بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تئوری محدودیت
اسلاید 2 :
تئوری محدودیت ها یکی از فلسفه های مدیریت است که بوسیله گلدرات در مجموعه ای از کتابها ومقالات ارائه شده است
تئوری محدودیت مبتنی براین فرض است که هر سازمانی دست کم با یک عامل محدود کننده روبرو است که مانع از دستیابی آن به هدفهایش می شود در واقع هدف متعارف واحدهای انتفاعی می تواند حداکثر کردن سود باشد
مدیران برای دست یابی به این هدف، باید اطلاعات دقیق و به موقع در مورد محدودیت های موجود در سیستم ،بهای تمام شده هر محصول و راهکارهای در دسترس برای استفاده بهینه از این محدودیت ها را داشته باشند.
مقدمه
اسلاید 3 :
نقطه ی آغازین شکل گیری تئوری محدودیت درخواست ساده یک کارخانه دار در سال 1970 بود
گلدرات از طریق برنامه ای برای تولید ، در دوره ای کوتاه مدت بازده کارخانه را 3 برابر کرد
در اوایل دهه هشتاد گلدرات ایده های خود را تحت عنوان ”برنامه ی بهینه کردن فن آوری تولید ” از طریق ارائه ی مقاله ای در یک کنفرانس بین المللی درآمریکا معرفی کرد
تاریخچه ی تئوری محدودیت
اسلاید 4 :
فلسفه اصلی تئوری محدودیت، استفاده بهینه از محدودیت و گلوگاه های تولیدی است .این تئوری به سیستم تولید شرکت های صنعتی به عنوان رشته ای از فرآیند های مرتبط، مانند حلقه های یک زنجیرمی نگرد. یک زنجیر هنگامی تقویت می شود که ضعیف ترین حلقه آن تقویت شود. به عبارتی مقاومت زنجیر برابر است با مقاومت ضعیف ترین حلقه، اگر شکل زیر را مانند زنجیر درنظر بگیرید محدودیت سیستم ضعیف ترین حلقه است.
نظریه ی تئوری محدودیت
اسلاید 5 :
معمولا ساخت محصول با عبور از ایستگاه های مختلف تولیدی انجام می شود .گلوگاه زمانی بوجود می آید که ظرفیت تولیدی هر یک از ایستگاه های فرآیند تولید با یکدیگر متوازن نباشد.
تعریف گلوگاه :
نقطه ای از فرآیند تولید است که مقدار محصولی را که یک کارخانه می تواند تولید کند، پایین نگه می دارد و یا منبعی است که مانع عملکرد بهتر سیستم جهت رسیدن به اهدافش می گردد.
اسلاید 6 :
به عنوان مثال شرکتی را در نظر بگیرید که جهت تولید محصولات مستلزم 4 مرحله زیر می باشد و توان تولید هر یک هم ذکر شده است .با توجه به شکل زیر مرحله C به عنوان گلوگاه شناسایی میشود وظرفیت تولید این فرایند 3 واحد است.
اسلاید 7 :
پیـام اصلی تئوری محــدودیت این است که محدودیت ها عملکرد هرسیستم را تعیین می کنند و هر سیـستمی دارای حداقل محدودیت ها است. به عبارت دیگر ، عملکرد هر سیستم را می توان از طریق ارزیابی مدیریت محدودیت ها تعیین کرد و هیچ سیستمی وجود ندارد که هیچ گونه محدودیتی نداشته باشد .
اسلاید 8 :
1– توان عملیاتی : تفاوت بین قیمت فروش و هزینه ی مواد مستقیم را توان عملیاتی گویند
2 – سرمایه گذاری درموجوديها : موجودی ها وجوه نقدی هستند که سیستم به قصد فروش درآنها سرمایه گذاری می کند
3 - هزينه هاي عملياتي : هزينه هايي كه سازمان متحمل مي شود تا موجودي را به عملکرد تبديل كند.
معیارهای ارزيابي در تئوري محدوديت ها
اسلاید 9 :
مرحله اول : شناسایی محدودیت های سیستم
مرحله دوم : بهره برداری از محدودیت های سیستم
مرحله سوم : تسری اثر تصمیم گیری به سایر موارد مربوط
مرحله چهارم : رفع محدودیت های سیستم
مرحله پنجم : به کارگیری دوباره ی فرایند در صورت رفع محدودیت
مراحل پنج گانه ی گلدرات برای فرآیند به کارگیری تئوری محدودیت
اسلاید 10 :
محدودیت ها به طور کلی به سه شکل اتفاق می افتند :
1- محدودیت منابع داخلی (فیزیکی )
2 -محدودیت بازار
3- -محدودیت سیاسی
مرحله اول : شناسایی محدودیت های سیستم
اسلاید 11 :
محدودیت بازار در مثال ذیل ظرفیت تولید 4 واحد است در حالی که تقاضا 3 واحد است بنابراین با محدودیت از نوع تقاضا مواجه هستیم.
مثال محدودیت بازار
تقاضای بازار 3واحد
اسلاید 12 :
قاعده اول : برنامه بهینه کردن فن آوری تولید به جای توازن ظرفیت ایستگاه ها ، جریان ورودی وخروجی بین آنها را متوازن می کند.
قاعده دوم : میزان بهره برداری از ایستگاه های غیر گلوگاهی از طریق محدودیت های موجود در سیستم تعیین شود .
قاعده سوم : میزان بهره گیری و استفاده ازمنابع یکسان نیست .
قاعده چهارم : ساعات تلف شده )استفاده نشده( توسط گلوگاه ها باید به عنوان ساعات تلف شده کل سیستم مدنظر قرار گیرد .
قاعده پنجم : ساعات استفاده نشده توسط ایستگاه های غیر گلوگاهی ) اگر طبق برنامه باشد ( را نباید به عنوان کم کاری در نظر گرفت .
قواعد طلایی تئوری محدودیت
اسلاید 13 :
قاعده ششم : ایستگاه های گلوگاهی هم بر میزان موجودی و هم بر عملکرد شرکت تاثیر می گذارند .
قاعده هفتم : برنامه ها باید براساس نگاه کلی و همزمان به تمامی محدودیت ها ، تعیین شوند .
قاعده هشتم : تنبلی بزرگترین محدودیت درسازمان است .(بهبود مستمر)
قاعده نهم : شناسایی و حذف محدودیتهای فیزیکی نسبتاً ساده تر از محدودیت سیاست هستند .
قاعده دهم : ایده ها راه حل نیستند. ( به عمل کاربرآید )
قواعد طلایی تئوری محدودیت
اسلاید 14 :
بیشتر انتقادات وارده به تئوری محدودیت ناشی از تمرکز آن بر دوره ی زمانی کوتاه مدت است . حسابداری عملکرد ) و به تبع آن تئوری محدودیت( را می توان به دلیل نادیده گرفتن هزینه ثابت و تاکید بر بهینه سازی در کوتاه مدت از طریق ثابت فرض کردن متغیرهایی مانند قیمت محصول ، سفارش مشتری ، فناوری و تصمیم گیری تولید ،مورد انتقاد قرار داد .
تئوری محدودیت تا حدودی از روش های دیگر بهینه کردن تولید درکوتاه مدت ، قوی تر است اما ، نمی تواند به تصمیم گیری های مهمی مانند تعیین خط مشی شرکت ، به مدیران کمک کند.
تصمیم گیرهای استراتژیک عموما باید با فرض دوره بلند مدت اتخاذ شوند. به ویژه ، هزینه های ثابت در تصمیم های استراتژیک مربوط اند و مدیران باید فراتر از عملکرد دوره ی کوتاه مدت را مد نظر قرار دهند. (چه بسا گرقتن تصمیمی منوط به زیان دهی در سال اولیه باشد اما در بلند مدت به نفع شر کت باشد(.
بنابراین تئوری محدودیت نمی تواند در تصمیم گیرهای بلند مدت خیلی مفید باشد.
انتقادات وارده بر تئوری محدودیت
اسلاید 15 :
تئوری محدودیت یک تئوری مدیریت فراگیر است . این تئوری برنامه ایی را برای مدیریت موجودی ، بهبود کیفیت و بهبود سودآوری در کوتاه مدت فراهم می کند . این تئوری پیشنهاد می کند که مدیران باید ضعیف ترین نقاط در زنجیره ی رویداد های مربوط به تولید کالا و فروش را شناسایی کنند . این زنجیره شامل تبدیل مواد اولیه به محصول و تحویل آن به مشتریان است.
مزایای تئوری محدودیت
اسلاید 16 :
راهکارهای این تئوری تنها برای بیشتر کردن سود شرکت در کوتاه مدت مفید است و مانند یک مسکن عمل می کند . به عبارت دیگر ، اگر واحد تجاری خواهان برنامه ریزی تولید در بلند مدت باشد ، نباید از برنامه ی پیشنهادی این تئوری برای تولید محصولات استفاده کند زیرا ، در بلند مدت بیشتر هزینه ها ) حتی هزینه های ثابت ( متغیر هستند . موضعی که باید مد نظر داشت این است که نباید تفاوت های این تئوری با سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت و سیستم حسابداری صنعتی سنتی را نقطه ضعف و یا نقطه قوت این تئوری دانست . زیرا هریک از این سیستم ها در جای خود کاربرد دارند.
نتیجه گیری
اسلاید 17 :
شركتي تنها دو محصول P1 و P2 را توليد مي كند و داراي دو ماشين M1 و M2 مي باشد ، ظرفيت هفتگي اين ماشينها 2400 دقيقه مي باشد . ميزان استفاده ماشينها براي توليد هر واحد محصول P1 و P2 بصورت جدول زيرمي باشد :
مثال عددی :
اسلاید 18 :
در جدول زير تقاضاي بازاربراي محصولات P1 و P2 همچنين ساير اطلاعات مشخص شده است :
مثال عددی :
اسلاید 19 :
براي پاسخگويي به تقاضاي بازار ما نيازمند ظرفيت بيشتري از ماشين M1 ( جدول زير) مي باشيم ، بنابراين ماشين M1 محدوديت سيستم (گلو گاه ) مي باشد :
مثال عددی :
اسلاید 20 :
مطابق جدول زير چون خروجي ايجاد شده به ازاي هر دقيقه براي محصول P1 بيشتر است بنابراين ابتدا در ماشين M1 بايد محصول P1 توليد شود
مثال عددی :
