان هاي خلاقانه، بدیع و منحصر به فرد است.
به دلیل وسعت کمی اعتیاد در ایران یافتن آلترناتیوهاي متعدد ضروري است. بویژه در صورتی که آنها عوارض کمتري در مقایسه به متادون داشته باشند.
توسعه زیرساخت درمان و پژوهش در کشور در زمینه درمان نگهدارنده بسیار حیاتی و استراتژیک است و هرقدر محققین ایرانی از آگاهی بیشتري برخوردار باشند، کشور در موقعیت مهم تري قرار خواهد داشت.
از میان داروها یا مواد پیشنهادي جهت درمان نگهدارنده میتوان از تنتور اپیوم نام برد. تنتور اپیوم که در 2 حالت 1 و 2 درصدعرضه می گردد. در واقع عصاره الکلی ( 20 درصد) تریاك است.
اهمیت تنوع درمان های نگهدارنده
اسلاید 12 :
با توجه به چند مرحله پژوهشهاي انجام شده در زمینه استفاده از تنتور اپیوم، نیمرخ نسبتاً جامعی از بیماران مستعد دریافت این درمان بدست آمده است. این نیمرخ در قالب:
موارد مصرف قطعی
موارد عدم مصرف قطعی
موارد ارجح مصرف
موارد با ترجیج عدم مصرف
شربت براي چه کسانی مناسب است انتخاب بیمار
اسلاید 13 :
تحت هرگونه شرایطی هیچ بیماري نباید بصورت اجباري چه از سوي مقامات قضایی و چه از جانب بستگان و نزدیکان بیمار،وارد درمان با تنتور اپیوم گردد. ورود کلیه بیماران باید آزادانه و آگاهانه صورت گیرد. قبل از ورود بیمار نیز لازم است بیماراز ماهیت و ویژگیهاي تنتور اپیوم (بنا بر فرم اخذ رضایتنامه آگاهانه پیوست ) کاملاً مطلع گردد. لازم است درمانگران ویژگیهاي درمان با تنتور را براي بیماران توضیح داده و او را از چگونگی و فرایند تجویز دارو مطلع سازند
رضایت داوطلبانه و آگاهانه بیمار
اسلاید 14 :
اصولا بیمار باید بر اساس معیارهاي مصرف مواد افیونی در DSM-IV وابسته به مواد افیونی یاopioid dependent باشد.
وابستگی ایشان باید به حدي شدید باشد که از نظر ملاكهاي تشخیصی، مصداق وابستگی تلقی گردد. به عبارت دیگر عدم وابستگی به مواد افیونی و یا مصرف کنندگان تفننی مواد افیونی و لو آنکه همزمان از وابستگی به سایر مواد غیر افیونی از جمله مواد محرك، حشیش و . رنج برند، مجاز به استفاده از شربت اپیوم نمیباشند.
وابستگی به مواد افیونی
اسلاید 15 :
بیمار علاوه بر آنکه باید وابسته به مواد افیونی باشد، وابستگی وي بایستی به مواد افیونی سنگین باشد. فهرست مواد سنگین به قرار زیر است:
کراك هرویین
هرویین
شیره
تریاك
نورجزیک
مورفین غیر مجاز
متادون غیر مجاز
تمجزیک
وابستگی به مواد افیونی سنگین
اسلاید 16 :
بیمارانی که داراي اختلالات شدید روانپزشکی فعال و مهار نشده ( پسیکوز، بیمار دوقطبی، بیماري خلقی شدید، افکارخودکشی و دیگرکشی، دمانس، اختلالات روانی با منشا ارگانیک، عقب ماندگی ذهنی و اتیسم) هستند نباید در درمان باشربت تنتور قرار گیرند بویژه باید دقت شود که بیماران از نظر روانی و شناختی آگاه و هوشیار و سالم بوده و قادر به تائیدرضایت نامه کتبی باشند
منع مصرف
اسلاید 17 :
1- بیمارانی که داراي افکار خودکشی هستند یا درمانگر اقدام به خودکشی را محتمل میداند نباید در درمان با شربت تنتورقرار گیرند.
2- بیمارانی که دچار بیماريهاي عمده و فعال غیر روانی مانند بیماري پیشرفته کبدي، قلبی، ریوي، کلیوي، انواع بیماریهاي هپاتیت یاHIV یا بیماری های نئوپلاسمیک، بیماریهاي فعال اتوایمیون هستند موارد فوق، شرایط منع مطلق میباشند.
3-ابتلا به عفونت هپاتیت به خوديخود مانع استفاده از تنتور نیست اما وجود بیماري پیشرفته کبدي به گونهاي که بر متابولسیم تنتور و الکل موجود
در آن اثر گذارد جز موارد منع مصرف است.
در غیر اینصورت درمانگر با قضاوت بالینی خود مجاز به گزینش بیماران جهت درمان با تنتور خواهد بود.
4- زنان باردار نباید در درمان با تنتور اپیوم قرار گیرند.
منع مصرف
اسلاید 18 :
بیمارانی که از سایر درمانهاي اعتیاد پاسخ مطلوب نگرفته و کماکان به مصرف مواد ادامه میدهند کاندیدهاي مناسبی جهت درمان با تنتوراپیوم هستند. در اینباره میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بیمار بیش از 2 بار اقدام به سم زدایی کرده اما هیچگاه به پاکی نرسیده است. ·
چنانکه بیماري بیش از 2 بار اقدام به سم زدایی کرده ولی پاسخ مطلوب (دوره پرهیز بیش از 3 ماه) حاصل نشده باشد. ·
بیمارانی که سم زدایی موفق دارند اما متعاقب سم زدایی بجاي بهبودي بسوي تشدید علایم و افت روانی اجتماعی حرکت
میکنند.
protracted withdrawal syndrome بیمارانی که از سندرم محرومیت طول کشنده رنج میبرند و بعد از سمزدایی و پرهیز بیش از یکماه کماکان از علایم ترك، کاهش انرژي، احساس خستگی مفرط، اختلال در خواب،وسوسه شدید، بی حوصلگی، ضعف و بی اشتهایی رنج میبرند.
بیمارانی که بواسطه تجارب قبلی، نگرش منقی به روشهاي پرهیز مدار داشته و از آن گریزانند. ·
بیمارانی که انگیزه پایین براي پرهیز دارند. ·
بیمارانی که عودهاي قبلی آنان با عوارض شدیدي چون افسردگی و افکار خودکشی، خود زنی و پرخاشگري شدید، مسمومیت، مصرف ناگهانی و افراطی مواد مخدر همراه بوده و بیم تکرار اینگونه عوارض در صورت شکست مجدد سم-
زدایی میرود.
بیمارانی که در درمان نگهدارنده با متادون یا بورپرنورفین موفق نبودهاند و از آن خارج شده یا با وجود ارائه درمان
نگهدارنده با کیفیت مطلوب با یکی از دو ماده مذکور کماکان به مصرف ادامه میدهند براي درمان با تنتور مناسب هستند.
بیمارانی که در روشهاي اجتماع محور و یا جلسات خودیاري چون معتادان گمنام شرکت کرده اما بهبودي نداشته اند.
موارد مصرف و عدم مصرف نسبی
اسلاید 19 :
بیمارانی که مصرف کننده سنگین مواد افیونی بویژه کراك و هروئین تزریقی هستند ولی انگیزهاي براي درمان و توقف مصرف ماده افیونی غیر مجاز خود ندارند مانند مصرف کنندگان خیابانی.چنین بیمارانی اکثراً علاقمند به سمزدایی نبوده و درصورت عرضه درمان نگهدارنده نیز با غیبتهاي مکرر و مصرف توام موادمخدر از ادامه درمان بصورت موثر سرباز میزنند.
اصولاانگیزه خود را بر دوري جستن از مواد پایین تلقی کرده و از شبکه حمایتی قوي نیز برخوردار نیستند. انگیزه ورود به طرح شربت تنتور دراین بیماران ممکن است صرفاً عدم توان پرداخت هزینه ماده مخدر غیر مجاز یا ترس از عواقب قانونی باشد. با این وجود،ورود اینگونه بیماران با نیت کاهش آسیب و علاقمند سازي به استمرار درمان بلامانع است.
بیماران خیابانی
اسلاید 20 :
بیمارانی که مصرف کننده شیره و تریاك هستند و قصد جدا شدن کامل از مواد افیونی را دارند ولی مصرف خود راسنگینتر از آن ذکر می کنند که قادر به جدا شدن یکباره از آن باشند. چنین بیمارانی معمولا سًابقه مصرف دراز مدت شیره وتریاك و گاهی با مقادیر بسیار زیاد را دارند اما سابقه مصرف موادي چون هروئین و کراك را نمیدهند و از نظر کارکرد اجتماعی وفردي در وضع نسبتاً مطلوبی در مقایسه با سایر معتادان قراردارند. در برخی ممکن است مصرف تریاك محدود به مقادیر کم و در
2 گرم در روز باشد. با اینحال چنین بیمارانی ذکر میکنند که قادر به جدا شدن از مصرف ولو اندك خود بوده و قطع مصرف با عود همراه است. چنین بیمارانی از طرح شربت تریاك بویژه مدل قطع تدریجی استقبال کرده و پاسخ مطلوب نیز میگیرند