بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تنظیم شرایط محیطی
جلسه دوم
اقلیم و معماری
اسلاید 2 :
به میانگین شرایط آب و هوایی یک منطقه در یک بازه زمانی طولانی(ده سال و بیشتر)گفته می شود.
عوامل موثر بر اقلیم یک منطقه عبارتند از:
1-عرض جغرافیایی :هرچه عرض جغرافیایی(فاصله از خط استوا)یک ناحیه بیشتر باشد دما کاهش می یابد
2-ارتفاع از سطح دریا :هرچه ارتفاع آن از سطح دریا در منطقه ای بیشتر باشد ،دما کاهش می یابد
3- میزان رطوبت هوا: رطوبت هوا هم نقش موثری در کنترل میزان نوسان درجه حرارت هوا دارد. هرچه رطوبت هوای یک ناحیه بیشتر باشد ،میزان نوسان درجه حرارت در آن ناحیه کمتر خواهد بود. هوای مرطوب به دلیل وجود ذرات بخار آب ،بهتر می تواند حرارت را در خود ذخیره کند.لذا در مناطق مرطوب اختلاف درجه حرارت درطی شبانه روز کمتر از نواحی با آب وهوای خشک است
تعیین اقلیم در یک ناحیه :
اسلاید 3 :
در مورد تقسیم بندی اقلیمی نقاط مختلف جهان، روشهای گوناگونی پیشنهاد شده ،کوپن براساس رشد ونمو انواع نباتات، پنج نوع اقلیم در مقیاس جهانی معرفی کرده است که عبارتند از:
اقلیم بارانی استوایی : در این اقلیم فصل سرد وجود ندارد و معدل دمای هوا در سردترین ماه سال بیش از18 درجه سانتی گراد است.
اقلیم گرم وخشک: در این مناطق، به دلیل آنکه میزان بارندگی سالانه بخار آب مورد نیاز جهت رطوبت هوا را تامین نمی کند، هوا به طور کلی خشک است.
اقلیم گرم-معتدل: معدل دمای هوای سردترین ماه سال در این مناطق بین 18 و3- درجه سانتی گراد ومعدل دمای هوا در گرمترین ماه سال بیش از 10 در جه سانتی گراد است. در این مناطق زمستان کوتاه است ولی ممکن است حدود یک ماه یا بیشتر زمین یخ بسته یا پوشیده از برف باشد.
اقلیم سرد و برفی: در این افلیم معدل دمای هوا در گرمترین ماه سال بیش از 10 درجه ودر سردترین ماه سال کمتر از3- درجه سانتی گراد است. بارندگی در این مناطق معمولا" به صورت برف است ودر طول چند ماه ازسال زمین پوشیده از برف ویخ است.
اقلیم قطبی: در این اقلیم معدل دمای هوا در گرمترین ماه سال کمتر از 10 درجه سانتی گراد است. در این جا برخلاف اقلیم بارانی واستوایی فصل گرم وجود ندارد.
تقسیم بندی اقلیمی در جهان :
اسلاید 4 :
تقسیم بندی اقلیمی ایران :
اسلاید 5 :
عرض جعرافیایی : ایران با قرار گرفتن در عرض جغرافیایی 25 تا 40 درجه شمالی،در منطقه گرم قرار دارد .
ارتفاع از سطح دریا :در مجموع ایران فلات نسبتا مرتفعی است که مجموع سطوحی از آن که ارتفاعشان از سطح دریا کمتر از 475متر است، درصد بسیار کمی از سطح کل کشور را تشکیل می دهند.
رطوبت: با وجود اینک ایران دارای دو حوزه بزرگ آب(دریای خزر و خلیج فارس) است، بدلیل وجود رشته کوه های البرز و زاگرس و نحوه قرارگیری آنها، اثرات این دو حوزه محدود به نواحی بسیار نزدیک به آنها است و این حوزه ها، به ندرت اثری در تعدیل درجه حرارت قسمت های داخلی دارند.
عوامل موثر بر اقلیم در ایران :
اسلاید 6 :
اقلیم معتدل و مرطوب(سواحل جنوبی دریای خزر)
اقلیم سرد (کوهستان های غربی)
اقلیم گرم خشک(فلات مرکزی)
اقلیم گرم و مرطوب(سواحل جنوبی)
تقسیم بندی اقلیمی در ایران :
اسلاید 7 :
اقلیم گرم ومرطوب(سواحل جنوبی)
اسلاید 8 :
این منطقه اقلیمی در امتداد یک نوار ساحلی باریک و نسبتاً طولانی است که بیش از دو هزارکیلو متر طول آن می باشد و از مصب اروند رود در جنوب غربی استان خوزستان شروع شده و به خلیج گواتر در جنوب شرقی استان سیستان وبلوچستان ختم می شود .تابستان ها نسبتاً طولانی و زمستان ها فقط در دو ماه دی و بهمن هوا تا حدی سرد است . این کناره به سبب آنکه در مجاورت دریا می باشد،رطوبت هوا بسیار زیاد است ولی به علت کمی بارندگی ،فاقد پوشش نباتی می باشد و به جز نخلستان ها وکشتزارهای محدود اهالی ،منطقه به طور کلی لم یزرع و بی آب و علف است.
خصوصیات آب و هوایی این کرانه :
1 - میزان ریزش باران سالیانه بسیار اندک ،اغلب بارندگی در فصول پاییز و خصوصاً زمستان
2- رطوبت هوا بسیار زیاد در تمام فصول سال و در نتیجه اختلاف کم درجه حرارت بین شب و روز
3- هوا بسیار گرم و مرطوب در تابستان و معتدل در زمستان
4 - شوربودن آب های زیرزمینی در اکثر مناطق
5 - پوشش بسیار کم گیاهی
6 بادهای صحرایی عربستان (نامناسب)،بادهای ساحلی (مناسب)
اقلیم گرم ومرطوب:
اسلاید 9 :
ساختمان ها به صورت حیاط مرکزی و نیمه درون گرا: در این کرانه اکثر ساختمان ها نیمه درون گرا هستند و اطاق ها در اطراف یک حیاط مرکزی قرار دارند . فرق عمده ی این ساختمان های حیاط مرکزی با ابنیه ی مشابه در مناطق فلات مرکزی ایران(درونگرا) در این است که با وجود آن که این ساختمان ها تا حدودی درون گرا می باشند ، ولی ارتباط آن ها با فضای خارج کاملا بسته نیست و پنجره های بلند و مرتفع و ایوان های وسیع رو به فضای کوچه و یا میدان در طبقات دوم و خصوصا سوم ساختمان دارند .
اسلاید 10 :
حداکثر استفاده از کوران هوا: استفاده از تهویه ی دو طرفه ی هوادر داخل اتاق و کاستن از شدت گرما ، با باز کردن پنجره های رو به حیاط از یک طرف و و پنجره های رو به کوچه از طرف دیگر ، همچنین هنگام عصر و غروب که از شدت آفتاب کاسته می شود ، اهالی در ایوان های خارجی رو به دریا می نشینند و از جریان بادی که بین دریا و ساحل وجود دارد لذت می برند .
ایوان در این منطقه از سایر نواحی بزرگتر است و فضای بسیار مهمی در ساختمان محسوب می شود ، زیرا در ایوان هم تهویه به خوبی صورت می گیرد و هم در زیر سایه قرار دارد . غالبا در دور تا دور حیاط مرکزی و همچنین در یک و یا دو سمت خارج بنا ایوان های وسیع و مرتفع وجود دارد .
اسلاید 11 :
ارتفاع اتاق ها زیاد و پنجره ها بلند و کشیده:ارتفاع اتاق ها نیز در این منطقه از سایر مناطق اقلیمی ایران بیشتر است و ارتفاع آن گاه تا چهار متر یا بیشتر می رسد . دلیل این امر بدان جهت است که گرمای هوا در فضای داخل صعود کرده و در نتیجه دمای هوا در ارتفاع پایین تر اتاق کاهش می یابد و با وجود پنجره های زیر سقف در دو طرف اتاق ، هوای گرم تهویه می شود.
اسلاید 12 :
ارتباط با زمین:در بندر بوشهر به دلیل مجاورت با دریا و بالا بودن سطح آب های زیرزمینی و رطوبت بسیار زیاد ، زیر زمین احداث نمی شود و همچنین طبقه ی همکف نیز بیشتر جنبه ی خدماتی دارد و آشپزخانه ، انبار آذوقه و احیانا انبار کالا در این طبقه می با شند و طبقات اول و دوم بیشتر جنبه ی مسکونی دارند .
اسلاید 13 :
وجود شبستان و شوادان در مناطق دور از ساحل:
شوادان:این فضا که شبادان، شبابیک، خشیان و بادکش نیز نامیده می شود به طور مشخص در شهرهای دزفول و شوشتر دیده می شود. و زیر زمینی با عمق بسیار زیاد است. شوادان ها علاوه بر مکش سوراخ بالا که موجب جریان هوا می شود، از پدیده نفوذ تأخیری فصول در زمین استفاده می کنند. در چنان عمقی معمولاً با دمای یک یا حتی دو فصل قبل روبرو هستیم .
شبستان:به زیر زمین خانه های شوشتر و دزفول شبستان گفته می شود که معمولاً حدود 1/5 تا 2 متر در زمین فرو رفته و پنجره هایی به حیاط دارند و حد فاصل شوادان و طبقه اول اند. از این فضا در ساعاتی از روز در تابستان و در بهار و پاییز و در مواردی به عنوان انبار نیز استفاده می شود.
اسلاید 14 :
مصالح:در مناطق گرم و مرطوب ، استفاده از مصالحی که دارای جرم حرارتی کمی هستند و حرارت را در خود ذخیره نمی کنند بهتر است . زیرا از لحاظ اقلیمی ، مشکل اساسی گرمای بیش از حد است و ذخیره نمودن حرارت روز برای شب صحیح نمی باشد . به همین دلیل چوب بهترین نوع مصالح در این مناطق است ، زیرا چوب حرارت را به کندی انتقال می دهد و حرارت کسب شده در طی روز ، بر روی سطح چوب باقی می ماند و با وزش نسیم نسبتا خنک در شب ، چوب حرارت خود را از دست می دهد .
اسلاید 15 :
طاق های غالبا مسطح:در این سواحل ، احداث طاق های قوسی رایج نیست و اکثر قریب به اتفاق ساختمان ها دارای بام های مسطح می باشند . در فصول گرم در شب هنگام ، به دلیل خنکی نسبی هوا بر روی بام و تابش حرارت از زمین و بام گرم به آسمان نسبتا سرد ، اهالی بر روی بام می خوابیدند و جان پناه اطراف بام اغلب مشبک می باشد تا ساکنان بر روی بام از دید اطراف محفوظ باشند و در عین حال از کوران هوا بر روی بام استفاده کنند .
اسلاید 16 :
استفاده از بادگیر در نواحی نزدیک ساحل:در این مناطق ، تفاوت دمای هوای سطح خشکی و دریا باعث بوجود آمدن نسیم های دریا و خشکی می شود.بهترین نمونه بادگیر ها در جنوب کشور را می توان در بندر لنگه و بندر کنگ ملاحظه کرد
.بادگیرهای حجیم 4 طرفه نمود اصلی این دو بندر قدیمی است .نسیم هوای بین خشکی و دریا و به طور کلی بادهای محلی در این مناطق از شدت کمتری نسبت به نواحی مرکزی ایران برخوردارند و لذا باید بادگیر ها حجیم تر باشند تا بتوانند جریان هوای بیشتری را به درون بنا انتقال دهند .هر چه از ساحل دور شویم تعداد این بادگیر ها و حجم آن ها کمتر می شود.
اسلاید 17 :
بافت
مجموعا ميتوان سه نوع بافت متراكم نيمه متراكم و باز را در اين بنادر مشاهده كرد . بوشهر و سيراف بافتي كاملا متراكم دارد .ولي با توجه به عدم محدوديت گسترش شهر قديم به صورت خطي و كمي باز تر از دو بندر بوشهر وسيراف رشد كرده است.
اسلاید 18 :
اقلیم معتدل ومرطوب(سواحل دریای خزر)
اسلاید 19 :
اقلیم معتدل ومرطوب (سواحل دریای خزر):
این نوع اقلیم جلگه های کناره دریا ی خزر تا کوهپایه های شمالی البرز را شامل می شود . در این نواحی به دلیل کمی فاصله کوهستان و دریا رطوبت تجمع می یابد که بعنوان نتیجه آن می توان بارش های قابل ملاحظه و دمای معتدل را ذکر کرد.
توزیع مکانی میانگین بارندگی سالیانه در نوار ساحلی از غرب به شرق با کاهش همراه است در حالیکه توزیع زمانی آن وضعیتی کمابیش منظم دارد حداکثر بارندگی در پائیز و حداقل آن در بهار اتفاق می افتد. رشته کوه های البرز که حد فاصل دو آب و هوای متضاد هستند، جلگه های پست خزر را از فلات مرکزی جدا می کنند. از جمله ویژگی های این اقلیم:
1- بارندگی زیاد در تمام فصول ،خصوصا پاییز و زمستان
2-رطوبت نسبتا زیاد در تمام فصول سال (در شهرهایی مانند بندرانزلی،رشت،رامسر و بابلسر حدود 80 درصد)
3- اختلاف کم دمای شب و روز
4- پوشش وسیع نباتی
اسلاید 20 :
استفاده از فرم برونگرا: در مناطق مرطوب از بهترین روش های اقلیمی ،استفاده از باد و جریان هوا است.لذا در این اقلیم جهت تامین آسایش ،ساختمان را تا حد ممکن در ارتفاع و بلند و از دو یا چهار طرف باز و به صورت برونگرا احداث می کنند.
خصوصیات معماری اقلیم معتدل ومرطوب
