بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بهداشت باروری
مونوپوز
اسلاید 2 :
مونوپوز
Menopause ((یائسگی
اسلاید 3 :
يائسگی يا منوپوز طبيعی به دوره ای فيزيولوژيك از زندگی زنان اطلاق می شود که تخمدانها توليد استروژن را متوقف می کنند.
دوره گذار يائسگی ( دوره پری منوپوز يا کليماکتريك)
دوره زمانی بلافاصله قبل وبعد از شروع يائسگی است وبطور متوسط ۴ سال طول می کشد. اين دوره معمولا با قطع قاعدگی به مدت يك سال بدون ارتباط با عوامل پاتولوژيك شناخته می شود. سايرعلائم کليماکتريك شامل گرگرفتگی، تغييرات خلقی ، مشکل خواب و خشکی واژن است سن متوسط شروع يائسگی ۵١ سال (از ۴٧ تا ۵٣ سال ) است .
دوره پست منوپوز بعد از آخرين قاعدگی آغاز می شود.
اسلاید 5 :
اختلال قاعدگی يکی از علائم دوره پری منوپوز است که به دليل عدم تعادل هورمونی و تاثير آن بر تخمک گذاری اتفاق می افتد و منجر به ادامه ترشح استروژن و ضخيم شدن آندومتر ودر نتيجه خونريزی نامنظم و لکه بينی می شود.
در اغلب موارد خونريزی غير طبيعی در دوره پری منوپوزبه علت اختلال تخمك گذاری است، در اين حالت معمولا قاعدگی ها کم تعداد
( اليگو منوره ) ، طول مدت آن نامنظم و حجم خونريزی غير قابل پيش بينی است و معمولا علائم (PMS) یا سندرم قبل قاعدگی هم وجود ندارد.
اختلالات دوران یائسگی
اسلاید 6 :
اگر اختلال قاعد گی ناشی از فقدان تخمک گذاری باشد درمان با LD بخصوص اگر نياز به پيشگيری از بار داری نيز مطرح باشد يا ترکيبات پروژسترونی از زمان مراجعه بیمار بمدت 12 الی 14 روز( روزانه ١٠ ميلي گرم مدروکسی پروژسترون استات ).
در صورتی که بيش از سه ماه طول کشيده و به درمان پاسخ نداده است، بايد درمورد رد اختلالات خونريزی دهنده، سرطانها وساير دلايل خونريزی اقدام نمود.
توجه به اين نکته ضروری است که ادامه تاثير استروژن بر جدار رحم در افراد مستعد می تواند ايجاد پوليپ وحتی سرطان آندومترنمايد .
اسلاید 7 :
خونريزی رحمی به صورت منوراژی همراه با تخمک گذاری(Ovulatory) به طور معمول از نظر طول مدت ، فواصل و حجم خونريزی منظم و قابل پيش بينی است . در اغلب موارد می تواند منجر به فقر آهن گردد که بايد برای پيشگيری از آنمی ويا درمان آن اقدام کرد.
تجويز مفناميك اسيد هر ٨ ساعت ٢۵٠ ميلي گرم کمك کننده است و در صورتی که خونريزی کنترل نشد می توان از مدروکسی پروژسترون استات روزانه ١٠ ميليگرم از روز 15- ١٢ قاعدگی به مدت14 روز استفاده کرد.
اسلاید 8 :
قبل از توقف کامل دوره قاعدگی يعنی در دوره پری منوپوز، ممکن است اختلال قاعدگی حداکثر تا ۶ ماه وجود داشته باشد . اما فرد مبتلا به اختلال قاعدگی در موارد زير بايد ارجاع شود :
١- در معرض خطر سرطان رحم باشد (عدم تخمک گذاری طولانی ،سابقه سرطانهای خانوادگی ، چاقی ، ديابت ، فشار خون بالا )
٢- ميزان خونريزی زياد باشد (طولانی شدن دوره قاعدگی تا ٢ هفته و استفاده از تعداد زياد نوار بهداشتی در شبانه روز )
اسلاید 9 :
3- پس از دوره منوپوز به خونريزی غير طبيعی رحمی مبتلا شود . اين افراد چه تحت درمان هورمونی جايگزين باشند و چه نباشند ، ريسک سرطان آندومتر( ١٠ در صد )در آنان بايد مورد توجه قرار گرفته و بيمار برای بررسيهای لازم از جمله انجام سونوگرافی ترانس واژينال و تعيين ميزان ريسک براساس ضخامت آندومتر ارجاع گردد.
4- در بيمارانی که تاموکسيفن دريافت می کنند و مبتلا به خونريزی واژينال هستند، به عنوان رده اول اقدام تشخيصی بيوپسی آندومتر بايد انجام گيرد ،زيرا بافت رحم در اثر مصرف طولانی مدت تاموکسيفن تغيير کرده و سونو گرافی قادر به تعيين علت افزايش ضخامت جدار رحم نخواهد بود .
اسلاید 10 :
اختلال وازوموتور به صورت احساس گرم شدن شديد در قسمت فوقانی بدن (سر و صورت و گردن و قفسه سينه ) می باشد . اين اختلال بيشتر شبها اتفاق می افتد و مانع خواب و استراحت فرد می شود.
گرگرفتگی پس از 4 الی 5 دقيقه با عرق سرد و احساس سرما تمام می شود . دفعات گر گرفتگی در افراد مختلف متفاوت است و در بعضی از زنان اصلا اتفاق نمی افتد .
اختلالات دوران یائسگی
اسلاید 11 :
توصيه ها برای رفع علائم وازوموتور
اين توصيه ها قدم اول درمان هستند:
استفاده از پوشش نخی ، لباس چندلايه برای کم کردن لايه ها در مواقع لزوم خنك نگهداشتن محيط زندگی ، خوابيدن در جای خنك ،
ورزش سبك ،
قطع مصرف سيگار و الكل و ادويه جات ،
قطع مصرف مايعات گرم و دوش آب گرم قبل از خواب
رژيم غذايی سبك و مصرف بيشتر ميوه و سبزی وماست
استفاده از تكنيكهای آرام سازی و ماساژ و به خصوص تنفس عميق و آهسته
مشاوره خانواده و سايكوتراپی و کاهش استرسها
تغيير شيوه زندگی ونگهداشتن BMI در حد مناسب
اسلاید 12 :
درمان دارويی اختلال وازوموتور ابتدا با درمانهای غير هورمونی شروع می شود درمان غيرهورمونی از جمله فلوکسی تين ٢٠ ميلی گرم روزانه و يا پاروکستين ٢۵ ميليگرم روزانه نيز بر کنترل علائم تا بيش از ۵٠ در صد موارد موثر بوده است. گاباپنتين و کلونيدين ( بويژه در مبتلايان به فشار خون بالا ) نيز از درمانهای مناسب هستند .
برای علائم وازوموتور شديد درمان انتخابی هورمون درمانی است اما در صورت خفيف بودن علائم ،عدم پذيرش درمان هورمونی از سوی بيمار يا وجود کنترانديکاسيون خاص می توان از داروهای غير هورمونی استفاده کرد.
درمان اختلال وازوموتور
اسلاید 13 :
در صورت عدم پاسخ به درمان غير هورمونی ، استروژن درمانی صورت می گيرد. درمان کوتاه مدت هورمونی با دوز پايين معمولا در کاهش علائم وازوموتور و اختلالات خواب موثر است.
تاثير دارو پس از يك ماه روشن می شود و می توان دوز آن را تنظيم کرد درمان برای مدت ١ الی 4سال می تواند ادامه پيدا کند. بايد توجه داشت که ممکن است پس از قطع مصرف دارو علائم عود کنند. قطع تدريجی استروژن بهتر از قطع ناگهانی آن است.
اگر نتوان از استروژن استفاده کرد ، پروژستين - انتخاب بعدی است که البته اثر بخشی کمتری دارد.
در مرحله بعدی و در صورت عدم پاسخ به توصيه ها ووجود علائم آزار دهنده لازم است رد هيپر تيروئيدی ، فئوکروموسيتوم و سندرم کارسينوئيد مورد توجه قرار گيرد .
اسلاید 14 :
اختلال اوروژنيتال
• کاهش استروژن ناشی از منوپوز سبب تغييرات بافتی در واژن می شود که شامل موارد زير است :
کاهش جريان خون ، کاهش کلاژن بافت و افزایش PH آن می شود . آتروفی دستگاه ادراری تناسلی منجر به علائم گوناگونی ميشود که بر کيفيت زندگی تاثير می گذارد. اورتريت به همراه ديزوری ،بی اختياری فوريتی و تکرر ادرار بيشتر نتيجه نازک شدن مخاط پيشابراه و مثانه هستند. عفونتهای مکرر ادراری بطور موثری از طريق درمان استروژنی داخل واژن در زنان يائسه قابل پيشگيری هستند .
اسلاید 15 :
Urinary incontinence یا بی اختیاری ادراری به صورت حاد يا مزمن ديده می شود .در نوع حاد آن عواملی مانند ديابت ، عفونت ، مشكلات نورولوژيكال و آناتوميك موثرند . نوع مزمن آن در دو حالت با مثانه خالی و مثانه پر ديده می شود .
stress incontinence ممكن است به کمبود استروژن دوره مرتبط باشد . در اينحالت ترشح مختصر ادرار همراه با سرفه ، عطسه ، و . وجود دارد درمان با استروژن موضعی به صورت کرم واژينال يك گرم روزانه ۵ روز در هفته يا استروژن خوراکی 0/3 الی 0/625 ميليگرم روزانه می توان استفاده کرد.
تمرين کگل(Kegel) یا انقباضات کف لگن، برای پيشگيری و درمان بی اختياری استرسی ادرار کمک کننده است .
اسلاید 16 :
استئو پروزيس یك بيماری شايع استخوانی است که در آن توده استخوانی بتدريج ازبين ميرود و فراژيليتی استخوانها و بدنبال آن خطر شكستگی بخصوص در استخوانهای مهره ، لگن ، و مچ افزايش می يابد و بدون آنكه علامت خاصی ايجاد کند ، معمولا با ايجاد اين شكستگی ها فرد را از بيماری خود مطلع می سازد . شكستگی ها ممكن است بدنبال سقوط يا حتی بطور خودبخود با حرکات ساده ای مانند سرفه و عطسه ايجاد شود.
پيشگيری از استئو پورزيس با هدف حفظ ساختار اسكلتی و توده استخوانی ، پيشگيری از کاهش توده استخوانی ناشی از افزايش سن و عوامل ثانويه پيشگيری از شكستگی صورت می گيرد .
اسلاید 17 :
اصول کلی پيشگيری از استئوپورزيس :
رژيم غذايی با کلسيم کافی
تغذيه صحيح
دريافت کافی ويتامين D
تمرينات ورزشی متحمل وزن بطور منظم
ترك مصرف سيگار و الكل در شرايط ويژه مداخلات دارويی پيشگيری کننده مانند مكمل کلسيم و ويتامين D
هورمون درمانی جايگزين و بی فسفوناتها به کار گرفته می شود .
اسلاید 18 :
عوامل خطر برای ابتلا به استئو پروزيس و شكستگی ناشی ازآن:
جنس :استئو پروزيس بطور کلی در زنان بيشتر از مردان اتفاق می افتد .
بطوری که در زنان ۵٠ ساله 2 برابر افزايش می يابد
سن : در سن بالا تر از ۶٠ سال بيشتر و با گذشت هر دهه از عمر بعد از ۵٠ سالگی ريسك نسبی ابتلا به استئو پورزيس 2 الی 3 برابر افزایش می یابد.
يائسگی و کمبود استروژن
يائسگی زودرس
آمنوره طولانی مدت ( بيش از يک سال ) قبل از يائسگی : منظور از آمنوره طولانی قبل از يائسگی مواردی از آمنوره غير طبيعی است که با نقص عملكرد تخمدان همراه باشد (هيپو گوناديسم ، تخمدان پلی کيستيك و..)
منارك دير هنگام ( بعد از ١۵ سالگی )
کمبود دريافت کلسيم در رژيم غذايی
الکليسم
افتادنهای مکرربه هر دليل ( اختلال بينايی ، اختلال عضلانی اسکلتی، مصرف دارو و .)
اسلاید 19 :
عوامل خطر برای ابتلا به استئو پروزيس و شكستگی ناشی ازآن..
سابقه استئو پروز و شکستگی با ضربه خفیفlow Threshold trauma در فردريسك شكستگی را ٨ برابر می کند. حدود ۵٠ در صد موارد اين شكستگی ها در گروه استئوپنيك اتفاق می افتد. وجود شكستگی های خاموش و بدون علامت در راديوگرافی مهره افرادی که کاهش قد به ميزان ٢ سانتی متر داشته اند، نيز خطر شكستگی را افزايش می دهد .
سابقه استئوپروز، کيفوز و شکستگی در اثرlow Threshold trauma در بستگان درجه يک فرد بويژه مادر 1/5 الی 2 برابر ريسك شكستگی را افزايش می دهد.
هر گونه شكستگی در زنان بعد از منوپوز، حتی شكستگی تروماتيك نيز بايد از نظر پوکی استخوان مورد توجه قرار گيرد.
لاغری و جثه کوچک ( BMI<19,WT< 59) يا کاهش وزن اخير به ميزان بيش از ۵ کيلو گرم يا بيش از ۵ در صد وزن پايه.
اسلاید 20 :
سيگاری بودن : سيگار يها عموما لاغرتر هستند ، زودتر به منوپوز می رسند.
مصرف الکل هم به دليل کاهش دانسيته استخوان وهم افزايش ريسك سقوط ريسك استئو پوروزيس و شكستگی را افزايش ميدهد .
مصرف زياد کافئين
فعاليت فيزيکی متحمل وزن ناکافی ، زندگی کم تحرك و بيماريهايی که منجر به بي حرکتی طولانی مدت می شوند .
دريافت ناکافی کلسيم و ريز مغذيها
وضعيت بد اجتماعی اقتصادی
افراد سفيد پوست و نژاد آسيايی
عوامل خطر برای ابتلا به استئو پروزيس و شكستگی ناشی ازآن:
