پاورپوینت الگوی رفتار متعلم با عالم و معلم

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

مکتب تربیتی اسلام
جلسۀ بیست و نهم: الگوی رفتار متعلم با عالم و معلم

اسلاید 2 :

اهمّیّت طلب علم

از آنجایی که علم دین به عنوان راه سعادت دنیا و آخرت انسان ها محسوب می شود، خداوند برای معلم ارزش بالایی قائل شده و برای متعلم وظایفی را معین فرموده که نظام تعلیم و تعلم به درستی شکل گیرد.
در گام اول، فراگیران را به طلب علم و داشتن راهنمایی حکیم که او را در مسیر رضای خداوند رشد و تعالی بخشد دعوت می فرماید:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص . إِنَّ الْمَلَائِكَةَ لَتَضَعُ أَجْنِحَتَهَا لِطَالِبِ الْعِلْمِ رِضًا بِهِ وَ إِنَّهُ يَسْتَغْفِرُ لِطَالِبِ الْعِلْمِ مَنْ فِي السَّمَاءِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ حَتَّى الْحُوتِ فِي الْبَحْرِ. الكافي (ط - الإسلامية)، ج 1، ص: 34و بَابُ ثَوَابِ الْعَالِمِ وَ الْمُتَعَلِّمِ
مَا مِنْ مُتَعَلِّمٍ يَخْتَلِفُ إِلَى بَابِ الْعَالِمِ إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ قَدَمٍ عِبَادَةَ سَنَةٍ وَ بَنَى اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ قَدَمٍ مَدِينَةً فِي الْجَنَّةِ وَ يَمْشِي عَلَى الْأَرْضِ وَ هِيَ تَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ يُمْسِي وَ يُصْبِحُ مَغْفُوراً لَهُ وَ شَهِدَتِ الْمَلَائِكَةُ أَنَّهُمْ عُتَقَاءُ اللَّهِ مِنَ النَّارِ. منية المريد، ص: 100

وَ قَالَ علی بن الحسین ع هَلَكَ مَنْ لَيْسَ لَهُ حَكِيمٌ يُرْشِدُهُ وَ ذَلَّ مَنْ لَيْسَ لَهُ سَفِيهٌ يَعْضُدُهُ. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج 75، ص: 159

اسلاید 3 :

حالت علاقه، حرص و قبول نسبت به علم

پیامبر (ص) می فرماید: لا خیر فی العیش الا لرجلین: عالم مطاع، او مستمع واع

قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع إِذَا جَلَسْتَ إِلَى عَالِمٍ فَكُنْ عَلَى أَنْ تَسْمَعَ أَحْرَصَ مِنْكَ عَلَى أَنْ تَقُولَ وَ تَعَلَّمْ حُسْنَ الِاسْتِمَاعِ كَمَا تَعَلَّمُ حُسْنَ الْقَوْلِ وَ لَا تَقْطَعْ عَلَى أَحَدٍ حَدِيثَهُ . (المحاسن، ج 1، ص: 233)

دعاء آخر مروي عن المهدي ع أيضا: اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِيَةِ وَ . وَ تَفَضَّلْ عَلَى عُلَمَائِنَا بِالزُّهْدِ وَ النَّصِيحَةِ وَ عَلَى الْمُتَعَلِّمِينَ بِالْجَهْدِ وَ الرَّغْبَةِ وَ عَلَى الْمُسْتَمِعِينَ بِالاتِّبَاعِ وَ الْمَوْعِظَةِ. (البلد الأمين و الدرع الحصين، النص، ص: 349)

فَمِنْ عَلَامَةِ أَحَدِهِمْ أَنَّكَ تَرَى لَهُ قُوَّةً فِي دِينٍ وَ حَزْماً فِي لِينٍ وَ إِيمَاناً فِي يَقِينٍ وَ حِرْصاً فِي عِلْمٍ وَ عِلْماً فِي حِلْم (نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 305)

اسلاید 4 :

حفظ حرمت و ارزش عالم

امام صادق (ع): ع مَنْ قَامَ مِنْ مَجْلِسِهِ تَعْظِيماً لِرَجُلٍ قَالَ مَكْرُوهٌ إِلَّا لِرَجُلٍ فِي الدِّينِ . (المحاسن، ج 1، ص: 233)
من وقّر عالما فقد وقّر ربّه . (غرر الحكم و درر الكلم، ص: 632)
إذا رأيت عالما فكن له خادما. (غرر الحكم و درر الكلم، ص: 284)

أكرم ضيفك و ان كان حقيرا و قم عن مجلسك لأبيك و معلّمك و إن كنت أميرا. (غرر الحكم و درر الكلم، ص: 136)
امام صادق (ع): وَ تَوَاضَعُوا لِمَنْ طَلَبْتُمْ مِنْهُ الْعِلْمَ (الكافي (ط - الإسلامية)، ج 1، ص: 36. بَابُ صِفَةِ الْعُلَمَاءِ)

اسلاید 5 :

نحوۀ حضور متعلم در مجلس عالم و بهره مندی از او

كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع يَقُولُ إِنَّ مِنْ حَقِّ الْعَالِمِ أَنْ لَا تُكْثِرَ عَلَيْهِ السُّؤَالَ وَ لَا تَأْخُذَ بِثَوْبِهِ وَ إِذَا دَخَلْتَ عَلَيْهِ وَ عِنْدَهُ قَوْمٌ فَسَلِّمْ عَلَيْهِمْ جَمِيعاً وَ خُصَّهُ بِالتَّحِيَّةِ دُونَهُمْ وَ اجْلِسْ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ لَا تَجْلِسْ خَلْفَهُ وَ لَا تَغْمِزْ بِعَيْنِكَ وَ لَا تُشِرْ بِيَدِكَ وَ لَا تُكْثِرْ مِنَ الْقَوْلِ قَالَ فُلَانٌ وَ قَالَ فُلَانٌ خِلَافاً لِقَوْلِهِ وَ لَا تَضْجَرْ بِطُولِ صُحْبَتِهِ فَإِنَّمَا مَثَلُ الْعَالِمِ مَثَلُ النَّخْلَةِ تَنْتَظِرُهَا حَتَّى يَسْقُطَ عَلَيْكَ مِنْهَا شَيْ ءٌ وَ الْعَالِمُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْغَازِي فِي سَبِيلِ اللَّهِ (الكافي (ط - الإسلامية)، ج 1، ص: 37)

اسلاید 6 :

از حقوق عالِم این است که:

زیاده از حد از او پرسش نکنی {او را در تنگنا قرار ندهی}
لباس او را نکشی {و این گونه او را مخاطب قرار ندهی}
اگر بر مجلس او وارد شدی و گروهی نزد او بودند، بر همه ی آنها سلام کن و سلام ویژه خود را به آن عالِم تقدیم نما.
محل نشستن خود را روبه روی او قرار ده و پشت وی منشین.
او را با گوشه چشم مخاطب مساز، و در حضور او با دست اشاره مکن.
در مقام مخالفت با آراء او، پی هم مگو که فلانی چنین گفت، فلانی چنان گفت.
از طول مصاحبت و هم نشینی با او ملول و دلتنگ مشو.
مَثَل دانشمند، مثل درخت خرماست. باید در انتظار آن به سر بَری تا چه هنگام رطبی {از شجره سخنان او} بر تو فرود افتد.
و پاداش عالم {ربانی} از کسی که روزه می گیرد و فردی که شب ها به عبادت بر می خیزد و رزمنده ای که در راه خدا می جنگد ؛ برتر و والاتر است.
و آن گاه که مرگ، عالمی را دریابد، صدمه و شکافی در اسلام رخ دهد که با هیچ چیز تا برپایی قیامت جبران نشود.

اسلاید 7 :

امام سجاد علیه السلام:.. وَ حَقُّ سَائِسِكَ بِالْعِلْمِ التَّعْظِيمُ لَهُ وَ التَّوْقِيرُ لِمَجْلِسِهِ وَ حُسْنُ الِاسْتِمَاعِ إِلَيْهِ وَ الْإِقْبَالُ عَلَيْهِ وَ أَنْ لَا تَرْفَعَ عَلَيْهِ صَوْتَكَ وَ لَا تُجِيبَ أَحَداً يَسْأَلُهُ عَنْ شَيْ ءٍ حَتَّى يَكُونَ هُوَ الَّذِي يُجِيبُ وَ لَا تُحَدِّثَ فِي مَجْلِسِهِ أَحَداً وَ لَا تَغْتَابَ عِنْدَهُ أَحَداً وَ أَنْ تَدْفَعَ عَنْهُ إِذَا ذُكِرَ عِنْدَكَ بِسُوءٍ وَ أَنْ تَسْتُرَ عُيُوبَهُ وَ تُظْهِرَ مَنَاقِبَهُ وَ لَا تُجَالِسَ لَهُ عَدُوّاً وَ لَا تُعَادِيَ لَهُ وَلِيّاً فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ شَهِدَتْ لَكَ مَلَائِكَةُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِأَنَّكَ قَصَدْتَهُ وَ تَعَلَّمْتَ عِلْمَهُ لِلَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ اسْمُهُ لَا لِلنَّاس.

اسلاید 8 :

حق معلم بر تو آن است که
وی را تعظیم و تجلیل نمایی
محفل او را گرامی داری
به سخنان اوکاملاً گوش فرادهی
با چهره ای گشاده بدو روی آوری
صدایت را نزد او بلند نسازی
اگر کسی از وی پرسش نمود، بگذار تا او خود پاسخ پرسش را بدهد
در محضر او با احدی گفتگو مکن
از هیچ کس نزد او غیبت منما
اگر کسی نزد تو از او به بدی یاد کرد، باید در مقام دفاع از او برآیی. از او عیب پوشی نما و محاسن وخوبی های او را به دیگران اظهار کن
با دشمنانش هم نشینی مکن و با دوستانش دشمنی مکن
اگر به ادای دین حقوق نسبت به استاد خویش موفق گردی، فرشتگان آسمانی در جهت خیر تو گواهی خواهند داد که تو پیروی چنین استادی را داشته ای و علم و دانش را برای خدا فرا گرفته ای، نه برای مردم

اسلاید 9 :

حق معلم بر تو آن است که (ادامه)

از دیگر موارد بزرگداشت معلم این است که وقتی نام استاد را در غیاب او به زبان می آورد، باید همراه با عناوینی باشد که نمایانگر تکریم وحفظ حرمت اوست
و نیز شاگرد نباید از دعای به استاد، در طول حیات و زندگانی خود غافل بماند و پس از موت او، از خداوند متعال برای او طلب مغفرت نماید

هم چنین شاگرد باید اعمال و رفتار به ظاهر ناپسند استاد را با بهترین و درست ترین وضع ممکن، توجیه و تأویل کرده و آن را به عنوان رفتاری مقرون به صواب تلقی نماید
اگر خشم و تندی از او ملاحظه نمود، باید شاگرد از استاد پوزش طلبد و نسبت به آنچه موجب چنین پیش آمدی شده توبه و استغفار نماید
اگر شاگرد با چنین گذشتی، تندروی های اخلاقی استاد را پاسخ گوید، منافع فزونتری را –در امر دین و دنیا و آخرت – به سوی خویشتن جلب می نماید
جهت احترام به استاد، شاگرد باید پیش از حضور وی، در جلسه درس حاضر گردد

اسلاید 10 :

نکات تکمیلی

اگر شاگرد می خواهد به منابع و مآخذ سخنان استاد واقف گردد، و یا بداند که چه کسانی با استاد هم عقیده و هم سخن هستند، باید منظور خود را با آمیزه ای از لطف و نرمش و با بیانی خوشآیند و دلنشین ابراز نماید تا به هدف خود برسد

اگر شاگرد خود را ناگزیر ببیند که در جلسه درس پرسش های کنجکاوانه خود را مطرح کند، شایسته است لحن خود را تلطیف نموده، بگوید: اگر به ما چنین بگویند و یا اگر این سخن را قبول نکنیم، یا اگر از ما سؤال کنند که به چه دلیل چنین می گویی و یا اگر به ما ایراد گیرند و اشکال کنند، در پاسخ آنها چه بگوییم

باید رفتار شاگرد نسبت به دوستان و حاضران جلسه درس، توأم با ادب و نزاکت باشد. زیرا در حقیقت، اظهار ادب نسبت به آنها، به منزله ادب نگهداشتن با استاد و احترام و ارج نهادن به جلسه اوست

اسلاید 11 :

داستان حضرت موسی و حضرت خضر
قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا ﴿الكهف: ٦٧﴾
وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَىٰ مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا ﴿٦٨﴾
قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا ﴿٦٩﴾