پاورپوینت بیماری های مهم گیاهان زینتی، جالیز و سبزی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

بیماری های مهم گیاهان زینتی، جالیز و سبزی

اسلاید 3 :

در کشاورزی تولید محصولات جالیزی، سبزی و گیاهان زینتی بسیار مورد توجه است و در سال های اخیر با تلاش هایی که صورت گرفته است بخشی از صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می دهد. در فرآیند تولید این محصولات، عوامل زنده و غیرزنده زیادی سبب بیماری های مختلف می شوند که این عوامل نه تنها منجر به کاهش کمی و کیفی محصول می گردد بلکه در موارد بسیار به علت تولید توکسین هایی در این محصولات خطرات زیادی را برای سلامتی انسان در پی دارد. در شرح این درس سعی می شود دانشجویان با اهمیت بیماری های این محصولات بخصوص در ایران آشنا شوند و عوامل بیماری زای آن ها (قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها، ویروئیدها، فیتوپلاسماها، نماتدها، انگل های گل دار و عوامل غیرزنده) را بشناسند. همچنین به مباحث مربوط به گسترش، اهمیت اقتصادی، علائم بیماری، بیولوژی و روش های کنترل این عوامل بیماری زا پرداخته می شود.
شرح کلی درس

اسلاید 4 :

اهداف کلی درس
آشنایی با بیماری های مهم گیاهان جالیزی، سبزی ها و گیاهان زینتی بخصوص در ایران، عوامل بیماری زای آن ها و مباحث مربوط به گسترش، اهمیت اقتصادی، علائم بیماری، بیولوژی عوامل و روش های کنترل آن ها

اسلاید 5 :

هدف این جلسه (جلسه اول)
بیان اهمیت سفیدک های سطحی، سفیدک های داخلی، علائم آن­ها و ضرورت نیاز به مدیریت این عوامل بیماری­زا

اسلاید 6 :

سفیدک های سطحی (پودری یا حقیقی) از عادی ترین، واضح ترین، گسترده ترین و قابل تشخیص ترین بیماری های گیاهی هستند.

اکثر نباتات زراعی، باغی، گلخانه ای و حتی علف های هرز، بوته ها و درختان جنگلی به بیماری سفیدک سطحی مبتلا می شوند. این بیماری، توسط گونه های مختلف خانواده Erysiphaceae ایجاد می شود. اعضای این خانواده بیوتروف های اجباری هستند.

بیش از 4000 گونه گیاهی متعلق به 40 راسته از گیاهان گلدار مورد حمله سفیدک های پودری قرار می گیرند که حدود 90 درصد آن ها دولپه ای هستند. پودر سفیدی که سطوح آلودگی گیاهی را می پوشاند، در واقع کنیدی های عامل بیماری است.
سفیدک های سطحی
Powdery mildew

اسلاید 7 :

برخی از سفیدک های پودری بسیار مخرب بوده ولی برخی اهمیت چندانی ندارند. برخی از اعضای این راسته به میزبان های زیادی حمله می کنند(Omnivorous) مثل Ersiphe polygoniکه به 352 گونه گیاهی حمله می کند، برعکس برخی میزبان های اختصاصی دارند.

سفیدک های سطحی در مناطق مختلف از نظر شرایط آب و هوایی دیده می شوند و حتی در مناطقی که اقلیم خشک دارند خسارت این بیماری ها شدید است، زیرا کنیدی های سفیدک های پودری به دلیل داشتن واکوئل هایی که آب لازم برای جوانه زدن را همراه دارند در شرایط خشک نیز قادر به جوانه زدن و نفوذ هستند.

اسلاید 8 :

میسلیوم رویشی سفیدک های پودری معمولاً در سطح میزبان تشکیل و محدود به برگ ها و در سطح فوقانی است. ولی در برخی موارد، در زیر برگ ها، روی اجزای گل، جوانه ها و حتی سرشاخه ها و میوه های جوان رشد می کنند. ریسه های رویشی با تولید آپرسوریوم به میزبان خود متصل می شوند. در گونه هایی که منحصراً هیف های خارجی تولید می کنند، یعنی Ectophyte هستند، از محل هر آپرسوریوم یک یا چند هاستوریوم تولید می شود که وارد سلول های اپیدرمی می گردد.

تعداد کمی از گونه های سفیدک سطحی هیف های خود را داخل بافت میزبان تشکیل می دهند. به عنوان مثال در Leveillula taurica ریسه ها از طریق روزنه به بافت برگ نفوذ نموده و بین سلول های مزوفیلی گسترش می یابند. این قارچ هاستوریوم های خود را عمدتاً در مزوفیل اسفنجی تشکیل می دهد بنابراین Endophyte است.

در گونه Phyllactinia corylea بیشتر ریسه ها سطحی هستند. این قارچ غذای خود را از طریق انشعاباتی که از طریق روزنه وارد برگ شده اند تأمین می کند. انشعابات مذکور با سلول های مزوفیلی تماس پیدا کرده و هاستوریوم ها را به داخل این سلول ها می فرستند.

اسلاید 9 :

در خانواده Erysiphaceae آسکوکارپ از نوع کلیستوتسیوم است. در سطح آسکوکارپ ها زوائدی به اشکال مختلف وجود دارد که در شناسایی جنس ها حائز اهمیت می باشند.
این زوائد در جنس های Erysiphe، Sphaerotheca و Leveillula به صورت ساده و میسلیومی، در Phyllactinia به صورت لوله لامپایی، در Uncinulla به صورت سرعصایی و در Podosphaera و Microsphaera در انتها دارای انشعابات دوشاخه ای می باشد. در جنس Blumeria میسلیومهای مسن و قدیمی به رنگ قهوه ای روشن در آمده و تشکیل رشته ای خار مانند راست یا خمیده شفاف و فراوانی را می دهند که دارای دیواره ضخیم می باشند. به این رشته ها میسلیوم ثانویه گفته می شود. در این جنس، آسکوکارپ مابین میسلیوم های ثانویه تشکیل می شود.

اسلاید 10 :

زوائد اطراف آسکوکارپ، فرم غیرجنسی و تعداد آسک در هر آسکوکارپ در طبقه بندی اعضای خانواده Erysiphaceae استفاده شده است.
فرم های غیر جنسی در سفیدک های پودری عبارتند از:
1- Oidium : کنیدیفورها غیر منشعب بوده و کنیدی ها به صورت زنجیری تشکیل می شوند که جوانترین کنیدی در قاعده زنجیر قرار دارد. قطر کنیدی ها و کنیدیفورها تقریبا یکسان است. در فرم غیر جنسی Blumeria graminis سلول قاعده کنیدیفور متورم است.
2-:Oidiopsis کنیدیفورها بلند، تک شاخه یا منشعب بوده و کنیدی های درشتی در انتهای کنیدیفورها تشکیل می شود. این شبه جنس، فرم غیرجنسی Leveillula است.
3-Ovulariopsis: کنیدیفورها بلند، کشیده و غیر منشعب بوده و در انتها یک کنیدی تشکیل می شود. این شبه جنس، فرم غیرجنسی Phyllactinia می باشد.

اسلاید 12 :

روش های کنترل
استفاده از ارقام مقاوم
دفع علف های هرز میزبان و از بین بردن بقایای گیاهی
مبارزه شیمیایی که در حال حاضر متداول تر از روش های دیگر است
در این خصوص استفاده از سموم گوگردی در مبارزه با سفیدک های سطحی از قدیم معمول بوده است. برای این منظور می توان از گوگرد قابل تعلیق به صورت محلول پاشی استفاده نمود.
عیب سموم گوگردی این است که در حرارت های بالای 30 درجه سانتیگراد و هوای خشک در گیاهان خانواده رز، کدوئیان، گوجه فرنگی و انگور ایجاد سوختگی می نماید. لذا در این گونه مناطق برای مبارزه از دینوکاپ استفاده می شود.
در سال های اخیر برای کنترل سفیدک های سطحی از اتی ریمول، تریفورین، تری دی مورف، تریادیمنول، تریادیمفون و غیره استفاده شده است.

اسلاید 13 :

گونه های سفیدک سطحی که در گیاهان جالیزی، صیفی جات و سبزیجات در کشور گزارش شده اند:

اسلاید 14 :

سفيدك پودري جاليز
سفيدك پودري كاهو

اسلاید 15 :

سفیدک های دروغین (کرکی، داخلی) بیماری هایی هستند که توسط اعضای خانواده Peronosporaceae ایجاد می شوند. در این خانواده رشد اسپورانژ محدود بوده و اسپورانژ از هیف رویشی متمایز می باشد. قارچ های این خانواده پارازیت اجباری هستند و میسلیوم بین سلولی تولید می کنند که با اندامی به نام هاستوریوم، غذای خود را از داخل سلول تأمین می کنند. این قارچ ها همگی به قسمت های هوایی گیاهان حمله می نمایند. اسپورانژیفور این قارچ ها غالباً از روزنه های سطح زیرین برگ یا در مواردی هر دو سطح برگ و دیگر بافت های آلوده، به صورت کرک های سفید، خاکستری، قهوه ای یا ارغوانی رنگ خارج می شوند و پس از چند انشعاب به یک زائده یا استریگما منتهی می شوند. اسپورانژیوم ها کروی یا تخم مرغی شکل هستند و روی استریگما تشکیل می شوند. در واقع اسپورانژیوفورها آن قدر رشد می کنند تا بالغ شوند، سپس یکباره اسپورانژها را تولید می کنند.
سفیدک های کرکی Downy mildew

اسلاید 16 :

در بیشتر سفیدک های دروغی جوانه زدن اسپورانژها با تولید زئوسپور همراه است. اما در بعضی از شرایط، یعنی در دماهای بالاتر، اسپورانژها در قارچ های این خانواده می توانند نقش کنیدی یا اسپور واحد را ایفا کنند و به جای تولید زئوسپور، مستقیماً جوانه زده، تولید لوله تندش (germ tube) نمایند.

در جنس Bremia اسپورانژها بیشتر مستقیماً جوانه می زنند. در جنس های Peronospora و Peronosclerospora اسپورانژها همواره مستقیماً جوانه می زنند. بنابراین کنیدی واقعی هستند. ائوسپورهای سفیدک های دروغی معمولاً با ایجاد لوله تندش جوانه می زنند اما در موارد چندی هم این ها اسپورانژهایی ایجاد می کنند که زئوسپور تولید می نمایند.

اسلاید 17 :

بروز بیماری و شدت آن در مناطقی که میزبان حساس و پاتوژن هر دو حضور داشته باشند، به وجود لایه ای از آب در سطح بافت های گیاه و رطوبت نسبی بالا وابسته است. بنابراین این بیماری ها در مناطق مرطوب با هوای خنک، معتدل یا گرم (ولی نه داغ) شایع هستند. در برخی از سفیدک های دروغی از جمله در یونجه، ذرت، کاهو، پیاز، ذرت خوشه ای، اسفناج، نیشکر، آفتابگردان و توتون، هنگامی که بیمارگر در بذر یا پیاز باشد و یا هنگامی که آلودگی در مرحله گیاهچگی یا جوانی گیاه اتفاق افتد، سفیدک حالت سیستماتیک در شاخه های میزبان پیدا می کند.
زمان ظهور سفیدک داخلی در میزان خسارت وارده به محصول بسیار مهم است مثلاً در محصولی مثل کاهو چنانچه در مرحله ای که کاهوها هنوز جوان هستند آلودگی صورت بگیرد، خسارت وارده زیاد است.

اسلاید 18 :

جنس های مهم موجود در این خانواده که از نظر بیماریزایی حائز اهمیت هستند عبارتند :1- Peronosora 2- Bremia 3- Plasmopara 4- Pseudopernospora 5- Sclerospora

جنس های این خانواده براساس شکل و نحوه انشعابات کنیدی بر یا اسپورانژیوفور نامگذاری می گردند. از بین آن ها سه جنس پرونوسپورا (Peronospora)، برمیا (Bremia) و جنس پلاسموپارا (Plasmopara) از نظر بیماریزایی در گیاهان معروفند.

اسلاید 20 :

اکنون به تعدادی از بیماری هایی که توسط این خانواده در گیاهان جالیزی، صیفی جات و سبزیجات در کشور ایجاد می شوند، اشاره می کنیم:

سفیدک داخلی اسفناج Peronospora farinosa f. sp. spinacea
سفیدک داخلی پیاز، پیازچه، سیر، تره Peronospora destuctor
سفیدک داخلی کدوئیان Pseudoperonospora cubensis
سفیدک داخلی کاهو Bremia lactucae
سفیدک داخلی کلم و گیاهان وابستهPeronospora parasitica
سفیدک داخلی ریحانPeronospora sp.
سفیدک داخلی شنبلیله Peronospora trigonellae