بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
کلینیک روان شناسی و مشاوره
اسلاید 3 :
شاخص ترین خدمات کلینیک روان شناسی و مشاوره
برگزاری جلسات حضوری
ارائه ی راهنمایی ها و مشاوره های تلفنی
ارائه ی راهنمایی ها و مشاوره های الکترونیکی
برگزاری جلسات عمومی پرسش و پاسخ دانشجویی
حضور در خوابگاههای دانشجویی و برقراری ارتباط با دانشجویان مقیم خوابگاهها
اجرای آزمون های روان شناختی
برگزاری کارگاههای آموزشی
تهیه و ارسال مطالب روان شناختی جهت بهره مندی در تابلوهای اعلانات و وب سایت دانشگاه
آماده سازی بسته های مختلف آموزشی، مهارتی و مراقبتی
همراهی با دانشجویان در اردوهای علمی، زیارتی و سیاحتی
اسلاید 4 :
آشنایی با مسائل روان شناختی و رفتارهای پُر خطر ناشی از اعتیاد به مواد مخدر
اسلاید 5 :
مقدمه
امروزه اعتیاد و مواد مخدر یک بحران جهانی به شمار می آید که حیات ملت ها را به خطر انداخته است. اعتیاد یک بیماری زیست شناختی، روان شناختی و اجتماعی است. عوامل متعددی در سوء مصرف مواد مخدر مؤثر هستند که در تعامل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می شوند.
اعتیاد به مواد مخدر تنها با فرد معتاد سرو کار ندارد، بلکه تمامی جامعه را تحت تأثیر قرار داده و امنیت آن را زیر سؤال می برد. چشم اندازی که هم اکنون از مواد مخدر در داخل کشورمان داریم، چشم اندازی ناخوشایند است.
گزارش های متعدد بهداشتی- بالینی، همراهی اعتیاد را با تعداد زیادی از بیماری های ارگانیکی (عضوی)، سایکوسوماتیک (روان تنی) و بیماری های عفونی از جمله هپاتیت و ایدز نشان می دهد. در میان معتادان رفتارهای پُر خطر مانند تزریق مواد مخدر، استفاده از سرنگ مشترک و روابط جنسی مشکوک بیشتر مشاهده می شود.
از منظر آسیب شناختی، "مواد مخدر" یک تهدید راهبردی و چند وجهی است که با مقتضیات زمان یکی از وجوه آن برجسته تر از سایر وجوه می شود. این تهدید، نه تنها "امنیت فردی"، بلکه "امنیت ملی" و "امنیت هستی شناختی یا وجودی" یک جامعه را مورد تهدید قرار می دهد.
اسلاید 6 :
تعاریف و واژه شناسی
مخدر
سست کننده، آنچه که سلسله ی اعصاب را سست و بی حس کند.
مواد مخدر
انواع فرآورده های گیاهان خشخاش، شاهدانه، کوکا و ترکیبات شیمیایی مشابه که مصرف آنها موجب اعتیاد می گردد.
معتاد
فردی که به دلیل مصرف مکرر و مداوم، متکی به مواد مخدر یا دارو شده است.
اعتیاد
خو گرفتن و وابسته شدن جسمی، روانی و عصبی فرد به مواد مخدر که ترک و یا فرار از آن ناممکن و یا بسیار مشکل باشد.
اسلاید 7 :
نظریه های اعتیاد
اسلاید 8 :
نظریه های اعتیاد (1)
سوء مصرف و وابستگی به مواد در نتیجه ی مصرف ماده ای خاص یا الگوی سوء مصرف حاصل می شود. اما با این دیدگاه نمی توان به این سؤال پاسخ داد که چرا فقط عده ای خاص مبتلا به سوء مصرف و وابستگی می شوند و عده ای دیگر دچار آن نمی شوند؟
تلاشهای فراوانی جهت تبیین این مسئله که چرا برخی افراد به مصرف مواد رو می آورند، صورت گرفته است. برخی معتقدند این امر یک بیماری پزشکی است، برخی آن را مشکل رفتاری می دانند. عده ای دیگر معتقد به ریشه های ژنتیکی هستند، تعدادی عوامل محیطی را تعیین کننده می دانند در کنار اینها افرادی هم معتقدند که یک واکنش سازگاری یا یک بحران شخصیتی است.
شاخص ترین نظریه های اعتیاد
نظریه ی ژنتیک
نظریه ی عوامل عصبی – شیمیایی
نظریه های روان پویایی
نظریه های رفتاری
نظریه های شناختی
نظریه های اجتماعی
اسلاید 9 :
نظریه های اعتیاد (2)
نظریه ی ژنتیک
شواهد محکم به دست آمده از مطالعه بر روی دوقلوها، فرزند خوانده ها، همشیرهایی که جدا از هم بزرگ شده اند نشان می دهد که در سبب شناسی سوء مصرف الکل یک جزء ژنتیک وجود دارد. داده های بسیاری وجود دارد که با قطعیت کمتر نشان می دهد سایر انواع سوء مصرف یا وابستگی به مواد نیز در پیدایش خود، الگوی ژنتیک دارند.
نظریه عوامل عصبی – شیمیایی
برای اکثر مواد مورد سوء مصرف به استثنای الکل، محققین ناقل های عصبی یا گیرنده های عصبی شناسایی کرده اند که مواد از طریق آنها اثرات خود را اعمال می کنند. به عنوان مثال، مواد افیونی، بر گیرنده های مواد افیونی اثر می کنند، بنابراین در فردی که فعالیت افیونی درون زا کم است (مثلاً غلظت آندورفین ها در بدنش کم است) یا فعالیت آنتاگونیستی افیونی درون زا خیلی بالا است، ممکن است در معرض خطر ابتلا به وابستگی به مواد افیونی (ترکیبات تریاک) قرار داشته باشد.
این دیدگاه معتقد است که ساختارهای زیستی مغز نیازهای ما را تنظیم می کند . این نیازها انسان را تشویق می کند تا به شیوه هایی رفتار کنند که موجب رضایت و بقاء آنها شوند. مصرف مواد به طور مستقیم بر مکانیسم های پاداش و تنبیه مغز انسان اثرگذار هستند، به ویژه آن نواحی از مغز را تحریک می کنند که موج احساس رضایت و جلوگیری از درد می شوند .
اسلاید 10 :
نظریه های اعتیاد (3)
نظریه های روان پویایی
فروید عوامل روانی را به عنوان علل رفتار نابهنجار مورد توجه قرار می دهد. به باور او افکار و هیجانات علل مهم رفتار نابهنجار هستند. در این دیدگاه به جای تأکید بر عوامل بدنی و زیستی، عوامل روانی از قبیل هیجان، اضطراب، ناکامی، تعارض و استرس مورد تأکید قرار می گیرد. فروید به دیدگاه جبرگرایی در مورد انسان معتقد است .
جبرگرایی یعنی اینکه انسان مجبور است براساس رویدادهای گذشته و انگیزه های ناخود آگاه عمل کند. پس علل مصرف مواد و وابستگی به مواد، ریشه در گذشته و ناخود آگاه فرد دارند.
از دید روان تحلیل گران اعتیاد نمود رفتاری یک عدم توازن روانی است که از ناکامی، محرومیت و رنج روانی نشأت می گیرد. کارن هورنای، از زمره روان تحلیلگرانی است که سوء مصرف مواد را بعنوان انعکاسی از رنج روانی می نگرد. به زعم هورنای، افرادی که رو به سوء مصرف مواد می آورند، در تلاشند تا تجربه ی اضطراب خود را از طریق مصرف و سوء مصرف این مواد تخدیر کنند.
کانتزیان پیشنهاد داده که برخی از مردم به سوی مصرف مواد کشیده می شوند، به این دلیل که این داروها و مواد آنها را در کنترل احساسات درونی خشم و غضب و پرخاشگری کمک می کند. نظریه های روانکاوی جدید مصرف مواد را به افسردگی ربط می دهند و مصرف مواد را بازتاب اعمال مختل «خود» معرفی می کنند.
اسلاید 11 :
نظریه های اعتیاد (4)
نظریه های رفتاری
برخی مدل های رفتاری درباره ی سوء مصرف مواد بیشتر بر رفتار جستجوی مواد تأکید کرده اند. در این دیدگاه نابهنجاری نیز مانند سایر رفتارها به وسیله ی تقویت و تنبیه (تنبیه، تقویت مستقیم و جانشینی) محیط و نیز به وسیله ی مشاهده ی رفتار نابهنجاردیگران آموخته می شود.
قصور در آموختن شایستگی لازم می تواند علت نا بهنجاری باشد.
قصور فرد در یادگیری شایستگی لازم
عدم توانایی حل مسئله
افزایش تهدیدات بیرونی و درونی
ایجاد نابهنجاری (احتمال مصرف مواد)
اسلاید 12 :
نظریه های اعتیاد (5)
نظریه های شناختی
فرآیندهای شناختی، فعالیت های ذهنی مانند افکار، باورها، شناختها، طرحواره ها، ارزش ها، دیدگاه ها، انتظارات را شامل می شود. در این دیدگاه انسان به عنوان پردازش کننده ی اطلاعات و حل کننده ی مسائل نگریسته می شود. براین اساس افراد دائماً درحال جمع آوری، اندوزش، تغییر، تفسیر، و فهم اطلاعات مربوط به محیط هستند.
فرض بر این است که این فرآیندهای شناختی در تعامل با فرآیندهای هیجانی، جسمی، محیطی تعیین کننده ی بروز رفتارهای اعتیادی در فرد هستند. در شناخت درمانی این باورها و افکار ناکارآمد هستند که در تداوم رفتارهای اعتیادی بیماران نقش دارند. در این دیدگاه اختلال مساوی با ورود ویروس (برنامه ی نادرست و ناتوانی در بازیابی درست اطلاعات) به سیستم شناختی فرد است.
بین شناخت فرد و وابستگی به مواد رابطه ی متقابل وجود دارد یعنی فرد به علت وضع خاص شناختی خود و انگیزه ها و برداشتهای خود از رویدادهای ناکامی در زندگی و عدم ثبات عاطفی و ناملایمات دیگر به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می کند و وابستگی به مواد نیز به نوبه ی خود موجب تشدید خطاهای شناختی فرد مصرف کننده می شود.
این افکار و اندیشه های اشتباه فرد بر روی اعمال و رفتار فرد مصرف کننده تأثیر گذاشته و موج وابستگی به مصرف مواد مخدر می شود . بدین ترتیب بین وابستگی به مواد و شناخت فرد وابسته به مواد دور باطلی ایجاد می گردد که مبارزه با آن مستلزم تغییر شرایط بیرونی و درونی است.
اسلاید 13 :
نظریه های اعتیاد (6)
نظریه های اجتماعی
از دیدگاه اجتماعی رفتار نابهنجار از ناتوانی فرد در مقابله ی مؤثر با فشار روانی ناشی می شود . براساس این دیدگاه اختلال روانی ناشی از شکستن نظام اجتماعی حمایت کننده شامل والدین، همسر، خواهران و برادران، دوستان، بستگان، همکاران، سازمان های دولتی و اجتماعی فرد است. همچنین وجود فشار آفرینی های اجتماعی (نظریه ی علیت اجتماعی یا انتخاب اجتماعی)؛ این نظریه ادعا می کند که وضعیت اقتصادی- اجتماعی پایین و شرایط زندگی بد باعث افزایش فشار روانی می شود، آن نیز منجر به نقص اجتماعی و روان شناختی فرد می شود.
براساس نظریه ی کنترل اجتماعی چنین تصور می شود که نوجوانی که می بیند امیدها و اهداف تحصیلی یا شغلی او به دلیل شرایط نامساعد تربیتی و شغلی عقیم مانده اند نسبت به اجتماع و ارزشهای آن تعهدش را از دست می دهد و بیشتر به سوی همسالان منحرفی که مصرف مواد را تشویق می کنند روی می آورد. علاوه بر این، بعضی نوجوانان چنین حالتی را در خانه تجربه می کنند، یعنی زمانی که تمایل آنها برای رابطه ی صمیمانه با والدین، راه به جایی نمی برد .
در این وضعیت و بنابر نظریه ی کنترل اجتماعی، فشار درون خانواده، دلبستگی نوجوانان را به خانواده که معمولاً مخالف مصرف مواد است، تضعیف می کند و به نوعی آنها را ترغیب به دلبستگی و الحاق به همسالانی می کند که معمولاً مشوق مواد هستند .همچنین بی نظمی اجتماعی که بیانگر ضعف یا فروپاشی مؤسسات و نهادهای اجتماعی و ناتوانی این مؤسسات و نهادهای اجتماعی در کنترل رفتار شهروندان است، در مصرف مواد فرد مؤثر می داند.
اسلاید 14 :
انواع مواد مخدر
اسلاید 15 :
انواع مواد مخدر (1)
اسلاید 16 :
انواع مواد مخدر (2)
اسلاید 17 :
مراحل مصرف مواد
اسلاید 18 :
مراحل مصرف مواد (1)
1. اولین مصرف / مرحله ی آشنایی
2. مصرف آزمایشی/ مصرف نامنظم
3. مصرف منظم / ایجاد نیاز به مصرف / وابستگی / اعتیاد
اسلاید 19 :
مراحل مصرف مواد (2)
1. اولین مصرف / مرحله ی آشنایی
در ایران مصرف سیگار به عنوان دروازه ی ورود و آغازین برای تجربه ی مصرف مواد مخدر است. بنابراین روند مصرف مواد مخدر یک روند قابل پیش بینی است که با تجربه ی اولیه و مصرف تفریحی سیگار شروع می شود، سپس با تعارف یک دوست در جمع دوستانه یا مراسم های مختلف مانند پارتی و مراسم عروسی با مصرف تفریحی و آزمایشی حشیش، تریاک، کراک، شیشه واکستازی آشنا شده و شروع به مصرف می کند. در این مرحله متأسفانه فرد با اثرات مثبت و کوتاه مدت مواد مانند لذت، سرخوشی آشنا می شود و از آن لذت می برد و متوجه عوارض، صدمات خطرناک و مخرب مواد مخدر نیست.
2. مصرف آزمایشی/ مصرف نامنظم
در مرحله ی مصرف آزمایشی و تفریحی مواد مخدر برای فرد حالت خوشی ایجاد می کند و یکی از انگیزه های مصرف مواد، حالت خوشی بدنبال مصرف است، در این مرحله شخص معتاد شدن خود را انکار می کند و احساس می کند هر موقع بخواهد می تواند مصرف مواد خود را قطع کند. در صورتی که این احساس نادرست است و با احتمال نزدیک به 90 درصد فرد معتاد خواهد شد. شاید بتوانیم بگوییم فقط 10 درصد افراد در صورت قطع مصرف می توانند از این مهلکه جان سالم به در برند. چون در این مرحله هنوز عوارض و صدمات منفی و خطرناک مواد مخدر درک نمی گردد. بنابراین می توانیم بگوییم حتی یکبار مصرف مواد مخدر هم خطرناک است و تنها چیزی که در دنیا نیاز به کنجکاوی و تجربه ندارد مصرف مواد مخدر است.
3. مصرف منظم / ایجاد نیاز به مصرف / وابستگی / اعتیاد
در این مرحله مغز فرد به دلیل مصرف مداوم نیاز به مصرف روزانه پیدا می کند و با مصرف ماده مخدر، مواد به داخل سلولهای مغز نفوذ می کند و اثر شیمیایی آن باعث افزایش مصرف سلولهای مغز می شود و با قطع مواد انگار که یکی از مواد حیاتی سلول را به آن نرسانیم. بنابراین می توانیم بگوییم یک نیاز جسمانی جدید یا « نیاز خود ساخته ی زیستی » دارای قدرت فوق العاده زیادی است که فرد معتاد برای کنترل وسوسه و ولع آن قدرت لازم را ندارد.
اسلاید 20 :
روشهای مصرف مواد
