پاورپوینت مبانی بیماریزایی (نقش عوامل بیماریزا، میزبان، محیط)

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

مباني بيماريزايي (نقش عوامل بيماريزا، ميزبان، محيط)

اسلاید 3 :

الف- عامل بيماريزا (Agent)
در اپيدميولوژي بيماريهاي واگير، يكي از 8 گروه عوامل بيماريزاي باكتريها، ويروسها، ريكتزياها، پروتوزوئرها، قارچها، انگلها، بندپايان و پرايونها دخالت دارند.

اسلاید 4 :

سه ويژگي اصلي عامل بيماريزا در ارتباط با اهميت اپيدميولوژيك آنها باید مورد توجه قرار گيرد كه شامل:
1) ويژگيهايي كه با انتشار يا انتقال عامل بيماريزا در محيط تأثير دارند مانند روش انتقال عامل بيماريزا
2) خصوصياتي كه به ايجاد عفونت، مربوط ميشود مانند قابليت بيماريزايي عامل بيماريزا در ميزبان
3) ويژگيهايي كه به ايجاد بيماري و ارتباط بين عامل بيماريزا و ميزبان مانند حساسيت فرد يا وضع ايمني او ارتباط دارند.

اسلاید 5 :

ب عوامل مربوط به شخص/ميزبان(Host Factors )
سن (Age)

در مورد اغلب بيماريها، وخامت بيماري در سنين مختلف، متفاوت است.
فراواني يا رويداد بيماري در سنين مختلف، فرق ميكند.
عامل سن در بسياري از مطالعات اپيدميولوژي به عنوان يك عامل مخدوشكننده محسوب ميشود و لازم است نقش آن را كنترل كرد.

اسلاید 6 :

رخداد بيماريها يا مرگ ناشي از بيماريها نسبت به سن داراي منحني جيشكل (J – Shape) است و باز و بسته بودن شكل بستگي به وضعيت سلامتي در جامعه دارد.
اين احتمال در سنين پايينتر نسبتاً بالا، با افزايش سن روند رو به كاهش و در سالمندي مجدداً رو به افزايش ميگذارد.
اين الگو در جوامع مختلف متفاوت و تابع الگوي اپيدميولوژي بيماريها در آن جمعيت است.

اسلاید 8 :

جنس (Sex or Gender)
جنسيت بعد از سن، مهمترين عامل مؤثر در توزيع يا وقوع بيماريها محسوب ميشود.

تعداد پسرهاي متولّدشده در همه جوامع بيشتر از دخترهاي متولدشده است ولي عليرغم اين كه در برخي جوامع مراقبت از پسر بچهها بيشتر از دخترهاست، اما مرگومير پسرها در يك سال اول زندگي بيشتر از دخترها ميباشد.

اسلاید 9 :

پسرها بيشتر از دخترها دچار حادثه ميشوند اما دفعات ابتلاء به بيماريها در مؤنثها بيشتر از مذكرها است و آنها بيشتر جهت دريافت خدمات بهداشتي درماني به مراكز مربوطه مراجعه ميكنند.

اميد زندگي حدود 3- 2 سال در مؤنثها بيشتر از مذكرها است و بسياري مطالعات نشان دادهاند كه مؤنثها بيشتر از مذكرها مراقب سلامتي خود هستند.

اسلاید 10 :

علل تفاوت رخداد بيماريها در دو جنس
اختلافات آناتوميك (تشريحي)
وضعيت شغلي
شيوه زندگي (Lifestyle)
علل ژنتيكي
علل نامعلوم ديگر

اسلاید 11 :

نژاد و قوميت (Race & Ethnicity)
نژاد و قوميت جزء چهار متغير اصلي مؤثر در الگوي اپيدميولوژي بيماريها محسوب ميشوند.

نقش اين عوامل به لحاظ تفاوتهاي اكولوژيك، رفتاري، فيزيولوژيك و آناتوميك مورد بررسي قرار گرفته است.

اسلاید 12 :

اميد زندگي در رنگينپوستها و از جمله در سياهپوستها كمتر از سفيدپوستان و شانس ابتلاء به بيماري در آنها بيشتر است.

برخي بيماريها نيز در سياهپوستان و برخي در سفيدپوستان شايعتر است.

مثال: كمخوني داسيشكل در سياهان، آندميك بوده ولي بيماري تصلّب شرايين در سفيدپوستها شايعتر است.

اسلاید 13 :

(Marital Status) وضعيت تأهل
از نظر تأهل افراد را به چهار گروه مجرّد، متأهل، همسرمرده، و همسرجداشده، طبقهبندي ميكنند.
اندازه بيماريها، وخامت و مرگ ناشي از آنها نيز ممكن است در بين اين گروهها متفاوت باشد.
در متأهلين در شرايطي كه ساير عوامل مؤثر بر بيماري يكسان باشد شانس ابتلاء به بيماري كمتر از ساير گروهها است.

اسلاید 14 :

شغل (Occupation)
علاوه بر مواجههيافتگي با علل و عوامل خطرزا در محيطهاي شغلي وضعيت اقتصادي، ميزان آگاهي يا تحصيلات، درآمد و جايگاه اجتماعي نيز در اين تفاوتها مؤثرند.

اسلاید 15 :

منشاء بيماريهاي شغلي ممكن است متفاوت باشد:

منشاء بيولوژيك مانند سياه زخم، تب مالت

منشاء رواني مانند كار در محيطهاي پر سروصدا، يا داراي استرس شغلي زياد

اسلاید 16 :

منشاء فيزيكي مانند كار در محيط پرسروصدا، بسيار سرد يا بسيار گرم

منشاء مكانيكي مانند كار در ارتفاعات يا اعماق زمين

منشاء شيميايي مانند مشاغلي كه در تماس با مواد شيميايي هستند

اسلاید 17 :

مكانيسمهاي دفاعي بدن
عوامل غيراختصاصي نظير: پوست، مخاطها، دستگاه تنفسي، دستگاه تناسلي ادراري، رفلكسهاي بدن، مانند سرفه كردن يا عكسالعملهاي چشم

عوامل اختصاصي نظير: دفاع سلولي (مثل ريزه‎خواري گلبولهاي سفيد) و دفاع هومورال (ترشح پادتن در برابر پادگنها) است.

اسلاید 18 :

ج عوامل مربوط به محيط (Environmental Factors)
عوامل زنده محيط
محيط فيزيكي
محيط شيميايي
محيط اقتصادي اجتماعي

اسلاید 19 :

عوامل زنده محيط

جانوران از لحاظ اپيدميولوژيكي به 2 صورت در بيمار كردن انسانها عمل ميكنند:

مخزن(Reservoir) كه عامل بيماريزا را در خود نگه ميدارد و پس از تكثير، باعث انتشار آن ميگردد
ناقل(Vector) كه فقط باعث انتقال عامل بيماري میشود

اسلاید 20 :

محيط غير زنده (فيزيكي و شيميايي)
وضع جغرافيايي
جريان هوا و جهت باد، PH هوا
ساختمان و نوع خاك
نوع آب (مقدار نمك آب، PH و سختي آب)
وضع دسترسي به آب (كنار دريا، كنار درياچه و نزديك رودخانه)