بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اخلاق نقد
اسلاید 3 :
انتقاد براى ساختن، براى اصلاح امور، لازم است؛ …لكن اگر [در] اين انتقادات آنكه انتقاد مىكند با آرامش خاطر و با نظر صحيح انتقاد بكند، اينكه جواب مىدهد هم اگر با نظر صحيح و بدون اينكه غضب در آن راه داشته باشد جواب بدهد، آن وقت منطق در مقابل منطق است.
صحيفه امام، ج14، ص: 366
اسلاید 4 :
عناوین بحث
مفهوم شناسی
اهمیت نقد
معرفی منابع
فضایل اخلاقی در عرصه نقد
رذایل اخلاقی در عرصه نقد
اسلاید 5 :
تعریف نقد
انْتَقَدَ- انْتِقَاداً [نقد] الشعْرَ على قائله: لغزش شعر را بر شاعر آشكار كرد،- الكلامَ: عيوب و محاسن سخن را آشكار كرد،- الدَّرَاهِمَ: درمهاى تقلبى را از ميان پولها جدا كرد، درمها را دريافت كرد.(فرهنگ ابجدی، ج1، ص141)
انتقاد كردن به معناى عيب گرفتن نيست. معناى انتقاد، يك شىء را در محك قرار دادن و به وسيله محك زدن به آن، سالم و ناسالم را تشخيص دادن است. مثلًا انتقاد از يك كتاب معنايش اين نيست كه حتماً بايد معايب آن كتاب نمودار بشود، بلكه بايد هرچه از معايب و محاسن داشته باشد آشكار بشود.(مجموعهآثاراستادشهيدمطهرى، ج22، ص: 542)
وقتى مىگويند: انْتَقَدَ الدِّرْهَمَ يا: انْتَقَدَ الْكَلامَ (كه در هر دو مورد به كار مىرود) يعنى اظْهَرَ عُيوبَهُ وَ مَحاسِنَهُ [عيوب و محاسن آن درهم يا كلام را آشكار كرد] چنانكه سكهاى را كه به محك مىزنند، آن طلاى خالص و به اصطلاح عيارش را به دست مىآورند. كلامى را نقد كردن نيز يعنى خوبيهاى آن را از بديهاى آن جدا كردن. (مجموعه آثار شهید مطهری . ج22، ص: 706)
اسلاید 6 :
تعریف اخلاق نقد
مجموعه ضوابط اخلاقی حاکم بر نقد و ارزیابی را اخلاق نقد مینامیم.
اسلاید 7 :
انسان بايد در هر چيزى كه از ديگران مىشنود نقّاد باشد، يعنى آن را بررسى و تجزيه و تحليل كند. صرف اينكه يك حرفى در ميان مردم شهرت پيدا مىكند خصوصاً كه با يك بيان زيبا و قشنگ باشد، دليل بر اين نيست كه انسان حتماً بايد آن را بپذيرد و قبول كند. بويژه در امر دين و آنچه كه مربوط به دين است، انسان بايد نقّاد باشد.
مجموعهآثاراستادشهيدمطهرى، ج22، ص: 542
اهمیت نقد
امام علی(علیه السلام): اضربوا بعض الرأی ببعض یتولد منه الصواب(غررالحکم، ص158)
اسلاید 8 :
معرفی منابع
اسلاید 9 :
اخلاق نقد
نویسنده: سید حسن اسلامی
قم : دفترنشرمعارف ، 1383.
در این کتاب طی نه فصل مفهوم نقد بررسی شده؛ افزون بر آن، نویسنده تفاوت نقد با خردهگیری، علل و انگیزههای نقد گریزی، عناصر نقد سازنده، کارکرد نقد، مبانی نقدپذیری، اخلاق نقد و اهمیت آن را بیان و تحلیل نموده است.
اسلاید 10 :
اخلاق و آیین نقد کتاب
سیدحسن اسلامی. تهران: خانه کتاب ایران. ۱۳۹۱. ۲۲۴ ص. رقعی (شومیز). ۳۵۰۰۰ ریال. چاپ اول/ ۲۰۰۰ نسخه. شابک: ۱-۰۴۳-۲۲۲-۶۰۰-۹۷۸
چکیده: کتاب حاضر با هدف بررسی مبانی و آیین نقد کتاب در ایران و به منظور فراهم آوردن بستر مناسب فرهنگ انتقادی در جامعه ، در گام نخست با ارائه تعریفی از ماهیت نقد، ضوابط اخلاقی حاکم بر آن را بازگو کرده است. سپس کارکردهای عمده نقد را در چهار محورِ نشان دادن کاستیها و گشودن راههای تازه، یاری به نویسندگان، ارتباط نویسندگان و خوانندگان، و حفاظت از حریم دانش و سلامت علمی بررسی کرده است. مولف کتاب در گام بعدی نحوه کاربست اصول اخلاقی نقد را در عمل، با ارائه نمونههای واقعی در سه فصل شرح داده است. در این مسیر ابتدا محورهای نقد آثار تألیفی، سپس شیوه نقد آثار ترجمهشده، و در پایان شیوه پاسخ به نقدها یا ضدنقدها مطالعه شده است.
اسلاید 11 :
اخلاق ارزیابی با تأکید بر آموزه های قرآنی
یکی از مسائل مهمی که در عرصه های گوناگون عملی و علمی، اعم از آموزشی و پژوهشی مطرح است، ارزیابی عملکردها، به خصوص ارزیابی پژوهشی محققان و پژوهشگران است. بسا در ارزش گذاری یک اثر ـ هرچند در مقیاس یک امتیاز ـ محقق یا استادی از دریافت جایزه ای نفیس محروم و محقق دیگری بی جهت لایق و شایسته جایزه معرفی می شود یا استادی از رسیدن به رتبه ممتازی و نمونه شدن بازداشته و دیگری به جای وی گزینش می شود. می توان بر اساس آموزه های قرآن کریم به اصولی دست یافت که برای ارزیابی، اصول اخلاقی قابل توجهی را ارائه می دهد. رشد و تعالی علمی و اخلاقی، قسط و عدل، پاکسازی از آلودگیها و کرامت انسان از جمله این اصول است.
اسلاید 12 :
جایگاه نقد
تعریف نقد
معرفی و نقد برخی از باورها و کلیشه های رایج در باره نقد
(ضرورت تخصص داشتن ناقد، لزوم پیشنهاد سازنده.)
شیوه های رایج و ناسالم برخورد با ناقدان
(انگیزه خوانی ناقد، نقد متقابل، تحقیر منتقد.)
بازبینی برخی از شیوه های ناسالم منتقدان
(زبان ناپیراسته، عمومی سازی، شخصی سازی.)
10 نکته بنیادی در باره ماهیت، کارکرد و نقش نیت در نقد
بررسی برخی از فضایل و رذایل نقد
اسلاید 13 :
نقد و اصول حاکم بر آن، در سیرة علمی علامه طباطبائی
این مقاله تلاش دارد ضمن تحلیل معنای نقد و بیان مهمترین اصول اخلاق نقد، مصادیقی از رعایت اخلاق نقد در سیرة علمی علامه طباطبائی را بررسی کند. بررسی سیره علمی ایشان از خلال منابع مکتوب و به روش کتابخانهای، حاکی از این است که علامه طباطبائی مهمترین اصول حاکم بر نقد مانند داشتن انگیزة الهی و معنوی، آزاداندیشی و پرهیز از تعصب، نقدپذیری و انصاف علمی، پشتکار و خستگیناپذیری، داشتن تخصص نقد، برهانی و مستدلنویسی، جسارت علمی، حفظ حرمتها و عدم هتاکی در نقد را رعایت کرده است.
اسلاید 14 :
اخلاق نقد و فرهنگ نقادی
نقد، لازمه رشد و بالندگی دانش است و گرچه این نکته بدیهی مینماید، به دلیل آنکه هنوز این باور نهادینه نشده است، عملا نقد فراموش شده و از کارکرد اصلی خود بازمانده و یا به تعریف و تمجید بدل شده است. نویسنده در این مقاله میکوشد با بازخوانی ادبیات انتقادی در فرهنگ اسلامی، پرونده این بحث را باز بگشاید. برای این کار نوشته خود را در هفت پاره سامان داده است: نخست به جایگاه نقد از منظری دیگر نگریسته است. آنگاه به تعریف آن پرداخته، بر آن است آن را از تعاریف شخصی مجزا سازد. در سومین پاره به معرفی و نقد برخی از باورها و کلیشههای رایج درباره نقد میپردازد. در چهارمین بخش از شیوههای رایج و ناسالم برخورد با ناقدان سخن میرود و برخی از آنها معرفی میگردد. پاره بعدی به باز نمودن برخی شیوههای ناسالم منتقدان اختصاص دارد. در ششمین بخش ده نکته بنیادی درباره ماهیت، کارکرد و نقش نیت در نقد آمده است. هفتمین و فرجامین قسمت، اخلاق نقد را بر میرسد و به برخی از آنها اشاره میکند.
اسلاید 15 :
چگونه منتقدان را کله پا کنیم؟
این مقاله به ارائه ده شیوه برای برخورد با منتقدان پرداخته است.
نان منتقدان را آجر کنید.
خونسردی خود را حفظ کنید.
شوخ طبعی کنید.
نقد را فرصتی برای خود بدانید.
از منطق«گر تو بهتر میزنی.» بپرهیزید.
با منتقد گفتگو کنید.
انتقادات را بیش از تصور منتقد بدانید.
از منتقدان خود تشکر کنید.
داوری را به دیگران واگذارید.
اسلاید 16 :
فضایل اخلاقی در عرصه نقد
اسلاید 17 :
اصلاح انگیزه
استفاده از بیان مناسب
انصاف
خویشتنداری
شجاعت
اسلاید 18 :
1. اصلاح انگیزه
حضرت امام خمینی(ره):
«هنر آن است كه بيهياهوهاي سياسي و خودنمائيهاي شيطاني، براي خدا به جهاد برخيزد و خود را فداي هدف كند نه هوی؛ و اين هنر مردان خداست».
صحيفه نور، ج15، ص26؛ تاریخ: 1/4/1360
اسلاید 20 :
ناقد خود بهتر از هر کسی از انگیزههایش با خبر است. هـرچند گـاه ناقد نیز از عمق انگیزههای خود با خبر نیست و ناخودآگاه انگیزه اصلی را در پس انگیزهای دیگر پنهان میکند، لیـکن بـا کمی خودکاوی و صداقت، هر کس محرک خویش و آنچه وی را به نقد دیگران بـرانگیخته اسـت، خواهد شناخت:
بل الانسان علی نفسه بـصیرة و لو القـیمعاذیره؛ بـلکه آدمی خویشتن خویش را نیک میشناسد، هر چـند بـه زبان عذرها آورد.
(قـیامت، آیـه 14 و 15)
تصور نشود که اگر کسی از سر حسد به نقد این و آن پرداخـت و بـر آنها خرده گرفت، کسی مـتوجه انـگیزهاش نمیگردد؛ بـر عـکس: «بـه محض اینکه از سر حسادت دست بـه عـملی میزنیم، دیگر قادر به مخفی کردن غلیان درونیمان نیستیم و ناظران به وضـوح مـتوجه حقارت اخلاقی ما خواهند شد. »
(کولاکوفسکی، لشک، درسهایی در باب مقولاتی بزرگ، ترجمه: روشن وزیری، تهران، انتشارات طرح نو، 1381، دفتر سوم، ص45، به نقل از اسلامی،1384، ص135).
ایـن نکته تنها به حـسادت اخـتصاص ندارد، جاهطلبی، فضلفروشی و مانند آنـها نـیز به وسیله ناظران، دیر یا زود آشکار خواهد شد. امام علی(ع) این واقعیت را بـهدرستی چـنین منعکس میسازد:
ما اضمر احـد شـیئاً الا ظـهر فی فلتات لسـانه و صـفحات وجهه؛ هیچ کس چـیزی را در دل نـهان نکرد، جز آنکه در سخنان بیاندیشهاش آشکار گشت و در صفحه رخسارش پدیدار.
(نهج البلاغه، حکمت 26، ترجمه: شهیدی. ص 364).