پاورپوینت جایگاه اخلاق اجتماعی در تربیت اسلامی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

مکتب تربیتی اسلام

جلسۀ یازدهم: جایگاه اخلاق اجتماعی در تربیت اسلامی

اسلاید 2 :

در جلسۀ قبل .

فرهنگ مجموعۀ آداب و رسومی است که از افکار و رفتار یک جامعه نشأت می گیرد، لزوماً دارای دلیل منطقی نیست و جامعه در مقابل برهم زدن یا ایجاد تغییر در آن مقاومت می کند
دین اسلام نه تنها با مقولۀ فرهنگ سازی مخالف نیست، بلکه انسان ها را به ایجاد سنت های حسنه و نیکو تشویق نموده است
آشنایی اوّلیّه با نمونه هایی از فرهنگ سازی هایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در دوران صدر اسلام انجام دادند
ایجاد فرهنگ در یک جامعه نیازمند شناخت ارزش های آن جامعه می باشد
ما می توانیم در ایجاد یک فرهنگ مؤثر باشیم و به عنایت خدا تکیه کنیم نه به کوچکی خودمان
تفاوت های تربیت ماندگار (فرهنگ سازی) با تربیت مقطعی (مثلا سخنرانی)

اسلاید 3 :

اهداف بحث

آشنایی با وضعیت فرهنگی و اخلاقی شبه جزیرۀ عربستان قبل از ظهور اسلام
آشنایی بیشتر با سنت های نیکو و پسندیده ای که پیامبر اکرم پایه گذاری کردند
آشنایی با رمز پیروزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در تأثیرگذاری فرهنگی و اخلاقی
با توجه به تأثیر عوامل محیطی بر تربیت فرزندانمان، چه روشی برای تربیت برگزینیم تا تأثیری مطلوب و ماندگار داشته باشد؟

اسلاید 4 :

چکیده

اخلاق اجتماعی به عنوان یک مبنا برای تبلیغ و معرفی دین
نفس متخلق بودن به اخلاق اجتماعی باعث تبلیغ دین اسلام می شود
اخلاق اجتماعی به عنوان یک الگو در معرفی مبانی اسلام برای مخاطبین
اخلاق اجتماعی به عنوان پایه برای تربیت و انسان سازی

پیامبر صلی الله علیه و آله پیامبر اسلام و برترین الگو در معرفی اسلام بودند. ایشان می­فرمایند:
عَلَيْكُمْ بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَإِنَّ رَبِّي بَعَثَنِي بِهَا
بر شما باد به مکرمت ها و ویژگی های پسندیدۀ اخلاقی، چرا که پروردگارم، مرا به آن ها مبعوث کرده است

اسلاید 5 :

نجات بشریت از گمراهی آشکار

لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ
﴿آلعمران: ١٦٤﴾

خداوند بر مؤمنان منت نهاد [= نعمت بزرگی بخشید] هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت؛ که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هر چند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند.

اسلاید 6 :

توصیف برخی ویژگی های اعراب در زمان جاهلیت

اسلاید 7 :

توصیف گمراهی از زبان حضرت علی علیه السّلام

بعثه و الناس ضلال فى حيره و خابطون فى فتنه قد استهوتهم الاهواء و استزلتهم الكبرياء و استخفتهم الجاهليه الجهلاء حيارى فى زلزال من الامر و بلاء من الجهل فبالغ صل الله عليه و آله و سلم فى النصيحه و مضى على الطريقه و دعا الى الحكمه و الموعظه الحسنه

خداوند آن حضرت را مبعوث كرد هنگامى كه مردم گمراه و سرگردان بودند و كوركورانه در فتنه و فساد قدم مى نهادند و خواهشهاى نفسانى خرد آنها را ربوده بود و خودبينى آنها را لغزانيده بود و نادانى بسيار ايشان را سبكسر نموده، در كار خويش سرگردان و پريشان بودند. در این هنگام پیامبر در نصیحت و دلسوزی برای آن ها کوشش کرد و آن ها را به راه راست رهنمون شد و به سوی حکمت و موعظه دعوت کرد
خطبه 94 نهج البلاغه

اسلاید 8 :

زنده به گور کردن دختران
روش عبادت و پرستش خدا
شرب خمر
تغذیه و بهداشت
جهل و بیسوادی
توحش و جنگ و غارت
خرافات

اسلاید 9 :

زنده به گور کردن دختران

وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا ﴿الإسراء: ٣١﴾
و فرزندانتان را از ترس فقر، نکشید! ما آنها و شما را روزی میدهیم؛ مسلماً کشتن آنها گناه بزرگی است!

اسلاید 10 :

زنده به گورکردن دختران (2)

سعد بن ناجیه مجاشعی (جد فرزدق شاعر) در ایام جوانی دو عدد از شترانم گم شده بود، در بیابان دنبال آن ها بودم که رسیدم به یک خیمه ای. از صاحب خیمه پرسیدم که شتران من رو ندیدی؟ پرسید؟ نشانه اش چیست؟ گفت علامت قبلیه ام را روی آن ها قرار داده بودم. می گوید که پیدا کرده بودم. اتفاقا در داخل خیمه هم زنی در حال زایمان بوده و می گوید که اگر دختر بود، معطل نکنید و او را به خاک بسپارید. برای رسول خدا می گوید که ناگهان عواطف و احساساتم من را در فشار گذاشت و به آن مرد گفتم که آیا این دختر را به من می فروشی؟ پاسخ داد که عرب که فرزندش را نمی فروشد؟

این یک حالت ننگ است. گفت من جواب دادم که نفروش. بلکه در مقابل احسان و هدیه ای که به تو می دهم، تو او را به من ببخش. گفت آماده ام با همان دو شتر که پیش من است و این شتری که بر آن سوار می باشی معاوضه کنم. من هم راضی شدم و این سه شتر را دادم و دختر را گرفتم و به دایه سپردم که از او پذیرایی کند. این کار باعث شهرت او می شود و هر کسی به او مراجعه می کند و دخترش را با سه شتر معاوضه می کند. زمانی که به پیامبر رسیده است عرض می کند که تا بحال 280 (یا در نقل دیگری 380) دختر را از مرگ نجات داده ام. می پرسد که آیا این عمل برای من سودی دارد؟ حضرت تایید و تکریم می کنند.

اسلاید 11 :

زنده به گورکردن دختران (3)
شخصی خدمت پیامبر می رسد و اسلام را می پذیرد. می پرسد از پیامبر که اگر من گناه بزرگی مرتکب شده باشم، توبه من پذیرفته می شود؟ حضرت می فرمایند که خداوند تواب و رحیم است. دوباره عرض می کند که ای رسول خدا گناه من بسیار عظیم و بزرگ است. حضرت می فرمایند که وای بر تو، گناه تو هرقدر بزرگ و عظیم باشد، عفو خدا از آن بزرگ تر و عظیم تر است. عرض می کند اکنون که چنین فرمودی بدان، من در دوران جاهلیت به سفر دوری رفته بودم در حالی که همسرم باردار بود، پس از چهار سال بازگشتم و همسرم به استقبال من آمد. نگاه کردم دخترکی در خانه دیدم. پرسیدم کیست؟ گفت دخترک یکی از همسایگان است.

من فکر کردم ساعتی بعد به خانه خود می رود، اما با تعجب دیدم که به خانه خود نرفت، غافل از این که او دختر من است و مادرش نیز واقعیت را مکتوم و پنهان می دارد تا مبادا او به دست من کشته شود. سرانجام گفتم راستش را بگو، این دختر کیست؟ گفت به خاطر داری به هنگامی که به سفر رفتی باردار بودم، این نتیجه همان حمل است و دختر تو می باشد. آن شب را با کمال ناراحتی خوابیدم. گاهی به خواب می رفتم، گاهی بیدار می شدم. صبح نزدیک شده بود از بستر برخاستم و کنار بستر دخترک رفتم، در کنار مادرش در خواب رفته بود. او را از بستری بیرون کشیدم و بیدارش نمودم. گفتم همراه من به نخلستان بیا. او به دنبال من حرکت می کرد تا به نزدیک نخلستان رسیدیم. من شروع به کندن گودال کردم. او به من کمک می کرد تا خاک ها را بیرون بیاوردم. هنگامی که کندل گودال تمام شد،

اسلاید 12 :

عبادت و پرستش خدا

وَمَا كَانَ صَلَاتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلَّا مُكَاءً وَتَصْدِيَةً فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ ﴿الأنفال: ٣٥﴾
(آنها که مدّعی هستند ما هم نماز داریم،) نمازشان نزد خانه (خدا)، چیزی جز «سوت کشیدن» «کف زدن» نبود؛ پس بچشید عذاب (الهی) را بخاطر کفرتان!

اسلاید 13 :

عبادت و پرستش خدا (2)
در عبادت بین عربها این رایج بوده که طواف را در لباس مخصوصی که حُمس معروف شد، انجام بدهند. اگر کسی با لباس دیگری طواف می کرد، بعد از طواف باید آن لباس را دور می انداخت، نه خود حق استفاده از آن لباس را داشت و نه کس دیگری. و اگر کسی لباس حمس نداشت و حاضر نبود از لباس خود صرف نظر کند، باید برهنه طواف می کرد و به دنبال این دستورالعمل بیشتر زنان و مردانی که برای طواف حاضر می شدند و لباس حمس نداشتند و حاضر نبودند از لباس خود صرف نظر کنند (به علت فقر شدید) حاضر بودند برهنه و عریان طواف کنند و در آن هنگام اشعار زشت و ناپسندی را با هم می خواندند.

اسلاید 14 :

شرب خمر

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنتُمْ سُكَارَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا وَإِن كُنتُم مَّرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا ﴿النساء: ٤٣﴾

ای کسانی که ایمان آوردهاید! در حال مستی به نماز نزدیک نشوید، تا بدانید چه میگویید! و همچنین هنگامی که جنب هستید -مگر اینکه مسافر باشید- تا غسل کنید. و اگر بیمارید، یا مسافر، و یا «قضای حاجت» کردهاید، و یا با زنان آمیزش جنسی داشتهاید، و در این حال، آب (برای وضو یا غسل) نیافتید، با خاک پاکی تیمّم کنید! (به این طریق که) صورتها و دستهایتان را با آن مسح نمایید. خداوند، بخشنده و آمرزنده است.

اسلاید 15 :

شرب خمر (2)

يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ ﴿البقرة: ٢١٩﴾

در باره شراب و قمار از تو سؤال میکنند، بگو: «در آنها گناه و زیان بزرگی است؛ و منافعی (از نظر مادی) برای مردم در بردارد؛ (ولی) گناه آنها از نفعشان بیشتر است. و از تو میپرسند چه چیز انفاق کنند؟ بگو: از مازاد نیازمندی خود.» اینچنین خداوند آیات را برای شما روشن میسازد، شاید اندیشه کنید!

اسلاید 16 :

شرب خمر (3)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿٩٠﴾ إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ ﴿المائدة: ٩١﴾

ای کسانی که ایمان آوردهاید! شراب و قمار و بتها و ازلام [= نوعی بختآزمایی]، پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید! شیطان میخواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد. آیا (با این همه زیان و فساد، و با این نهی اکید،) خودداری خواهید کرد؟!

اسلاید 17 :

شرب خمر (4)

شهاب الدین افشعی نقل می کند که دو نفر از علمای اهل سنت این گونه نقل کرده اند که خداوند راجع به شراب سه آیه نقل کرده است. 219 بقره، 43 نساء و 91 مائده. بعد از این که آیه 219 بقره نازل شد، گروهی شرب خمر را ترک کردند و برخی هم هنوز می خوردند. در آن هنگام مردی در حالت مستی مشغول نماز شد و در نماز جمله نامناسبی گفت و پس آن آیه 43 نساء نازل شد. باز برخی می نوشیدند و عده ای هم ترک کردند. عمربن خطاب روزی شراب نوشید و استخوان شانه شتری را به دست گرفت و بر سر عبدالرحمان بن عوف فرود آورد، سپس نشست و بر کفاری که در جنگ بدر کشته شده بودند شروع به گریه نمود و اشعار کفر آمیز اسودبن یغفر را می خواند: این ها بودند در کنار چاه بدر بودند و با کرامت بودند.

من روزه ماه رمضان را ترک می کنم پس به خدا بگو من را از شراب آشامیدن نهی کند. این خبر به پیامبر رسید. ایشان خشمناک از منزل خارج شد، در حالی که ردای ایشان به زمین کشیده می شد. با همان چیزی که در دست داشت عمر را زد و او گفت به خدا پناه می برم از غضب او و غضب پیغمبر خدا و این آیه نازل شد (91 مائده) عمر گفت انتهینا انتهینا (واگذاردیم واگذاردیم)

اسلاید 18 :

تغذیه، بهداشت و نظافت

ان الله بعث محمداً نذيرا للعالمين و امينا على التنزيل و انتم معشر العرب على شر دين و فى شر دار منيخون بين حجاره خشن و حيات صم تشربون الكدر و تاكلون الجشب و تسفكون دماءكم و تقطعون ارحامكم الاصنام فيكم منصوبه و الاثام بكم معصوبه

خداوند پيغمبر (ص) به رسالت مبعوث ساخت، که جهانيان را بيم دهد، و امين آيات وي باشد، در حالي که شما ملت عرب بدترين دين و آئين داشتيد، و در بدترين سرزمينها زندگي مي‏نموديد، در ميان سنگهاي خشن و مارهائي که فاقد شنوائي بودند (و به همين جهت از هيچ چيز نمي‏ترسيدند!) آبهاي آلوده را مي‏نوشيديد، و غذاهاي ناگوار را مي‏خورديد، خون يکديگر را مي‏ريختيد، و پيوند خويشاوندي را قطع مي‏نموديد، بتها در ميان شما برپا بود (و پرستش بت شيوه و آئين شما) و گناهان سراسر وجود شما را فرا گرفته بود.
خطبه 21 نهج البلاغه

اسلاید 19 :

تغذیه، بهداشت و نظافت (2)
و شما بر کناره پرتگاهى از آتش قرار داشته، و مانند جرعه‏اى آب بوده و در معرض طمع طمّاعان قرار داشتید، همچون آتش‏زنه‏اى بودید که بلافاصله خاموش مى‏گردید، لگدکوب روندگان بودید، از آبى مى‏نوشیدید که شتران آن را آلوده کرده بودند، و از پوست درختان به عنوان غذا استفاده مى‏کردید، خوار و مطرود بودید، مى‏ترسیدند که مردمانى که در اطراف شما بودند شما را بربایند، تا خداى تعالى بعد از چنین حالاتى شما را بدست آن حضرت نجات داد، بعد از آنکه از دست قدرتمندان و گرگهاى عرب و سرکشان اهل کتاب ناراحتیها کشیدید.

خطبۀ فدکیه

اسلاید 20 :

جهل و بی سوادی

در هنگام ظهور اسلام تنها 17 نفر در شبه جزیره عربستان توانایی خواندن و نوشتن داشتند.
یا در داستان جنگ بدر پیامبر می فرماید که هر کدام از شما به ده نفر از مسلمانان سواد یاد بدهد آیاد است.
ساختن کوزه، تشت، سفره، سینی، بافتن ابریشم، تهیه نمودن یاقوت، فیروزه، بلور، فالوده، فلفل، حلوا، رنگ های مختلف، شلوار، آجر، گردو، ترازو، قفل، دفتر حساب، فانوس دریایی، زمرد، شکر . از ایران ها آموختند