بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
کاربرد مبنای تعهدی کامل در حسابداری دولتی
اسلاید 3 :
مقدمه
اغلب استاندارد های حسابداری بخش دولتی ، با این فرض تدوین می شود که دولت درگیر فعالیت های
بی طرفانه وغیر انتفاعی است و وظیفه حسابداری دولتی ، به گزارش فراغت دولت از بودجه ، شرح تامین و مصرف وجوه محدود می شود و نیازی به محاسبه ی دقیق نتایج عملکرد و وضعیت مالی دولت نیست.
اما اخیراً در بعضی از کشورها از جمله بریتانیا ، زلاندنو و استرالیا رویکردی به سوی استفاده از مبنای تعهدی کامل در حسابداری بخش عمومی ایجاد شده است.
در کشور ما ، برخی سازمان های دولتی به سمت استفاده از مبنای تعهدی کامل در حسابداری حرکت کرده اند.
از این رو ، به نظر می رسد که در ایران نیز ، همانند دیگر کشورهایی که این مسیر را برگزیده اند ، بررسی تحلیلی مزایا و معایب این رویکرد ضروری باشد. چرا که مبنای مورد استفاده درحسابداری دولتی می تواند بر اطلاعات مالی و تصمیم گیری های مبتنی بر این اطلاعات تاثیر گذارد و در صورت گزینش آن به عنوان مبنای پیش بینی و بودجه بندی، موجب تغییرات عمده ای در تخصیص منابع شود.
اسلاید 4 :
به منظور تحلیل هزینه و منفعت سیستم حسابداری تعهدی کامل ، لازم است نخست آن را بشناسیم و سپس تفاوتهای آن با سیستم حسابداری نقدی و دلایل موافقان و مخالفان هر یک از دو سیستم را مورد توجه قرار دهیم.
به منظور شناخت سیستم حسابداری تعهدی کامل، معرفی نمونه ای عملی ، سودمند به نظر میرسد. از این رو، در ابتدا با الگوی حسابداری تعهدی کامل مورد استفاده در استرالیا آشنا شویم
و سپس به شرح نظر موافقان و مخالفان و نتیجه گیری از مباحث ارائه شده میپردازیم.
اسلاید 5 :
مبانی حسابداری
مبانی حسابداری : انتخاب زمان شناسایی و ثبت درآمدها و هزینه ها در دفاتر حسابداری است.
انتخاب هر یک از روش های شناسایی و ثبت درآمد ها و هزینه ها ، نوعی مبنای حسابداری محسوب می شود که در حسابداری موسسات بازرگانی و موسسات غیرانتفاعی مورد استفاده قرار می گیرد. (باباجانی،1385)
باباجانی در کتاب حسابداری کنترل های دولتی ، انواع مبانی حسابداری را به شرح زیر معرفی میکند :
اسلاید 6 :
مبنای نقدی (کامل)
حسابداری نقدی، روش حسابداریی است که اساس آن بر دریافت و پرداخت وجه نقد استوار است.
در این سیستم هرگونه تغییر در وضعیت مالی موسسه، مستلزم مبادله وجه نقد است و درآمدها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند که وجه نقد آنها دریافت شود
و هزینه ها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند که وجه آنها به صورت نقد پرداخت گردد.
اسلاید 7 :
مبنای تعهدی (کامل)
در مبنای تعهدی کامل، درآمدها زمانی شناسایی و در دفاتر حسابداری منعکس می گردند که تحصیل می شوند یا تحقق می یابند.
در این مبنا ، زمان تحصیل یا تحقق درآمد ، هنگامی است که درآمد به صورت قطعی مشخص می شود یا بر اثر ادامه خدمات حاصل می گردد . لذا زمان وصول وجه در این روش مورد توجه قرار نمی گیرد بلکه زمان تحصیل یا تحقق درآمد در شناسایی و ثبت درآمد اهمیت دارد.
همچنین در این مبنا ، زمان شناسایی و ثبت هزینه ها ، زمان ایجاد و یا تحقق هزینه هاست و زمانی که کالایی تحویل می گردد یا خدمتی انجام می شود، معادل بهای تمام شده کالای تحویلی و یا خدمت انجام یافته، بدهی قابل پرداخت ایجاد می شود.
اسلاید 8 :
مبنای نیمه تعهدی
مبنای نیمه تعهدی درحسابداری به سیستمی گفته می شود که در آن ، هزینه ها بر مبنای تعهدی و درآمدها بر مبنای نقدی، شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند.
مبنای نیمه تعهدی ، ترکیبی از دو مبنای تعهدی و نقدی است و به لحاظ سهولت و قابلیت اجرا، مورد پذیرش تعدادی از کشورها قرار گرفته است. به عبارت دیگر، چون در ثبت و شناسایی هزینه ها،امکان استفاده از مبنای تعهدی وجود دارد، بنابراین هزینه ها به محض ایجاد ، بدون توجه به زمان پرداخت وجه آنها ، در دفاتر ثبت می شوند. به این ترتیب ، یکی از مزایای مبنای تعهدی یعنی انعکاس واقعی هزینه های دوره مالی، در این سیستم مورد استفاده قرار می گیرد.
اسلاید 9 :
مبنای تعهدی تعدیل شده
مبنای تعهدی تعدیل شده : روش حسابداریی است که در آن هزینه ها هنگام ایجاد یا تحمل ، شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند، به همان ترتیبی که در مبنای تعهدی کامل و مبنای نیمه تعهدی عمل میشوند.
ولی درآمدها در این مبنا برحسب طبع و ماهیت آنها به دو دسته تقسیم می شوند:
دسته ای از درآمدها، آنهایی هستند که قابل اندازه گیری بوده و در عین حال در دسترس می باشند، لذا در زمان کوتاهی پس از تشخیص قابل وصول خواهند بود. این درآمد ها با استفاده از مبنای تعهدی شناسایی و ثبت و منعکس می شوند
دسته دیگر درآمدها، درآمدهایی هستند که فاقد ویژگی های پیش گفته بوده و لذا اندازه گیری و تشخیص آنها مشکل و معمولاً ناممکن است و یا وصول آنها پس از تشخیص ، در طول دوره مالی یا مدت کوتاهی بعد از دوره مالی امکان پذیر نیست. این درآمدها با استفاده از حسابداری نقدی شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند.
اسلاید 10 :
مبنای نقدی تعدیل شده
مبنای نقدی تعدیل شده، روش حسابداریی است که به روش حسابداری نقدی کامل شباهت زیادی دارد.
تفاوت مبنای نقدی کامل با مبنای نقدی تعدیل شده در نحوه شناسایی و ثبت هزینه هاست. درآمدها هم در مبنای نقدی کامل و هم در مبنای نقدی تعدیل شده فقط در زمان وصول وجه شناسایی و در دفاتر ثبت میشوند، لذا این دو مبنا در مورد درآمدها مشابه هم عمل می کنند و تفاوتی با هم ندارند (باباجانی، 1385).
اسلاید 11 :
بعد از روشن شدن مفهوم حسابداری تعهدی ، اکنون تفاوت های میان حسابداری نقدی و تعهدی را در بخش عمومی بررسی می کنیم.
به طور سنتی ، دولت ها بر مبنای حسابداری نقدی عمل می کنند.
این موضوع نشان می دهد که وجوه عمومی باید در مسیرهای تعیین شده و به میزان تخصیص یافته توسط مجلس، مصرف شود.
حسابداری نقدی ،دریافت ها، پرداخت ها و مانده های نقدی را در زمان مبادله وجه نقد ثبت می کند؛ بنابراین صورتهای مالی مبتنی بر حسابداری نقدی به صورت سنتی، منابع دریافت وجه نقد و تخصیص به مخارج نقدی را نشان می دهد و آن را با مخارج بودجه شده مقایسه می کند.
اسلاید 12 :
تفاوت اصلی میان این دو سیستم حسابداری، زمان شناسایی مبادلات است.
ماهیت حسابداری تعهدی، انتقال زمان ثبت مبادلات و شناسایی هزینه ها به دوره ای است که روی داده اند.
زمان بندی (و ثبت ارقام حسابداری) مبادلات برای تصمیم گیری ها و پاسخگویی مدیران حیاتی است.
به نظر می رسد که برای تصمیم های دولت ارقام حسابداری تعهدی از ارقام حسابداری نقدی کارآمدتر باشد.
اسلاید 13 :
گزارش های مالی تعهدی
گزارشگری مالی تعهدی به تهیه صورت های مالی و گزارش های سالانه بر مبنای اطلاعات تعهدی اشاره دارد.
صورت های مالی بر مبنای تعهدی، اطلاعات حسابداری جامع تری نسبت به اطلاعات حاصل از سیستم سنتی حسابداری نقدی ارائه می دهد.
اما تهیه نسبت هایی که تنها بینشی در مورد هزینه ها و اثربخشی ارائه می دهند و در بیشتر مواقع برای اندازه گیری خروجی ها و برامدهای محیطی بخش عمومی نامناسب اند، ممکن است سودمند نباشد.
با این حال، مراجعه به ارقام حسابداری تعهدی به عنوان ابزارهایی برای اندازه گیری و مدیریت مخارج دولت با سرعت در حال گسترش است.
اسلاید 14 :
سیستم های مدیریتی تعهدی
معرفی حسابداری تعهدی در ادارات دولتی برای تغییر فناوری و همچنین فرهنگ موجود در ادارات دولتی الزاماتی به همراه دارد.
سرمایه گذاری در سیستم های اطلاعاتی و استخدام یا تربیت کارکنان با مهارت های مناسب از جمله این الزامات است.
معرفی حسابداری تعهدی الزام دارد که سرمایه گذاری جدی،درسیستم های اطلاعاتی مدیریت به منظور حمایت از نیازهای بودجه ای و ارتقای رویه های مدیریتی انجام شود.
این امر،تغییری فرهنگی توسط مدیران،از طریق درک و پذیرش چگونگی استفاده از اطلاعات اضافی و مزایای بالقوه ی حاصل از آن را می طلبد.
اسلاید 15 :
برخی تلاش های مورد نیاز در این زمینه عبارتند از:
تعدیل سیستم های اطلاعاتی یا اجرای سیستم جدید در ادارات
الزام برای آموزش
نیاز به کارکنان جدید با مهارت های مالی و حسابداری
بالا بردن پاسخ گویی
کمک به رویه های مالی و عملکرد مالی بهتر
که بعضی مزایای بالقوه ایجاد یک سیستم مدیریتی تعهدی هستند.
اسلاید 16 :
یک استدلال برای برگزیدن سیستم مدیریت تعهدی آن است که امکان می دهد هزینه ی کامل خدمات یا هزینه های واقعی محاسبه شود.
یک نمونه در این مورد:
محاسبه ی بهای تمام شده ی ساختمان مدرسه است:
در سیستم نقدی،کل هزینه های ساخت یا خرید ساختمان به عنوان بخشی ازپرداخت های طی سال برای کارها و خدمات صرف شده ثبت می شود.
در این سیستم کاهش ارزش دارایی (یعنی هزینه استهلاک) یا افزایش بهای ساختمان در سالهای بعد ثبت نمی شود، فقط مخارج تکراری برای تعمیر و نگهداری ساختمان ثبت می شود.
اسلاید 17 :
در سیستم مدیریت تعهدی،از ادارات دولتی انتظار می رود که ساختمان را به عنوان دارایی ثبت کنند و سپس بخشی از بهای تمام شده آن را به عنوان هزینه سالانه (استهلاک) تخصیص دهند.
گزاشگری جامع دولت
همانند گزارش های سالانه ی ادارات،مسائل بسیاری نیز در رابطه با گزارشگری برای کل دولت وجود دارد.
گزارشگری جامع دولت به دیدگاه کلی درباره وضعیت مالی دولت در حوزه ای خاص اشاره دارد و از طریق تلفیق صورت های مالی و مبادلات واحدهای تجاری تحت کنترل حوزه های دولتی تهیه میشود.
بودجه بندی تعهدی
بودجه بندی تعهدی کامل به این معنی است که بودجه ها و تخصیص منابع مالی با ارقام حسابداری تعهدی صورت می گیرد.
تفاوت میان رقم های نقدی و تعهدی می تواند با اهمیت باشد.
از آنجایی که منابع نقدی از سوی جامعه و از طریق مجلس تخصیص می یابد و برای ارائه ی خدمات به جامعه در اختیار دولت قرار می گیرد،
بودجه بندی بر مبنای تعهدی ، الزامات پاسخگویی را برآورده نمی کند.
اسلاید 18 :
اصطلاحاتی همچون «مازاد بودجه» یا «کسری بودجه» نمادهای سیاسی نیرومندی هستند.
سیاستمداران اگر از کسری بودجه جلوگیری کنند، ادعای موفقیت می کنند.
در مورد تعریف کسری بودجه میان حسابداران و مدیران اختلاف نظر وجود دارد.
ارقام ،ممکن است نتایج مبادلات نقدی را منعکس کنند اما استقراض ها نادیده گرفته شوند.
محاسبه ی کسری یا مازاد بودجه تحت تاثیر نوع سیستم حسابداری که با آن گزارشگری می کند قرار میگیرد.
به طور سنتی ،ماموران دولت، بودجه ها را بر مبنای نقدی تخصیص می دادند.
پیشنهاد شده است که این وضعیت به مبنای تعهدی تغییر کند که هزینه هایی چون استهلاک یا حقوق معوق کارمندان را در بودجه سالانه در نظر بگیرد.
این امر موجب تاکید بر تخصیص منابع برمبنای ارقام تعهدی به جای تخصیص وجه نقد توسط مجلس می شود.
اسلاید 19 :
دیدگاه های موافق و مخالف
منطق زیربنای تغییرات این است که،سیستم حسابداری سنتی تاکید اندکی بر رعایت محدودیت های خرج کردن و مسئولیت پذیری در برابر جریان های نقدی و مانده ها داشت.
اطلاعات تعهدی برای بررسی دقیق هزینه یابی کامل، خدمات و شاخص اثربخشی عملکرد برنامه ریزی شده نگهداری می شوند.این استدلال اهمیت خاصی برای حامیان این اصلاحات داشته است که حسابداری تعهدی دید دقیق تری از خدمات دولت ارائه می کند.
گفته می شود دولت با استفاده از حسابداری نقدی قادر است خدماتی ارزان تر از بخش خصوصی ارائه کند، زیرا هزینه های غیرنقدی مانند استهلاک را حذف می کند.
این نظر این واقعیت را نادیده می گیرد که تفاوت بین ارقام حسابداری برمبنای نقدی و تعهدی فقط زمان است.
اسلاید 20 :
بارت ( 1993 (Barretاشاره کرده است که پیامدهای به کارگیری حسابداری تعهدی ، هفت دسته است:
اول: تعریف جامع تر هزینه ی برنامه های دولت،
که منجر به پیامد دوم یعنی تاکید بر کنترل هزینه ها و اندازه گیری اثربخشی می شود.
سوم: ارقام تعهدی اثر مهمی بر تعیین روش قیمت گذاری برای حساب استفاده کننده دارد.
پیامد چهارم:نیاز به نشان دادن بهره وری بیشتر در مذاکرات چانه زنی کاری است.
اثر پنجم: ایجاد پاسخ گویی بیشتر برای منابع مورد استفاده و سرمایه گذاری شده نهادهای بخش عمومی است.
در حالی که ششمین پیامد، ایجاد پاسخگویی برای اثرات رو به پایین سیاست های بدهی هاست که به اهمیت اندازه گیری سرمایه ی بین طبقه ای اشاره دارد.
و در نهایت، اندازه گیری اثر مالی سیاست های دولت برای برآوردهای اولیه، که منافع فزاینده ای برای صورت ظاهری آن یعنی بودجه دارد (1998Barret.)
